Budjet jyrtyghyn endi kim jamaydy?

Últtyq Qor men qazaq ekonomikasynyng negizgi donory sanalatyn Tenizshevroyldyng qarjylyq kórsetkishteri qúldyrap barady. 2024 jylghy shoghyrlanghan auditorlyq esepke sәikes, TShO aktivteri songhy 2 jylda 50,6 milliard dollardan 45,4 milliard dollargha deyin qúlaghan. 2022 jylghy tabystan kompaniya budjetke 3,3 milliard dollar korporativti tabys salyghyn tólese, byltyr tek 880 million dollar tóley aldy. Bizge tiyisti royalty somasy 2022 jylghy 6,4 milliard dollardan 4,2 milliard dollargha deyin týsti.
Qazmúnaygaz arqyly TShO-nyng 20 payyz ýlesin ústap otyrghan memleket te aksioner retinde paydadan qaghyldy. Sebebi, TShO-nyng 2024 jylghy taza kirisi nebary 2,1 milliard dollar bolyp qaldy. 2022 jyldary taza kiris 8 milliard dollardan asyp jyghylatyn. Endi bizge biylghy jyldyq diviydend maksimum 400 million dollar ghana.
TShO nege qúldyrap barady? Basty sebebi týsinikti – múnaydyng baghasy 2022 jylghy barreline 80-90 dollardan qazir 59-65 dollargha deyin arzandady. Jәne TShO-nyng múnay óndiruge baylanysty shyghyndary songhy eki jylda keminde 3 milliard dollargha ósken.
Al 2025 jylghy múnay fiuchersterining grafiygi tipti byltyrghy ortasha mәnnen de tómen. Sondyqtan biylghy jaghday ótken jyldan da jaman boluy mýmkin. Kenishti keneytu jobasy arqasynda múnaydy sәl kóbirek óndire bastadyq. Alayda osy ýshin OPEK kartelimen aramyz suyp barady. Biz ózimizding óndiru limitterimizden asyp kettik. Ony kompensasiya jasau ýshin múnay óndiru qarqynyn tómendetu kerek. Búl bizding barlyq josparlarymyzdy búzyp túr.
TShO-nyng biyl da shyghyndary azaymaytyny anyq. Tipti ony 16 milliard dollar shekarasynda ústap qaludyng ózi onay bolmaytyn siyaqty. Sondyqtan biyl múnay qazaqtyng esh jyrtyghyn jamay almaydy.
Aybar Oljaev
Abai.kz