Sәrsenbi, 6 Tamyz 2025
Bilgenge marjan 178 0 pikir 6 Tamyz, 2025 saghat 13:31

Shәkәrim qay shygharmalarynan bas tartqan?

Suret: sayt múraghatynan alyndy

Shәkәrimning men biletin, basylghan shygharmalary:

«Músylmandyq». Jas kezinde jazylyp, 1911 jyly Orynborda bastyrghan. «Týrik, Qyrghyz, Qazaq hәm handar shejiresi», 19 jasynan jinastyra jýrip, 1911 jyly Orynborda bastyrghan.«Qazaq ainasy». 1-bólim (ólender) 1878 ben 1904 jyldarda jazylghan. 1912 jyly Semeyde bastyrghan. «Qalqaman — Mamyr» (poema). 1888 jyly jazylyp, 1912 jyly Semeyde bastyrghan. «Enlik — Kebek» (poema) 1891 jyly jazylyp, 1912 jyly Semeyde bastyrghan. «Dubrovskiy» (poema, Pushkinnen). 1908 jyly jazylyp, 1924 jyly Semeyde basylghan. «Lәili — Mәjnýn» (poema Fzulidan). 1907 jyly jazylghan Múhtar Áuezov arab әrpimen Tashkentte jurnalgha bastyrghan. Ekinshi ret Sәken Seyfullin latyn әrpimen kitapsha etip, 1934 jyly Almatyda bastyrghan.

Erte kezdegi gazetterde, jurnaldarda basylghan ólenderi, qara sózderi bar. «Boran» (poema, Pushkinnen) erterekte jazylghan. 1936 jyly Almatyda jurnalgha basylghan. «Shyn baq ainasy». Ángime. 1918 jyly «Abay» jurnalynyng 4 nómirinde basylghan. «Últshyldyng turaly». Ángime, 1918 jyly «Abay» jurnalynyng 3-nómirinde basylghan.

«9 bet bәiit» (arab, farsy, týrik tilderinde aralas jazylghan). «Duma» degen poemasy erterek, 1904 jyldar shamasynda jazylyp, Qazangha jiberilip, senzuradan ótpedi dep habarlanghan.

«Shyny baq» (úzaq әngime). «Nartaylaq — Aysúlu» (poema).«Ádil — Mariya» (roman). «Galiyley» (úzaq әngime). «Qazaq ainasy» (2-bólim, әngime). Ózinin, әnderimen jazylghan piesasy.

Qyzylordagha jiberilgen 8-shygharmasy. Múnda Aqan seri jayly jәne, «Shyny baq» atty piesasy, taghy basqa әngime, ólenderi bar.

«Tom aghaydyng balagany» (Garriyet Bicher Stou-dan. Garriyet 1812 jyly tuyp, 1866 jyly ólgen deydi). «Bәisheshek baqshasy» (Búl shygharmasynda ólenderi, qara sózderi jәne basqa da әngimeleri bar). «Asarhidon — Laeli» (Tolstoydan). «Ýsh saual» (Tolstoydan). «Kriz patsha» (Tolstoydan). «Újdan» (Kýn shyghystyng jýz әngimesinen). «Qol shatyr búiryghy» (Kýn shyghys jýz әngimesinen). «Pan-jiy-zan-han» (Kýn shyghys jýz әngimesinen).

Hafizdan audarghan 288 jol ólender. Búl on týrli ólenning bireui «Abay» jurnalyna basylghan. Al birazy Tәjik Akademiyasynyng shygharatyn jurnalyna bertinde basylghan.

Mysal ólenderi. Naqyl sózderi. Júmbaqtary. «Jaylaudyng balasymen aitysy» (22 jasynda jazylghan). «Shal men kempirding ghashyqtyghy» (poema). «Ómirbayany» (ólen). «Ýsh anyq» (filosofiyalyq әngime). «Jan men tirshilik turaly» (filosofiyalyq әngime). Men biletin 30-gha tarta әnderi bar. Kóp úsaq ólenderi. Men shala biletin «Boztorghay» atty kýii.

Eski sózder.

Shәkәrimning bastalyp, bitpey qalghan jazbalary: «Abay ómiri», «Qazaq lúghaty», «Qúran audarmasy», «Adam balasynyng shyn baqytty ómir sýrui» jayly әngime.

Men bilmeytin әngime, ólen, әn, kýileri, erte kezde gazet - jurnaldargha jazylghan ólen, qara sózderi bar ekeni sózsiz.

Ákem: «30 jas shamasynda bir aiday tilim baylanyp, sóiley almaytyn bolyp qaldym. Osy kezde 7 jastan bastap jazghan ólenderimdi órtep jiberdim. Artynan Abay úrysty. Ózim de ókindim» — deytin.

Ákey ózi eki әngimesin nashar deytin. Biri — «Músylmandyq» deytin shygharmasy: «Múny nadan, bilimnen habarym joq kezimde, basqa júrtta «Ghibadat islamiya» degen kitap bar, olar arab tilinde ne týrik tilinde jazylady, qazaq tilinde nege joq dep, solargha eliktep jazdym, ony mansúq ettim», — deytin.

Ekinshi — «Týrik handar shejiresi» dep, ólenmen Týrik qauymynda bolghan handardy jazdym. Búl — jasymda shejire jazbaq bolyp, birneshe elderding shejirelerin oqyghanymda, «Otechestvennaya istoriya» dep patsha, handardy jazghandardy kórip, eliktegenim, osy da bilimy kózqaraspen aitylmaghan», — deytin.

Ahat Shәkәrimýlynyng esteliginen

Abai.kz

 

 

0 pikir