مەن بۇل قالاعا كەلمەگەلى قاي زامان?.. باياعىدا وسى وڭىردە ءوزىمنىڭ العاشقى كينوم - «ادامداردىڭ اراسىندا بولتىرىكتى» تۇسىرگەم. «موسفيلم» دەگەن بەلگىسى بار وتىزعا جۋىق ماشينا الا جازداي وسى ماڭدا بولعان ەدى... وتكەن كۇندە بەلگى جوق دەگەن راس بولار...

ءيا، بۇل شىمكەنت! ەل ىشىندە «شىرايلى شىمكەنت»، «شىمقالا» دەپ جاتادى ەكەن... نە دەسە دە، بۇل قالا گۇل قالا، ەرەكشە! حالقى قوناقجاي، اقجارقىن... بۇگىندە شاحار قاتتى وسكەن، وركەندەگەن ەكەن. اسىرەسە كافە، رەستوران، مەيرامحانا، مەشىتتەر وتە كوپ.

مەن مۇندا سپەكتاكل قويۋعا كەلدىم. ارنايى شاقىرعان ج.شانين اتىنداعى اكادەميالىق قالالىق قازاق تەاترى. ديرەكتورى سۇلتان سرايلوۆ. جۇرگەنوۆتىڭ تۇلەگى. استانا، الماتى تەاترلارىندا، شىمكەنتتىڭ تسيركىندە باسشى بولعان كاسىبي مامان. ءوز ءىسىنىڭ شەبەرى. تەاترعا نە قاجەت ەكەنىن، نە ىستەۋ كەرەك ەكەنىن بىلەدى. قولىم تيمەيتىنىن بىلسە دە، مەنى كوپ كۇتكەن ناعىز مەنەندجەر.

«قوعالى كولدەر قوم سۋلار، كىمدەرگە پانا بولماعان» دەپ ماحامبەت ايتقانداي، بۇل تەاتردا كىمدەر قىزمەت اتقارمادى؟.. اتى-ءجونىن جىپكە تىزسە، ۇزىن-سونار اڭگىمە. وتكەن عاسىردىڭ 30-شى جىلدارى وسى تەاتردىڭ ىرگەسىن قالاعان جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ پەن جۇمات شانين بولسا، بار عۇمىرىن ساحناعا ارناپ، عاسىر جاساعان ايشا ابدۋللينا اپامىز، بۇگىندە اتى-ءجونى ۇمىتىلا باستاعان ەرعالي ورازىمبەتوۆتەرمەن، كەشە عانا ومىردەن وتكەن باستاربەك كوكەمىز دە ءوز ءومىرىن وسى شاڭىراققا ارناپ ەدى اۋ...

ءبىر عاسىرعا جۋىق تاريحى بار بۇل تەاتر اكىمشىلىكتىڭ جانىنا ورنالاسقان ەڭسەسى بيىك اق وردا. الايدا تەاتر جاڭا ادرەسكە كوشكەنىمەن، كورەرمەن ەسكى الاڭدا قالىپ قالعان سياقتى... سەبەبى بۇرىنعى عيمارات تۇرعان جەر ورتالىق بولاتىن. كورەرمەن كوپ جينالاتىن. ال، قازىر بۇل عيماراتقا جۇرت كوپ كەلمەيدى. ىڭعايسىز دەيدى. ارتيستەردىڭ ويىنى ما، بولماسا ادرەسى مە، بىلمەيىم...

جاسىراتىنى جوق، شانين تەاترى سوڭعى جىلدارى ۇلكەن ونەر كوشىنىڭ سوڭىندا ەكەنى بارشامىزعا ايان. قازاقشا ايتقاندا ءجوندى باسشىعا جارىماي-اق قويدى. ونىڭ ۇستىنە بۇل شاھاردا وزگە دە تەاترلار، اسىرەسە كومەديالىق جانرداعى مەكەمەلەر بارشىلىق. بىراق، مەنى قۋانتقانى – ءبىزدىڭ ماقتانىشىمىز بۇلبۇل ءانشى، گۇل-گۇل ءانشى مايرا مۇحامەدقىزىنىڭ اتى بار دا، زاتى جوق وپەرا جانە بالەت تەاترىن قايتا قولعا الۋى! بارىن دا، جانىن دا جاڭا تەاترعا ارناعان قازاقتىڭ مايراسىنا مىڭ العىس! ەڭبەگىڭ ەرەن مايرا قىز اياعىن اپىل-تاپىل باسقان سابيدەي، ءالى-اق بۇل تەاتردىڭ چوڭ ونەر ورداسى بولارىنا سەنەم... ىشتەي ءسۇيسىندىم، ريزا بولدىم.

