Astanada Digital Bridge 2025 halyqaralyq tehnologiyalyq forumy bastaldy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev forumnyng plenarlyq otyrysynda cóz sóiledi.

Jiyngha Qazaqstangha resmy saparmen kelgen Majarstan Preziydenti Tamash Shuyok qatysyp otyr. Spiykerlerding qatarynda Telegram negizin qalaushy jәne bas atqarushy diyrektory Pavel Durov, Sinovation Ventures jәne 01ai bas diyrektory Ly Kay Fu, Stenford uniyversiytetining ghylymy qyzmetkeri, Google sarapshysy Piyter Norviyg, G42 International kompaniyasynyng bas diyrektory Mansur Ibragim Ál Mansuri, Stenford uniyversiytetining professory Iliya Strebulaev jәne high-tech industriyasynyng basqa da ókilderi bar.

***

Qasym-Jomart Toqaev: «Digital Bridge 2025 halyqaralyq forumyna qosh keldinizder! Eng aldymen, osy manyzdy jiyngha qatysu ýshin arnayy kelgen meymandargha shynayy rizashylyghymdy bildiremin. Býgingi alqaly jiyngha Majarstannyng Preziydenti Joghary Mәrtebeli Tamash Shuyokting qatysyp jatqanyn erekshe atap ótkim keledi. Qúrmetti Preziydent myrza, elimizge resmy saparmen kelip, forumgha qatysyp otyrghanynyzdy joghary baghalaymyn. Sizding iydeyalarynyz jәne bastamalarynyz sifrlyq tehnologiya salasyndaghy halyqaralyq seriktestikti nyghayta týsuge septigin tiygizedi dep senemin. Býginde «Digital Bridge» óte manyzdy pikir almasu alanyna ainaldy, búl jerde jahandyq ózgerister men sifrlyq ekonomikanyng bolashaghy turaly ózekti oilar aitylyp, manyzdy bastamalar kóteriledi. Osy uaqyt ishinde forum júmysyna 67 mynnan astam adam, 500-den asa IT-kompaniya jәne 100 elding ókili qatysty. Qazaqstan Euraziyadaghy negizgi sifrlyq hab retinde aldaghy uaqytta da osy manyzdy júmysty jalghastyra beredi», - dedi.

Suret: Aqorda telegram arnasynan alyndy.

Memleket basshysy jana tehnologiyany adamzat iygiligine paydalanudy, ony progress pen yntymaqtastyqtyng qozghaushy kýshine ainaldyrudy basty mindet retinde atady.

«Qazir jahan júrtshylyghy jasandy intellekt dәuirine qadam basty. Ozyq tehnologiyanyng joghary qarqynmen damuy sayasatqa, ekonomikagha jәne milliardtaghan adamnyng ómirine tikeley әser etip jatyr. Búghan bәrimiz kuә bolyp otyrmyz. Sarapshylardyng baghalauynsha, jasandy intellektining damuyna songhy jyldary dýnie jýzi boyynsha bir trillion dollardan artyq investisiya salynghan. Al atalghan salanyng әlemdik ekonomikagha qosatyn ýlesi tayau onjyldyqta jeti trillion dollargha deyin jetui mýmkin.

Áytse de múnday ong nәtiyjege atalghan tehnologiyany jauapkershilikpen paydalanghan kezde qol jetkizuge bolady. Qazirgi tanda jasandy intellekt salasyndaghy jauapkershilik turaly qyzu pikirtalas jýrip jatyr. Ásirese, ortaq retteu erejelerin týzu jәne barlyq elding ozyq tehnologiya men resurstargha teng qoljetimdiligin qamtamasyz etu mәselelerine airyqsha nazar audarylyp otyr. Bizding mindetimiz – jana tehnologiyany adamzat iygiligine paydalanu, ony progress pen yntymaqtastyqtyng qozghaushy kýshine ainaldyru», - dedi Memleket basshysy.

Preziydent: «Otyz jyldan astam uaqyt búryn Qazaqstan beybitshilik pen qauipsizdik jolyn tandap, yadrolyq qarudan óz erkimen bas tartty. Býginde elimiz jasandy intellekt beybit maqsatta ghana qoldanylugha tiyis dep batyl týrde mәlimdeydi. Onyng әskery salada, kiybershabuyldargha jәne halyqaralyq túraqtylyqqa qater tóndiretin jobalarda paydalanyluyna jol beruge bolmaydy. BÚÚ Bas Assambleyasynyng tayauda ótken sessiyasynda men Qazaqstannyng Úiym ayasynda Jasandy intellektini basqaru jónindegi jahandyq dialog júmysyna atsalysugha dayyn ekenin rastadym. Biz seriktesterimizding bastamalaryn, sonyng ishinde Qytaydyng JY salasyndaghy jahandyq yntymaqtastyq úiymyn qúru turaly úsynysyn qoldaymyz. Men biyl halyqqa Joldauymdy sifrlandyru jәne jasandy intellekt mәselesine arnadym. Biz aldymyzgha naqty maqsat qoydyq: Qazaqstan ýsh jyl ishinde naghyz sifrlyq el boluy kerek. Búl – óte auqymdy mindet. Sondyqtan biz qazir elimizding birtútas sifrlyq ekojýiesin qúru isimen belsendi týrde ainalysyp jatyrmyz», - dedi.

