Men ýshin Mәjilisting VIII shaqyrylymynyng orny bólek. VIII shaqyrylym — «Jana Qazaqstannyn» túlaboyy túnghyshy.

Ol ótken otyz jyldyqta ketken úpaydy týgendeu ýshin kelgenderden qúralghan shaqyrylym. Barlyq deputattar bolmasa da, biraz túlghalardyng osynday biyik maqsatpen, Úly múratpen saylaugha týsip, dodadan útyp kelgeni belgili.

Sol bógenayy bólek VIII shaqyrylym deputattary kezekti sessiyalaryryn ayaqtap, ónirlerdegi saylushylarymen kezdesuge attandy.

Osy qarsanda biz de jurnalist Serik Joldasbay bauyrymyzgha súhbat berip, Mәjilis turaly súraqtargha jauap bergen boldyq.

Sonymen, Mәjilisting VIII shaqyrylymy da kózdi ashyp-júmghansha ýsh jyldy artqa tastady. Merziminen búryn tarap ketpese, endi eki-aq jyly qaldy.

Mәjilis tóraghasy Erlan Qoshanov aghamyz bir jyldy qortyndylap, bayandama jasady.

Dau joq, kóp júmys atqarylghan. Nәtiyjesi de jaman emes, jaqsy. Ózim de ýnemi bayqap otyram, Ermúrat Bapi, Samat Músabaev, Edil Janbyrshiyn, Núrtay Sabilyanov, Azat Peruashev, Ádil Júbanov, Qazybek Isa, Múrat Ábenov, Erbolat Satybaldiyn, Erlan Sairov, Abzal Qúspan, Ashat Aymaghambetov, Baqytjan Bazarbek, Elnúr Beysenbaev, Maqsat Tolyqbay, Rinat Zayyt, Janarbek Áshimjan, Batyrhan Onbaev bastaghan bir top deputat ýsh jyl boyy óte belsendilik tanytty. Biraz deputattar Mәjilis tarihynda atalmaghan esimderdi atap, syndap baqty. Óz jandarynan shygharyp, týzetken nemese tolyqtyrghan normalar da az bolmaghanyn kórip otyrmyz.

Sonyng ishinde, Edil Janbyrshin aghamyz bastaghan deputattardyng yqpalymen jana norma qabyldanyp, sol normagha say, búdan bylay «Samúryq-Qazyna» ÁQ-y diviydendterin Ýkimetpen bólisetin boldy.

Búny men Mәjilisting bir JENISI dep baghalaymyn. Qútty bolsyn!

Biraq, ZOR JENISI búl emes!

Sonday-aq, Qazybek Isa bastaghan deputattardyng bastamasymen qabyldanghan bir normagha say, endi Qazaqstan azamattyghyn alarda shetel azamattary memlekettik tilden «emtihan tapsyratyn» boldy.

Qazybek kókem qansha jalaulatqanymen, búl endi týkke keregi joq, tek populistik úranmen qabyldanghan norma.

Sebebi, Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti belgileytin tizbe boyynsha kәsipterge ie jәne talaptargha say keletin adamdargha; etnikalyq qazaqtargha, sonday-aq Qazaqstan Respublikasy ratifikasiyalaghan halyqaralyq sharttar negizinde jenildetilgen tәrtippen Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alugha qúqyghy bar adamdargha búl norma qoldanylmaydy!

Qyrghyz óz tuysymyz ghoy, orys pen belarusiten qazaq tilinen alugha jaramasa, onda ol normanyng ne qajeti bar?!

IYә, Mәjilis bolghan son, zang ayasynda memleketting qúqyqtyq aktilerin әzirleu, úsynu, talqylau, qabyldau, tirkeu, qoldanysqa engizu, ózgertu, tolyqtyru, olardyng qoldanysyn toqtatu, toqtata túru jәne olardy jariyalau — onyng kýndelikti júmysy.

Birdi-ekili deputattyng birdi-ekili zangha birdi-ekili jana normany, Edil Terekbayúly qúsap, tabandap otyryp engiztip, qabyldatyp jiberui — jay ghana qalypty qúbylys.

Men sózimning basynda «BÚL ShAQYRYLYMNYNG BÓGENAYY BÓLEK» degen sózdi bosqa aitqan joqpyn. Búl shaqyrylym ótken otyz jyldyqta tek bir top adamnyng ghana mýddesi ýshin jasalghan shemany týp-tamyrymen talqandauy kerek edi.