ال، شانين تەاترى قازىر ۇلكەن سەرپىلىستىڭ، عاجاپ وزگەرىستەردىڭ الدىندا تۇر ەكەن. ءدال وسى جەردە قالالىق مادەنيەت باسقارماسىن، اكىمشىلىكتى ايتپاسا بولماس. زور العىس دەيمىن، سىزدەرگە...

بيىل جۇرگەنوۆ ونەر اكادەمياسىنىڭ 4 كۋرس ستۋدەنتتەرىن تۇگەلدەي وسى شىمقالاعا جىبەرىپتى. جاتاقحانا بەرىپ، پاتەردىڭ اقشاسىن تولەپ جاتقان كورىنەدى. ايتۋلى ۇستاز، بىلىكتى مامان راحيليام ماشۋروۆانىڭ كۋرسى. ورىمدەي ون توعىز بالا، وتە دارىندى جاستار. ريزا بولدىم. راحيليام ابدراحمانوۆنانى جاقسى بىلەم. روزا رىمباەۆادان باستاپ، مايرا يلياسوۆالار دا وسى ماشۋروۆادان ءدارىس العاندار... ەندىگى ماقسات – وسىنداي دەر كەزىندە كەلگەن تالانتتى جاستارعا بار مۇمكىندىكتى اياماي ۇستاپ قالۋ. «باقپاسا مال كەتەدى، قاراماسا قاتىن كەتەدى» دەگەن ماقال بارىن ۇمىتپاعان ءجون. قازىر شانين تەاترى جاز ورتاسىنداعى ومارتا ىسپەتتى. تاڭنىڭ اتىسىنان تۇنگە دەيىن قىزۋ جۇمىس. بۇرىش-بۇرىشتا رولدەرىنە دايىندالىپ، بيلەپ جاتقان جاستاردى كورگەندە قۋاناسىڭ، ريزا بولاسىڭ، ەرتەڭگە دەگەن سەنىمىڭ مولايا تۇسەدى. قازىر جاڭادان كەلگەن كاسىبي بالەتمەيستەر ازاماتتا ۋاقىت جوق. جاڭادان كەلگەن سۋرەتشى – ەرەكەڭ دە كۇندىز-ءتۇنى وسىندا. جاقىن كۇندەردە م. اۋەزوۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتتەن 4-5 بالانى تەاترعا شاقىرماق. بۇرىنعى شالا سۋرەتشى شارشاعان، شالدىققان باستىقسىماقتار بۇل تەاتردان كەتكەن. بۇل باسقا اڭگىمە...

ءيا، جاڭا تەاتر اشۋ بۇگىندە قاجەتتىلىككە اينالعان. جاقسى ءۇردىس. الايدا ءبىر عاسىرلىق تەاترعا جاناشىرلىق ءبىلدىرۋ – بۇل قامقورلىقتىڭ، مادەنيەت پەن رۋحانياتقا باس ءيۋدىڭ ءبىر بەلگىسى. كوڭىلىڭ وسىندايدا ءبىر تولىپ قالادى. ونەردى بىلگەن، باعالاعان ازاماتتارعا العىستان باسقا ايتارىمىز جوق. بۇل جايلى تاعى دا جازارمىن.

مەن بۇرىندارى قويعان ايتماتوۆتىڭ بۇل شىعارماسى وسى جولى مۇلدە باسقاشا. سەبەبى مۇندا جاستىق بار، سەزىم بار، ماحاببات بار. اۋەزدى ساز بەن شوستاكوۆيچ تە وسىندا... مەنىڭ تەاترداعى ءار قويىلىمىم ەكرانداعى

ءار كينومدى اسىعا كۇتەتىن كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعار دەپ سەنەم...

دەي تۇرعانمەن، شانين تەاترى ۇلكەن سەرپىلىستىڭ، تىڭ وزگەرىستىڭ، كايتا تۇلەۋدىڭ، جاڭارۋدىڭ، جاڭعىرۋدىڭ الدىندا تۇرعانىنا قۋاندىم. ويتكەنى قاي قالادا، قاي وڭىردە بولماسىن، قازاق ونەرى ورتاق! ويتكەنى ونەر ادام جانىنىڭ رۋحاني بايلىعى! كوڭىلىمىز ورتايماسىن، اعايىن!

تالعات تەمەنوۆ،

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، پروفەسسور

Abai.kz