Jaqsy ómir ýshin qalamymen kýresip, jana da órshil sezimdi jyrlaghan, jasampaz iydeyagha ilanyp enbek etken jana adamdar beynesin jasaghan, «Mening baqytym, quanyshym býkil eldik bolady, Men jasaghan jana ómir jaynap ósed, janady»  dep sengen jiyrma ýsh jasar  aqyn, jazushy Sattar Erubaev artyna ayaqtalmaghan, biraq  bәribir ólmeytin jalghyz da dara, erek romanyn, әldeneshe sezimshil ólen,  balladalaryn, әngimelerin, fantastikalyq tuyndysyn qaldyryp, 1937 jylghy 2 mausymda dýniyeden ótti.

Osy kýni – 1994 jylghy mausymnyng 2-sinde, tughanyna seksen jyl tolatyn jylda, Almatydaghy qalalyq zirattyng kireberisine taqau jerge Sattargha eskertkish-qúlpytas ornatyldy. Eskertkishti S. Erubaev atyndaghy «Sattar» әdebiyetshiler qauymdastyghy qoyghan-tyn.  Qauymdastyqtyng preziydenti – osy joldar avtory, al bas diyrektory kórnekti aqyn Qasymhan Begmanov bolatyn.

Qasymhan sol zamanghy isker jastardyng biri әm biregeyi retinde, sýiikti qalamgerimizding ruhyn ardaqtau ýshin, tek eskertkish qongmen shektelmey, Sattardyng seksen jyldyghyn atap ótu sharalaryn qarjylandyrdy,  kezinde arhivterden jinap, tolyq shygharmalar jinaghyn qúrastyrghan ýlken әdebiyet zertteushisi Túrsynbek Kәkishev aghamyzdyng jinaqty qayta qarap, mereytoy qúrmetine jaryqqa taghy da shygharuyna múryndyq boldy.

Bizding úrpaq Sattardyng әigili romanyn da, tamasha poeziyasy men әldeneshe janrda qalam terbeulerin de negizinen Túrsekeng qúrastyryp 50-shi jyldary shygharghan jinaq arqyly tanyghan-tyn. Al «Mening qúrdastarym» túnghysh ret Sattar qazasyna eki jyl bolghanda, 1939 jyly latynshalanghan әlipbiymen basylyp shyqqan edi. IYә, jazushy ómirden ótkennen eki jyl keyin. Sol zamanda baspasózde, jazushylar odaghynda jauapty qyzmetter atqarghan  aqyn Dihan Ábilov: «Qoljazba bizge Qaraghandydan poshtamen kelip týsken-di», – dep eske alghan bolatyn...

60-shy jyldary Sattardyng ómir joly men shygharmashylyghyn arqau etken ghylymy dissertasiya qorghaldy, 70-shi jyldary jana zertteuler, estelikter kóptep jaryq kórdi. Osy joldar avtorynyng sol jyldardan bastalghan týrli jazbalary Sattar shygharmashylyghyn sýiip ósken qalam qayratkerlerining biri Baljan Habdinamen birlesip, jastardyng sýiikti jazushysynyng 100 jyldyghy qúrmetine  shygharghan «Sattar Erubaev. Shygharmalary» kitabyna endi...

Sattar Erubaevtyng shygharmashylyghyn Úljalghas Esimova syndy  jekelegen izdenimpaz, janashyl pedagogtar oqu ýderisinde, oqu-tәrbie júmystarynda paydalanyp jýr. Sattardyng nemere qaryndasy Úljalghas Áshimqyzynyng kóp jyldar boyy Shymkent qalasyndaghy № 24 Sattar Erubaev atyndaghy mektep-liysey diyrektory qyzmetin atqarghan shaghynda kórsetken is-tәjiriybesi respublika boyynsha mektepterge  keninen taratyldy. Býginde shymkenttik múghalima Gauhar Altekova mektep ústazdary arasyndaghy sattartanushylyq isterdi algha aparuda.

Almaty qalalyq qabirstannyng Sattar Erubaev qúlpytasy janynan ótetin jol últymyzdyng sonda, Ortalyq ziratta tynshyghan  birtuar úl-qyzdary jatqan oryndargha bastaydy.

Onda jahandyq soghys maydangerleri men tyl ardagerleri, sonday-aq әigili әnshi Kýlәsh Bәiseyitova, asa kórnekti kompozitor, qogham qayratkeri Múqan Tólebaev, úly jazushy, ghúlama ghalym Múhtar Áuezov, miyneralogiya ghylymdarynyng doktory, akademik Qanysh Sәtbaev, aqyn, әnshi-kompozitor, dombyrashy Isa Bayzaqov, әigili akter, rejisser, KSRO Halyq әrtisi Shәken Aymanov, akter, últtyq kәsiby teatr ónerining negizin qalaushylardyng biri, KSRO Halyq әrtisi Qalybek Quanyshbaev, memleket jәne qogham qayratkeri Júmabay Shayahmetov, qazaq muzykasyn zertteushi kórnekti ghalym, әigili kompozitor, diriyjer Ahmet Júbanov, revolusioner Áliby Jankeldiyn, әigili әnshi Ámire Qashaubaev, ataqty kýishi Dina Núrpeyisova jәne basqa da Qazaqstangha enbegi singen túlghalar, jaqynda ghana qogham qayratkeri, mәdeniyettanushy Múrat  Múhtarúly Áuezov  jerlengen.

Solardy núsqap, barshasy haqynda qysqa aqparat beretin jol núsqaghysh jasau qajet-aq. Bir kezde búl isti osy uaqytqa deyin eskerilmey jýrgen Alash arystary múrasyn jaryqqa shygharudy batyl qolgha alyp, kópshilikti sýisintken jaqsy isterimen kózge týsip jýrgen «Qyr balasy» qorynyng jas zertteushileri qolgha alghanyn estip quanghan edik. Alayda is әzirge  tiyanaqtalmay túr. Degenmen ýmit ýzbeymiz, óitkeni onday isting tanymdyq, tәrbiyelik mәni zor.

Sattar beynesi, Sattardyng shygharmashylyghy, onyng mәngi ólmes «Mening qúrdastarymy» jas úrpaqqa әrqashan shamshyraq ispetti qyzmet kórsete bereri aqiqat.

Beybit Qoyshybaev

Abai.kz