Elimizding ruhany astanasy Almaty – qazaq mәdeniyetining altyn besigi sanalady. Onda ósken әr úrpaq ata dәstýrimen susyndap,últ ruhaniyatynyng qaynar búlaghynan nәr alady. Sol ýshin de búl ólkede jyl sayyn әrtýrli mәdeny jobalar,últ múralaryn nasihattaugha arnalghan is-sharalar jýzege asyp jatyr...

Mysaly: Qazaq memlekettik sirki aragha 35 jyl salyp alghash ret shetelge gastrolidik sapar jasap, Dushanbede jәne Tbilisiyde óner kórsetti. Artister Qytay men Reseyding ýzdik sirk mektepterinde taghylymdamadan ótip, Europa elderinde ótken festivaliderde jýldeli oryndargha ie boldy. Tipti Sirk artisteri Ginnesting rekordtar kitabyna endi. Búl qazaq mәdeniyetining tynysy ashylghanyn bildiretin joba bolmaq.

Al Memlekettik quyrshaq teatry halyqaralyq arenada ýlken tabystargha jetude. Kanadada ótken festivalide Gran-pry iyelengen teatr újymy Gruziya men Belarusitegi mәdeny bayqaulardan da jýldeli oraldy.

Oqyrmandardyng súranysyna say kópshilik kitaphanalar zamanauy mәdeny habqa ainalyp keledi. Qazir Almaty kitaphanalarynyng 95%-y tolyqtay janghyrtyldy. Búl kitaphanany zamanauy ziyatkerlik ortalyq retinde janasha sipatta qalyptastyrugha arnalghan jospar.

Býginde Qazaqstannyng mәdeny ortalyghy bolyp sanalatyn Almaty qalasynda 12 teatr, 35 kópshilik kitaphana, 25 muzey, 20-gha juyq kinoteatr jәne týrli mәdeny nysandar júmys istep túr. Qala әkimdigining qaramaghyndaghy mekemeler qataryna «Alatau» dәstýrli óner teatry, Memlekettik quyrshaq teatry, «Almaty әuenderi» shygharmashylyq újymy, Qazaq memlekettik sirki, 8 muzeydi biriktiretin Almaty muzeyler birlestigi, Memlekettik arhiyv, hayuanattar baghy jәne qúramyna 28 kitaphana kiretin Ortalyqtandyrylghan kitaphanalar jýiesi kiredi. Búl úiymdarda eki mynnan asa mәdeniyet qyzmetkeri enbek etedi.

Aytalyq，biyl  6 shildede Almatyda Últtyq dombyra kýnine arnalghan merekelik konsert ótti. Ýlken sahnada estrada júldyzdary, tanymal dombyrashylar jәne dәstýrli әnshiler óz ónerlerin kórsetti.

Suret: adebiportal.kz.

Dәuren QUAT jazushy:

– Almaty – tek qazirgi zaman ónerining ghana emes, sonymen qatar dәstýrli qazaq ónerining de manyzdy ordasy. Múnda ornalasqan «Alatau» dәstýrli óner teatry halqymyzdyng últtyq muzykasy men jyr-terme ónerin keninen nasihattap keledi. Qalanyng әrtýrli konsert zaldarynda kýy tartu, aitys jәne halyq әnderin oryndau túraqty týrde ótkizilip túrady. Búghan qosa, últtyq qolóner kórmeleri, dombyra ýiirmeleri men qazaqtyng dәstýrli kiyimderin tanytatyn jobalar qarqyndy damyp, halyqqa úsynyluda.

Últtyq mәdeniyetti keyingi úrpaqqa amanattauda jastardyng orny erekshe. Almatyda júmys isteytin týrli óner mektepteri, shygharmashylyq studiyalar men mәdeny ýiirmeler jas úrpaqtyng últtyq ónerge qyzyghushylyghyn arttyryp, qabiletin shyndaugha jol ashuda. Týrli festivalider men arnayy jobalar arqyly jastar qazaq mәdeniyetining manyzyn tereng týsinip, ony zamanauy ýlgide jalghastyryp keledi.

Suret: anatili.kazgazeta.kz.

Sәken SYBANBAY, «Parasat» jurnalynyng bas redaktory:

– Qazaqstannyng qay búryshyn mekendesin, kez kelgen qazaqtyng Almatygha qarap alandap túratyny ras. Jýz jylgha juyq el ortalyghy bolghan song shyghar, astanalyq mәrtebesin Arqadaghy arshyghan júmyrtqaday aqshanqan shahargha әldeqashan tartu etse de, «gýl-qala, arman-qalanyn» orny qazaq ýshin qashanda bólek. Kezinde alty alashtyng barsha ardager aqsaqal-qarasaqalynyng basyn qosqan, halqymyzdyng talay marghasqa úldaryna pana bolghan, qayran iygi jaqsylarymyz men jaysandarymyzdyng izi qalghan irgeli meken búl. El basyna ýreyli zaman tughanda iysi qazaqtyng jadynan osy iyen dalanyng iyesi ózi ekenin shygharmaghan shyrayly shahar, ózgege esesi ketip, erkinen airylyp bara jatqanda, últtyng esin jighyzghan «Tәuelsizdikting altyn besigi» ghoy búl qala!

Almatynyng basynan neshe týrli qiyn-qystau kezenderding ótkenin bilemiz. Tipti qazaqtyng derbes memleket bolyp, desi kóterilgenin kóre almaytyn qauymnyng shahardyng atyna da, zatyna da tiyisken, «Almaty deu – orys tilining zandylyghyna sәikes emes, sondyqtan shahardyng Alma-Ata degen «búrynghy atauyn» qayta qalpyna keltireyik!» desken kezi de boldy. Bir quanyshtysy, qazaqtyng jón biler ziyaly qauymy men últtyq mýddege kelgende úiysa ketuding ýlgisin kórsetken búqaralyq aqparat qúraldary onday úsynysqa layyqty uәj aityp, toqtatyp tastaghan bolatyn.

Múnyng ózi, bir esepten, Almatyday iri megapolisti onay adamnyng basqara almaytynyn bayqatsa kerek. Qúdaygha shýkir, qazir aru Almaty isker de úqypty basshylardyng  qolynda hәm qamqorlyghynda. Qanshama uaqyt boyy qordalanyp kelgen qyruar sharuanyng basy qayyrylghanyn da kórip otyrmyz. Elding ruhyn biyiktetetin, ensesin tikteytin irgeli is-sharalar jii jәne túraqty atqarylyp jýr. Búghan qosa «Jol kartasy» jobasy boyynsha jasalyp jatqan júmystar da nazar audartarlyq. Kólik keptelisin azaytu ýshin qanshama jolayryqtar men kópirlerding salynghany óz aldyna bólek jyr.

Keyingi uaqytta elimiz boyynsha qala kýnderin layyqty dәrejede atap ótu ýrdisi әbden dúrys jolgha qoyyldy. Múnday ýrdisti de alghash Almatynyng bastaghany, basqa qalalargha ýlgi bolyp jýrgeni quantady. Elimizding eng iri ruhaniy-mәdeny hәm sauda-ekonomikalyq ortalyghy sanalatyn Almaty qoghamdyq ómirding qay baghyt, qay salasynda kósh basynan týspek emes.

Abai.kz