Býgin ÚQShÚ Bas hatshysy Imanghaly Núrghaliyúly Tasmaghambetov, Qazaqstan halqyna beyne ýndeu jasap, songhy uaqyttary әleumettik jeliler men BAQ-ta jariyalanyp jatqan keybir aqparattar men qauesetterge jauap beripti.

«Qazir adamzat әlemi búryn-sondy bolmaghan soghys qaupinen arylmay túr. Búl soghysta jenimpaz bolmaydy. Bәri de jeniledi. Múnday jaghdayda bireuding soyylyn soghu – naghyz soqyrlyq. Al óz últyna soghys tileu – qanypezerlik bolar edi», - degen Imanghaly Tasmaghambetovding ýndeuin tolyqtay Abai.kz aqparttyq portaly oqyrmandaryna úsynamyz...

Imanghaly Tasmaghambetov, ÚQShÚ Bas hatshysy, memleket jәne qogham qayratkeri:

Qadirmendi aghayyn!

Mening ómir jolymdy qalyng qazaq biledi ghoy dep oilaymyn. Egemen memleket bolghaly el iygiligine az da bolsa, óz ýlesimdi qosqandaymyn.

Áriyne, «auyr jol atyndy synaydy, qiyn is adamdy synaydy», degen. Osy jolda talay syy da, syn da boldy. Onyng ishinde qadirindi bayyptaghandar da, jalghan jala jauyp, bos aiyptaghandar da boldy. Degenmen, sol jalghan aiyptargha kónil bólmedim. Sotqa jýginip, ketken esemdi eshkimge artpadym. Óitkeni, atam qazaq aitpaqshy: «Aqtyng otyn aqymaq óshire almaydy. Qashanda әr mәselening әdildigin adam kórmese de, Alla kóredi», degen qaghidagha sýiendim.

Dese de, «ótirigi shynday, shyny Qúday úrghanday» bolghan mynau әleumettik jelige sengen keybir adamdar ýndemegendi basqa teuip, tabanyna tastaugha dayar. Jaghadan alyp, janyshtaugha qúmar ekendigine kózim әbden jetti.

Sondyqtan da azdy kem, abyroy-atymdy bolymsyz ortanyng saudasyna salmay, barsha aiyp taqqysh jarangha bir jauabyn bersem dep sheshtim.

Birinshiden, men әrbir tasy qazaqtyng iysi anqyghan Atyrauda tuyp, týshkirse de baba dәstýri dep týshkirgen atamnyng tәrbiyesin, kóz ashqannan sanama qazaqtyng ruhyn, mәdeniyeti men әdebiyetin sinirgen, anamnyng tәlimin alyp ósken qazaqpyn.

Shynghys Aytmatov aitqan: «Jeti atasyna tamyr jibermegen adam – jetesiz! Ony bilmegen jerden әdepsiz qylyq pen aram isten jiyirkenbeu bastalady», - degen. Qarapayym da qatal eldik filosofiyany ýlkenderding auzynan kóp estip, shyqqan tegin, barar jerin, jaqyn men jetti aiyrudy bilip óskenderding qatarynanmyn.

Al endi býgin she? Tughan jerine salmaghy joq, jel aidaghan dәnsiz qauyz tәrizdi keybir baqytsyz jandar ýshin men «reseyshil, satqyn ekenmin». Sonda qalay?

Kelisimsózding kýshi emes, zymyrannyng mysy basyp túrghan myna zamanda, halyqaralyq әskery úiymgha tughan elimning atynan baryp, qauipsizdik ýshin otqa,mýdde ýshin sugha týskenim ýshin be? Eger dәl solay bolsa, onda men zamanynda «orysshylsyn» dep aiyptalghan Úly Abaydyng sózimen qayyrayyn:

«Adamnan nadan artpas, úqqanmenen,
Taghdyr kórmey qoymaydy búqqanmenen», - deydi. Yaghni, jýreging azaptan jarylayyn dep túrsa da, qadirindi bilmegenderding aldynda esendi týsirme degen... Sondyqtan, týsingenderdi baghalap, týsinbegenderdi saralap ótetin ómir búl.

Ekinshiden, men qolyma qaru alyp, oq atpasam da, jauyngershilik zamannyng zardabyn, soghys ataulynyng zar-zanyn jaqsy biletin, jastayymnan janym sezetin jandardyng birimin. Óitkeni, әkemning eki aghasy Úly Otan soghysynda qaza bolghan. Qazir adamzat әlemi búryn-sondy bolmaghan soghys qaupinen arylmay túr. Búl soghysta jenimpaz bolmaydy. Bәri de jeniledi. Múnday jaghdayda bireuding soyylyn soghu – naghyz soqyrlyq. Al óz últyna soghys tileu – qanypezerlik bolar edi.

Osy orayda, atamnyng bir әngimesi eske týsedi. Ótken ghasyrlar bolsa kerek, barymta jasaghan qazaqtyng bes-alty jigitin jergilikti otarlyq sot ýkim shygharyp, itjekkenge aidaghaly jatyr eken. Sonda, sol elding aghasy bolghan bir aqsaqaldyng kózinen parsha-parsha jas aghyp, jylap túr eken. Janyndaghylar: «Eu, aqsaqal, nege jylaysyz? Úry jazasyn aldy. Ádil emes pe?!» degen eken.  Sonda aqsaqal: «Ey, men búl beybaqtardyng basy ýshin emes, әrqaysynyng belinde on-onnan ketken bala ýshin jylap túrmyn», - degen eken.

Osydan keyin, «óz qazaghyn soghysqa tartyp jatyr», degen qasang әngimege qalay shydaysyn?

Bilem, tútas oidan oimaqtay sózdi júlyp alyp, jarangha jar salatyndar bolghan, bola da bermek. Óz tarapymnan halqyma aitarym: Aghayyn, ne nәrsege de aqylmen qarayyq! Al aqyldy saqtaytúghyn minez degen sauyty bar. Sol minez búzylmasyn!

Áriyne, әleumettik jelide otyryp, mәn-jaydy anyqtamastan, jalghan aqparat taratu óte onay. Qiyny – ar aldynaghy jauap. Ábish Kekilbaev aghamyz aitpaqshy: «Aryl adam – eng kýshti adam. Óitkeni ol – ótkinshi baqyttyn, ótkinshi qayghynyng yrqyna moyynsynbaydy. Sondyqtan, onyng taghdyry auyr boluy, qiyn boluy, ókinishti boluy mýmkin emes».

Mening de, ómirimdegi el-júrtym senip, moynyma artqan qay qyzmet, qanday júmys bolsyn, úyalatyn jerim joq! Men ýshin halqymyzdyng mýddesinen biyik esh nәrse bolghan emes. Býginde, elden jyraq jýrsem de, tughan elding әrbir jetistigi men jemisi mәndi, saghynyshy tәtti. Áriyne, men ýshin elimizding seniminen shyghu jolynda, memleketimizding mýddesin syrtta saqtap, jýrgizuding manyzy óte zor. Oghan qosa, múnday mәrtebeli mindetting ýdesinin shyghuda, halqymyzdyng ruhany qoldauy qashan da qymbat!

Sóz sonynda, ardaqty aghayyn, Oraza Ayt qútty bolsyn! Ústaghan Orazalarynyz, izgi tilekteriniz qabyl bolsyn! Elimiz aman bolsyn! Rahmet!

Abai.kz