Qasym-Jomart Toqaev jasandy intellekt tehnologiyasyn jauapkershilikpen qoldanu óte manyzdy ekenin atap ótti.

«Keshe Astanada Jasandy intellektini damytu jónindegi kenesting birinshi otyrysy ótti. Jiynda bilim beru mәseleleri qaraldy. Álemge tanymal sarapshylarmen birge adam kapitalyn damytu mәselesi talqylandy, naqty mindetter aiqyndaldy. Eng bastysy, jasandy intellekt salasyndaghy túnghysh zertteu uniyversiytetin qúru turaly óte manyzdy sheshim qabyldandy. Sonday-aq býgin «Alem.ai» halyqaralyq jasandy intellekt ortalyghy óz júmysyn bastaydy. Búl ortalyqty innovasiyalar men tyng iydeyalardyng mekeni deuge bolady. Jalpy, Qazaqstan osy saladaghy kez kelgen yntymaqtastyqqa ashyq. Sonday-aq biz elimizde ekinshi superkompiuter klasterin iske qosudy josparlap otyrmyz. Jasandy intellekt tek iygi maqsatqa qyzmet etui kerek. Adam iygiligi basty orynda túrady. «Alem.ai» jasandy intellektini barynsha tiyimdi әri etikalyq normalargha say qoldanatyn jahandyq ortalyq bolugha tiyis. Jasandy intellekt tehnologiyasyn jauapkershilikpen qoldanu óte manyzdy. Sondyqtan jana uniyversiytet jәne «Alem.ai» ortalyghy birtútas ekojýiening negizgi ózegi retinde qyzmet etui kerek», - dedi Toqaev.

Suret: Aqorda telegram arnasynan alyndy.

Preziydent sifrlandyru últymyzdyng mentaliytetine ong әserin tiygizetinin aitty.

«Men Joldauda sifrlyq memleket qúru Qazaqstannyng keleshegin aiqyndaytyn strategiyalyq tandau ekenin aittym. Ýsh jyldyng ishinde sifrlyq basqaru formatyna tolyq ótu mindeti qoyyldy. Búl memleketting azamattarmen jәne biznespen ózara qarym-qatynasyn týbegeyli ózgertedi.

Osy maqsatta Jasandy intellekt jәne sifrlyq damu ministrligi qúryldy. Jana vedomstvo sifrlandyrudyng jәne túrmystyng barlyq salasyna jasandy intellektini engizuding basty lokomotiyvi bolady. Basqasha aitqanda, elimizdegi qoghamdyq ómir mýldem ózge sipat alady. Tehnologiyalyq túrghydan anaghúrlym zamanauy bolady, yaghny últymyzdyng mentaliytetine ong әserin tiygizedi.

Osylaysha, biz órkeniyetke batyl qadam jasaymyz. Men halqymyzdyng keyinge qayyrylyp, ótkenmen ómir sýrmey, keleshekke senimmen kóz tiguge tiyis ekenin búghan deyin birneshe ret aitqan edim. Býgin maghan «Samúryq-Qazyna» diyrektorlar kenesining JY tehnologiyasymen júmys isteytin virtualidi mýshesining qyzmetin kórsetti. Búl – últtyq superkompiuter men Qazaqstandaghy Alem LLM ýlken tildik modeli bazasynda iske asyrylghan Ortalyq Aziyadaghy alghashqy joba. Ishki ýderisterding bәrin ontaylandyrugha septigin tiygizetin múnday sheshimning manyzy zor», - dedi Qazaqstan Preziydenti.

Memleket basshysy jasandy intellektini paydalanu ýshin tiyisti zannamalyq negiz qalyptastyru – asa ózekti mindet ekenin tilge tiyek etti.

«Elimizdegi últtyq kompaniyalar, otandyq kәsiporyndar osynday innovasiyalyq jobalardy belsendi týrde qoldanuy kerek, óitkeni ozyq tehnologiya dәuirinde týbegeyli ózgeriske dayyn bolu óte manyzdy. Onsyz damu bolmaytyny anyq.