Ol — «Últtyq kәsipkerler turaly» zannyng kýshin joyyp, qoldanystaghy zandar men normativtik qújattardy ÚKP-dan zalalsyzdandyru.

Ókinishke oray, mine, ýsh jyl ótti, deputattar onyng manyna da jolay alghan joq. Kóbinde, Mәjilis tórinen eski jýieni, onyng qúrushysy Núrsúltan Nazarbaevty synaudan arygha bara almady.

Men myna súhbatymda da aittym, taghy qaytalap aitayyn, Nazarbaev degen alyp pil! «Eshtemeden qamyqpaymyn, eshtemeden jalyqpaymyn, eshqanday sóz maghan da tiymeydi!» dep, Ózi aitqanday, Ol kisi eshtemeden qaymyqpaydy eken. Áytpese, Núrsúltan Ábishúly az synalyp jatqan joq, halyqtyng bir bólimi Ol kisini qarghap-sileumen keledi;

Mәjilis tórinen Ermúrat Bapy agham qansha mәrte syqpyrtty.

Reti kelgende Qazybek Isa da ayanyp qalghan joq.

Tóragha Erlan Qoshanovtyng ózi: «Otyz jyl boyy Qazaqstanda superpreziydenttik basqaru formasy qoldanyldy. Alayda, uaqyt óte kele, úzaq jyldar boyy júmys istegen modeli ýlken sayasy daghdarysqa alyp keldi. Búghan negizinen memleketimizge bir ghana adam ýstemdik etip, elding bar baylyghyn sanauly adam iyelenui sebep boldy. Búl jayt qoghamnyng ashu-yzasyn tughyzdy jәne elding damuyn tejedi…», - dep qasqa mandaydan qasqityp túryp úrdy.

Tipti, Preziydentting ózi de: «Ashyghyn aitu kerek, ol otstavkagha ketkenimen, Qauipsizdik Kenesining tóraghasy bolyp otyrghan kezde sayasy sypayylyqty saqtay bermeytin…», - dep ashyq synaghan joq pa?!

Sodan ne shyqty?

Týk te!

Nazarbaev qalasa, Mәskeuge barady, qalasa Tәshkentke tartyp ketedi. Keshe ghana jarqyldap Ózi saldyrghan Bas meshitte jýr. Jany aman bolsa, Núrekeng әli de alyp pil qúsap, mynau jalghandy jalpaghynan basa bermek. Deputattar shulap-shulap qala bermek…

Abay atamnyng sózimen aitsaq, «Sen búlqyndyn, ol ketti, Jan degen joq ol seni…» bolyp túr ghoy…

IYә, jurnalister menen de ýnemi súray beredi, «Siz nege Nazarbaevty synamaysyz?» dep. Shynymdy aitsam, mening Krylov marqúm jazyp ketkendey, pilge ýrgen qanden bolghym kelmeydi. Deputattardyng da onday bolghanyn qalamaymyn…

Qysqasy, endi qalghan eki jylda, qatty aitsam keshirip qoysyn, Mәjilis myna týrlerimen Nazarbaevtyng bir tal qylshyghyn da qisayta almasy anyq. «Jana Qazaqstan qúrmyz» dep, arystanday aibatpen kelgen deputattardyng aldynyng ýmiti ýzilip, torygha bastapty.

Búl — әlsizdiktin, bas iiding belgisi. Negizi, ózderining jelge pyshaq ala jýgirip jýrgenderi bolmasa, «Jana, Ádiletti, Taza Qazaqstan» qúru — osy deputattardyng ózderining qolynda túr.

Eski biylikting eng jandy jeri — «Últtyq kәsipkerler palatasy turaly» zan. Sondyqtan, Mәjilis deputattary endigi qalghan eki jylda anau jelge ala jýgirgen pyshaqtaryn sol zangha siltep, Qasekenning — Qasym-Jomart Kemelúlynyng barynda qarpyp qaluy kerek!

Deputat aghayyndar bar kýshin soghan salyp, sol zannyng kýshin joyyp, qoldanystaghy zandar men normativtik qújattardy Últtyq kәsipkerler palatasynan zalalsyzdandyra alsa, onda VIII shaqyrylym — býkil Alash júrtynyng aldynda ENG ABYROYLY shaqyrylym bolyp, tariyhqa qalmaq. Qalghanynyng bәri әdettegi bos sóz — jelge pyshaq ala jýgiru…

Auyt Múqiybek

Abai.kz