El ekonomikasynyng ornyqty damuy – kәsipkerlikting tynysyna tikeley baylanysty.

Biznes qanat jai ýshin qoljetimdi qarjylyq qúraldar qajet. Onyng negizgi kózi – bankter.

Preziydent eki jyl búrynghy Joldauynda:

• korporativtik sektordy nesiyeleude bәsekelestikti kýsheytu ýshin ýsh sheteldik bankti naryqqa kirgizu,
• bankterdegi «qozghalyssyz jatqan» 2,3 trillion tengeni ekonomikalyq ainalymgha jiberu jәne ony elektrondy platforma arqyly iske asyru jóninde naqty tapsyrma bergen bolatyn.

Al býginde jaghday qanday?

Naryqty retteu jәne damytu agenttigining deregine sýiensek, ekinshi dengeyli bankterding depoziytinde 44 trln tengeden astam qarjy jinaqtalghan.

2025 jylghy shildege deyin bankter 22,6 trln tenge nesie bólgen. Biraq onyng basym bóligi ipoteka men tútynushylyq nesiyege ketip jatyr. Al biznesting nesiyege qoly jetpey otyr.⸻

Osyghan oray býgin Mәjilistegi AMANAT partiyasy Fraksiyasynyng otyrysynda Ýkimet mýshelerine, onyng ishinde Viyse-premier Serik Júmangharinge myna ýsh súraqty qoydym:

1) Nege osy kýnge deyin sheteldik ýsh bankti naryqqa kirgizuge ne kedergi nemese kim kedergi bolyp otyr?

2) Qashan ekinshi dengeydegi bankter biznesti qoljetimdi qarjylandyrugha naqty betbúrys jasaydy? Kezinde memleket olargha mlrdtaghan qarjy qúiyp kómektesti. Endi olardyng kezegi.

3) Búl mәsele qashan sheshiledi? Álde Preziydent tapsyrmasy oryndalmay qala ma?

Ókinishke qaray, Viyse-premierding jauaby — tek jalpylama silteu boldy: «Budjetten biznesti jyl sayyn 1 trln tengemen qarjylandyramyz, geosayasy jaghday kedergi bolyp otyr».

Eki jyl ótti. Preziydent tapsyrmasy – әli oryndalghan joq. Jauapkershilik qayda?

Parlament te, halyq ta naqty jauabyn biluge tiyis. Óitkeni búl – elding ekonomikalyq bolashaghy men kәsipkerlikting taghdyryna qatysty mәsele.

Qalay oilaysyzdar: bankter әdeyi kedergi keltirip nemese keybir toptar bankterdi «qasiyetti siyr» qylyp, bizneske qarjyny әdeyi tejep otyrghan joq pa?

Edil Janbyrshiyn,

Mәjilis deputaty

Abai.kz