Álemde:

1920 jyly 42 memleket boldy.

1950 jyly 60 memleket

2000 jyly 192 memleket.

2025 jyly 195 memleket (Vatikan men Palestinany qosqanda) bar.

Kenes Odaghy men Yugosloviya ydyraghannan keyin, AQSh taghy 9/11 oqighasynan keyin, barlyq memleketter ýshin territoriyalyq birtútastyq, tәuelsizdik, eng basty qúndylyqqa ainalghan edi.

Kóptegen aimaqtarda, separatistik qozghalystar men úiymdardy ayausyz jazalap, memlekettik birtútastyqty qanday shyghynmen qorghau qajet bolsa da, әlem elderi dayyn ekendigin kórsetti.

Mysaly, songhy 30 jylda әlemde tek 3 memleket ghana halyqaralyq qauymdastyq tarapynan tolyqtay moyyndaldy. Olar:

a) 2002 jyly Shyghys Timor,

b) 2006 jyly Chernogoriya

c) 2011 jyly Ontýstik Sudan.

Basqa jýzdegen qozghalystar, týrli toptar tәuelsizdik alamyz, jeke el bolamyz dep, soghysyp, memleket qalyptastyra almady ( sheshender, kurdter, t.b)

Men múny, II dýniyejýzilik soghystan keyin qalyptasqan, basynda AQSh bastap basqa da batystyq elder túrghan halyqaralyq tәrtip jýiesining basty artyqshylyq әri jetistigi dep aitar edim. Biraq, osy qúndylyqty AQSh ózi negizdep, qayta ózi qúlatyp jatyr.

Jyl basynda D. Tramp Amerika men Kanada arasyndaghy shekarany jay shartty syzyq retinde atap, "qalasaq – basyp alamyz, qalasaq – Daniyanyng aralyn tartyp alamyz" degen mәlimdemelerdi birneshe ret aitqan edi.

Endi, D.Tramp Ukrainada bizding mýddemiz joq, әri qaray soghys mәselesin ózderi sheshsin. Soghys ýshin eshkimge sanksiya salmaymyz, bizding óz jolymyz bar dep, búrynghy ústanymynan bas tartuda.

Logikalyq túrghydan, tolyq moyyndalghan memleket yadrolyq qarugha ie derjava kórshisine jútyludyng az-aq aldynda túr.

Ukrainanyng ornynda kez-kelgen memleket, Reseyding ornynda kez-kelgen memleket boluy mýmkin.

Bolashaqta kópjaqty diplomiya boyynsha naqty joba, jýzege aspasa, әlemdi qaytadan III ghasyr búrynghyday alyp derjavalar qayta bóliske salady.

Múnday ssenariyding aldyn alu ýshin, memleketter qayta jappay qarulanugha kóshedi. Sony belgili.

Núrbolat Nyshanbay, sayasattanushy

Abai.kz