Taghy bir mәsele. Ozyq tehnologiyalardy qoldanu, bir jaghynan, paydaly jәne tiyimdi bolghanymen, ekinshi jaghynan, syn-qateri de az emes. Sondyqtan Jasandy intellektini paydalanu ýshin tiyisti zannamalyq negiz qalyptastyru – asa ózekti mindet.

Búl baghytta biraz júmys isteldi, әli de istelip jatyr. Osy saladaghy negizgi qújat – Sifrlyq kodeksti jedel qabyldau ýshin naqty sharalar jasaluda. Kodekste ekonomika, bilim beru, densaulyq saqtau jәne memlekettik basqaru salalaryn jappay sifrlandyru jýiesi aiqyndalady. Jalpy, Sifrlyq Kodeksti asyghys qabylday salugha bolmaydy, búl – shyn mәninde jauapty, kýrdeli júmys. Sol sebepti Parlamentte sarapshylardyn, qúzyrly mekeme ókilderining qatysuymen jasandy intellektini damytu mәselesi boyynsha arnayy tyndaular ótkizildi. Bir apta búryn Mәjilis «Jasandy intellekt turaly» Zandy ekinshi oqylymda qabyldady. Rasynda, búl uaqtyly qabyldanghan zang boldy. Shetel mamandary da múny elimizding túraqty sifrlyq ekojýiesin qúru jolyndaghy manyzdy qadam dep baghalap, jaqsy pikir aituda», - dedi Toqaev.

Suret: Aqorda telegram arnasynan alyndy.

Qasym-Jomart Toqaev jasandy intellektining orasan zor әleuetin Ádiletti, Qauipsiz jәne Quatty Qazaqstandy qúru ýshin qoldanugha bolatynyn aitty.

«Biraq jaybaraqat otyrugha bolmaydy, aldymyzda auqymdy júmys bar. Jasandy intellektining orasan zor әleuetin Ádiletti, Qauipsiz jәne Quatty Qazaqstandy qúru ýshin qoldanugha bolady. Alayda biz shyndyqqa tura qarauymyz kerek: Jasandy intellekt jәne sifrlandyru mәselening bәrin bir sәtte sheship tastamaydy. Jappay sifrlandyru jәne jasandy intellektini tiyimdi paydalanu ýshin óte manyzdy ýsh mindetti qatar oryndau kerek. Atap aitqanda, osy salagha resurs tartu, jana bilimdi mengeru jәne әdep (etika) normalaryn saqtau. Bir sózben, әdil әri tiyimdi sheshim qabylday otyryp, jyldam jәne ashyq әreket etu kerek», - dedi Memleket basshysy.

Preziydent sifrlandyru jәne neyrojelini keninen qoldanu Qazaqstannyng memlekettik basqaru jýiesining jana filosofiyasyna ainalugha tiyis ekenin atap ótti.

«Árbir jana memlekettik qyzmet kórsetu eng әueli sifrlyq formatta jasaqtalugha tiyis. Búryn úsynylghan mәlimetterdi qayta súratudyng keregi joq. Búdan bólek, memleket pen azamattardyng qarym-qatynasyna baylanysty barlyq normativtik aktiler bekitilgenge deyin mindetti týrde sifrlyq saraptamadan ótkizilui qajet.

Sonyng nәtiyjesinde azamattar men kәsipkerler burokratiyadan qútylyp, olardyng memlekettik instituttargha degen senimi nyghaya týsedi. Jalpy, aitylghan barlyq sharalar bizding aimaqta janashyldyq sanalady. Búl elimizding sifrlyq sayasatynyng úzaq merzimdi әri jýieli baghytyn kórsetedi.

Aqyldy tehnologiyalar ýlken derekterdi óndeuge, әleumettik saladan bastap negizgi ekonomikalyq kórsetkishterge deyingi kóptegen salany taldaugha qabiletti. Yaghny strategiyalyq josparlaudyng tiyimdiligin aitarlyqtay jetildiredi. Sәikesinshe, azamattardyng әl-auqatyn jaqsartugha jәne ekonomikalyq ósimdi arttyrugha yqpal etedi.

Sonymen qatar halyq nesie beruden bastap memlekettik qyzmet kórsetuge deyingi algoritm jýielerining qalay júmys isteytinin bilui әri týsinui kerek. Jasandy intellekt tehnologiyasyn ekonomikanyng barlyq salasyna jappay engizu ýshin tiyisti zannamany da soghan sәikes beyimdeu qajet. Búl – elimizding sifrlyq jәne ziyatkerlik derbestigin qorghaytyn naqty tetikter bolu kerek degen sóz. Týptep kelgende, sifrlandyru jәne neyrojelini keninen qoldanu Qazaqstannyng memlekettik basqaru jýiesining jana filosofiyasyna ainalugha tiyis», - dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Memleket basshysy forum atauyn AI Bridge dep ózgertudi úsyndy.

