Uashingtongha sapar: Kandelaky taghy da tulaytyn boldy

Qytay tóraghasy Sy Szinipinning keluine sanauly kýn qalghanda, Syrtqy ister ministri Múrat Núrtileu kýtpegen jerden Uashingtonnan bir-aq shyqty.
Múnyng astarynda ne jatyr? "Búl jolghy Uashington saparynyng sayasy salmaghy búghan deyingi jýzdesulerden bólek", - dep payymdaydy Ertenmedia.
Núrtileu Ámirika astanasynda birden ýsh baghytta kelissóz jýrgizdi. Senat, sauda salasy jәne qauipsizdik mәselesine jauapty yqpaldy túlghalarmen jýzdesti.
Aldymen Senattyng halyqaralyq is komiytetining tóraghasy Jeymis Rishting aldynan ótti. Ángime kәkir-shýkir emes, naqty zandyq kedergilerdi jon tónireginde órbidi.
Ásirese, Kenes dәuirining sarqynshaghy sanalatyn, AQSh-pen túraqty sauda jasaugha kedergi jasap kele jatqan «Djekson-Veniyk» týzetuin alyp tastau ashyq talqylandy. Aq ýy әlgi shekteuding kózin qúrtugha dayyn ekenin anghartty. Biraq, barter súrady. Ornyna qúrylymdyq dengeydegi jaqyndasudy, sóz jýzinde emes, naqty, zandyq әri sayasy túrghyda ornyqtyrudy talap etti. Kelesi kezdesu AQSh-tyng sauda ókili Jeymison Grirmen ótti. Kelissózde qatardaghy alys-beris emes, "high high value-added manufacturing", qazaqsha aitqanda, shiykizatty qarapayym kýide satpay, odan sapasy joghary, dayyn ónim nemese jartylay dayyn ónim jasau mәselesi talqylandy.
Ámirika bizden jay ghana shiykizat (sonyng ishinde siyrek miyneral) satyp alghysy kelmeydi. Astanany joghary tehnologiyalyq óndiris tizbegine tartyp, Beyjinning yqpalynan shygharyp әketudi qalaydy. Múnyng ishinde logistikany әrtaraptandyru mәselesi bar.
Uashington Qazaqstan arqyly Qytay men Reseydi ainalyp ótetin balama tasymal jolyn qalyptastyrugha mýddeli. Ýshinshi әri asa manyzdy kezdesu Memhatshy Marko Rubiomen bolghan jabyq esik formatyndaghy pikir almasu. Rubio Mәskeu men Beyjindi suqany sýimeytin sayasatker. Markomen mәmilege kelu formaldy protokol emes.
Demek, Qazaqstangha geosayasy tandau úsynylyp otyr. Rubionyng sózinen úqqanymyz, Astana әmirikalyq tehnologiya men investisiyagha, beyresmy diplomatiyalyq arnalar men sayasy kepildikke jol ashatyn strategiyalyq әriptestikke batyl baruy tiyis.
Toqaevtyng tóniregi búl úsynysqa ket әri emes tәrizdi. Toq eterin aitqanda, Núrtileuding Uashington sapary, bir shәugim shәidi tauysyp qaytqan, ish pystyratyn issapargha úqsamaydy. Ýstel ýstinde túraqty sauda partnerining mәrtebesi, uran, siyrek metaldy óndeuge qajetti investisiya, logistikany qayta qúru, qauipsizdik salasyndaghy tyghyz әriptestik sekildi manyzdy qújattar tizilip jatyr.
Ámirikagha Qytaydyng sózin sóilep, Mәskeuding soyylyn soqpaytyn senimdi seriktes kerek. Aytqanday, eki-ýsh kýnnen keyin Astanagha Beyjing basshysy keledi. Núrtileuding Uashington saparynan keyin Aqordanyng qolynda kózir payda boldy. Toqaev osy arqyly eki alpauytqa: "Siz-biz desip, syilasugha dayynbyz. Biraq bizben óktem sóilesuge tyryspandar" degen signal berip otyr. Osy jolghy oiynnyng stavkisi joghary.
Abai.kz