«Qazir әlem júrtshylyghynyng aldynda jasandy intellektining bolashaghyna qatysty týrli tandau túr. Onyng keybiri sheksiz mýmkindikterge jol ashady. Al endi biri ýlken syn-qaterlerge dushar etui mýmkin. Degenmen bir nәrse anyq – keleshegimizding qanday bolary bizding birlesip әreket ete biluimizge baylanysty. Jasandy intellekt – qazirgi zamannyng aqiqaty. Aldaghy jyldary da adamzat damuynyng negizgi baghdary jasandy intellektige tikeley baylanysty bolatyny anyq. Sondyqtan kelesi jyldan bastap forumdy AI Bridge dep ataghan jón dep sanaymyn. Biraq forumnyng maqsat-mindeti ózgermeydi. Osy biregey alang tehnologiya salasyndaghy alpauyttar men týrli startaptar, biznes pen ghylym, memleket pen azamattar arasyndaghy dәneker bolyp qala beredi. Forumnyng jana baghdary halyqaralyq yntymaqtastyqqa tyng serpin berip, jasandy intellektini halqymyzdyng iygiligi jolynda tiyimdi paydalanugha septigin tiygizedi», - dedi Preziydent.

Preziydent: «Tehnologiya tandaulylargha ghana emes, barshagha qyzmet etuge tiyis», - dep mәlimdedi.

«Jahandyq órkeniyetting kelbetin ózgertetin basty kýsh retinde jasandy intellekt býginde adamzat ómirining mәnin qayta saralaugha mәjbýrlep otyr. Búl – barshamyzgha ýlken synaq. Sondyqtan biz injenerler men basqa da kәsip iyelerin, sonday-aq osy tehnologiyanyng mәni men damu betalysyn payymday alatyn gumanitarlyq sala mamandarynyng jana buynyn tәrbiyelep shygharuymyz kerek. Jasandy intellektide týrli qoghamnyng bolmys-bitimi, dәstýri, qúqyqtyq normalary men adamgershilik qaghidalary kórinis tabugha tiyis.

Suret: Aqorda telegram arnasynan alyndy.

Sondyqtan ony damytugha filosoftar, әleumettanushylar jәne zangerlerding atsalysatynyna senimdimin.

Tehnologiya әleumettik tensizdikti ushyqtyrmauy, azamattardyng minez-qúlqy men tandauyna manipulyasiya jasamauy kerek. Ol ýshin tiyimdi sharalar qabyldauymyz qajet. Artyqshylyqqa ie toptar algoritmderdi paydalanyp, әldebir qúndylyqtar men oilau modelin qoghamgha tanuy yqtimal. Oghan jol beruge bolmaydy. Búl әlemning mәdeny әraluandyghyna qiyanat jasau bolyp sanalady. Tehnologiya tandaulylargha ghana emes, barshagha qyzmet etuge tiyis. Ádil sheshimi osy», - dedi Toqaev.

Qasym-Jomart Toqaev adamnyng sheksiz әleueti jәne ozyq tehnologiyalardyng biregey mýmkindigi úshtasqanda ghana jarqyn bolashaqqa danghyl jol ashylatynyn atap ótti.

«Biz myna manyzdy mәseleni de nazarda ústauymyz kerek: jasandy intellektining boyynda sana bar, biraq sezim joq. Jasandy intellekt taldau jәne boljam jasaugha qabiletti bolghanymen, adam siyaqty armandap, qiyalday almaydy. Kim biledi, bәlkim, on-jiyrma jyldan keyin múnday ahualdyng ózi týbegeyli ózgerui mýmkin, biraq qazirgi tanda Jasandy intellektining «jany» (empatiya) әzirshe joq.

Adamzat jasandy intellektining iygiligin kórui kerek. Zamanauy tehnologiyalar qanshalyqty ozyq bolsa da, adamnyng oi-sanasy odan da jýirik boluy qajet, yaghny adam búl túrghydan mashinanyng artynda qalmauy kerek. Osy mәsele boyynsha kóptegen tújyrym payda boluda, tipti, qyzu pikirtalastar jýrip jatyr. Búl iste filosofiya, mәdeniyet jәne bilim airyqsha ról atqarady. Basqa sózben aitqanda, adamnyng sheksiz әleueti jәne ozyq tehnologiyalardyng biregey mýmkindigi úshtasqanda ghana jarqyn bolashaqqa danghyl jol ashylady. Sóz sonynda, Forum júmysyna tabys tileymin. Jiyn barysynda qúndy oi-pikirler, paydaly úsynystar aitylady dep senemin»., - dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Abai.kz