استانادا Digital Bridge 2025 حالىقارالىق تەحنولوگيالىق فورۋمى باستالدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ فورۋمنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا ءcوز سويلەدى.

جيىنعا قازاقستانعا رەسمي ساپارمەن كەلگەن ماجارستان پرەزيدەنتى تاماش شۋيوك قاتىسىپ وتىر. سپيكەرلەردىڭ قاتارىندا Telegram نەگىزىن قالاۋشى جانە باس اتقارۋشى ديرەكتورى پاۆەل دۋروۆ، Sinovation Ventures جانە 01ai باس ديرەكتورى لي كاي فۋ، ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى، Google ساراپشىسى پيتەر نورۆيگ، G42 International كومپانياسىنىڭ باس ديرەكتورى مانسۋر يبراگيم ءال مانسۋري، ستەنفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى يليا سترەبۋلاەۆ جانە high-tech يندۋسترياسىنىڭ باسقا دا وكىلدەرى بار.

***

قاسىم-جومارت توقاەۆ: «Digital Bridge 2025 حالىقارالىق فورۋمىنا قوش كەلدىڭىزدەر! ەڭ الدىمەن، وسى ماڭىزدى جيىنعا قاتىسۋ ءۇشىن ارنايى كەلگەن مەيماندارعا شىنايى ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. بۇگىنگى القالى جيىنعا ماجارستاننىڭ پرەزيدەنتى جوعارى مارتەبەلى تاماش شۋيوكتىڭ قاتىسىپ جاتقانىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى. قۇرمەتتى پرەزيدەنت مىرزا، ەلىمىزگە رەسمي ساپارمەن كەلىپ، فورۋمعا قاتىسىپ وتىرعانىڭىزدى جوعارى باعالايمىن. ءسىزدىڭ يدەيالارىڭىز جانە باستامالارىڭىز تسيفرلىق تەحنولوگيا سالاسىنداعى حالىقارالىق سەرىكتەستىكتى نىعايتا تۇسۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىن. بۇگىندە «Digital Bridge» وتە ماڭىزدى پىكىر الماسۋ الاڭىنا اينالدى، بۇل جەردە جاھاندىق وزگەرىستەر مەن تسيفرلىق ەكونوميكانىڭ بولاشاعى تۋرالى وزەكتى ويلار ايتىلىپ، ماڭىزدى باستامالار كوتەرىلەدى. وسى ۋاقىت ىشىندە فورۋم جۇمىسىنا 67 مىڭنان استام ادام، 500-دەن اسا ءىت-كومپانيا جانە 100 ەلدىڭ وكىلى قاتىستى. قازاقستان ەۋرازياداعى نەگىزگى تسيفرلىق حاب رەتىندە الداعى ۋاقىتتا دا وسى ماڭىزدى جۇمىستى جالعاستىرا بەرەدى»، - دەدى.

سۋرەت: اقوردا تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

مەملەكەت باسشىسى جاڭا تەحنولوگيانى ادامزات يگىلىگىنە پايدالانۋدى، ونى پروگرەسس پەن ىنتىماقتاستىقتىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدىرۋدى باستى مىندەت رەتىندە اتادى.

«قازىر جاھان جۇرتشىلىعى جاساندى ينتەللەكت داۋىرىنە قادام باستى. وزىق تەحنولوگيانىڭ جوعارى قارقىنمەن دامۋى ساياساتقا، ەكونوميكاعا جانە ميللياردتاعان ادامنىڭ ومىرىنە تىكەلەي اسەر ەتىپ جاتىر. بۇعان ءبارىمىز كۋا بولىپ وتىرمىز. ساراپشىلاردىڭ باعالاۋىنشا، جاساندى ينتەللەكتىنىڭ دامۋىنا سوڭعى جىلدارى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ءبىر تريلليون دوللاردان ارتىق ينۆەستيتسيا سالىنعان. ال اتالعان سالانىڭ الەمدىك ەكونوميكاعا قوساتىن ۇلەسى تاياۋ ونجىلدىقتا جەتى تريلليون دوللارعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن.

ايتسە دە مۇنداي وڭ ناتيجەگە اتالعان تەحنولوگيانى جاۋاپكەرشىلىكپەن پايدالانعان كەزدە قول جەتكىزۋگە بولادى. قازىرگى تاڭدا جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى جاۋاپكەرشىلىك تۋرالى قىزۋ پىكىرتالاس ءجۇرىپ جاتىر. اسىرەسە، ورتاق رەتتەۋ ەرەجەلەرىن ءتۇزۋ جانە بارلىق ەلدىڭ وزىق تەحنولوگيا مەن رەسۋرستارعا تەڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىنە ايرىقشا نازار اۋدارىلىپ وتىر. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – جاڭا تەحنولوگيانى ادامزات يگىلىگىنە پايدالانۋ، ونى پروگرەسس پەن ىنتىماقتاستىقتىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدىرۋ»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت: «وتىز جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن قازاقستان بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك جولىن تاڭداپ، يادرولىق قارۋدان ءوز ەركىمەن باس تارتتى. بۇگىندە ەلىمىز جاساندى ينتەللەكت بەيبىت ماقساتتا عانا قولدانىلۋعا ءتيىس دەپ باتىل تۇردە مالىمدەيدى. ونىڭ اسكەري سالادا، كيبەرشابۋىلدارعا جانە حالىقارالىق تۇراقتىلىققا قاتەر توندىرەتىن جوبالاردا پايدالانىلۋىنا جول بەرۋگە بولمايدى. بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ تاياۋدا وتكەن سەسسياسىندا مەن قازاقستاننىڭ ۇيىم اياسىندا جاساندى ينتەللەكتىنى باسقارۋ جونىندەگى جاھاندىق ديالوگ جۇمىسىنا اتسالىسۋعا دايىن ەكەنىن راستادىم. ءبىز سەرىكتەستەرىمىزدىڭ باستامالارىن، سونىڭ ىشىندە قىتايدىڭ جي سالاسىنداعى جاھاندىق ىنتىماقتاستىق ۇيىمىن قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىسىن قولدايمىز. مەن بيىل حالىققا جولداۋىمدى تسيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكت ماسەلەسىنە ارنادىم. ءبىز الدىمىزعا ناقتى ماقسات قويدىق: قازاقستان ءۇش جىل ىشىندە ناعىز تسيفرلىق ەل بولۋى كەرەك. بۇل – وتە اۋقىمدى مىندەت. سوندىقتان ءبىز قازىر ەلىمىزدىڭ ءبىرتۇتاس تسيفرلىق ەكوجۇيەسىن قۇرۋ ىسىمەن بەلسەندى تۇردە اينالىسىپ جاتىرمىز»، - دەدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگياسىن جاۋاپكەرشىلىكپەن قولدانۋ وتە ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«كەشە استانادا جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋ جونىندەگى كەڭەستىڭ ءبىرىنشى وتىرىسى ءوتتى. جيىندا ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرى قارالدى. الەمگە تانىمال ساراپشىلارمەن بىرگە ادام كاپيتالىن دامىتۋ ماسەلەسى تالقىلاندى، ناقتى مىندەتتەر ايقىندالدى. ەڭ باستىسى، جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى تۇڭعىش زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىن قۇرۋ تۋرالى وتە ماڭىزدى شەشىم قابىلداندى. سونداي-اق بۇگىن «Alem.ai» حالىقارالىق جاساندى ينتەللەكت ورتالىعى ءوز جۇمىسىن باستايدى. بۇل ورتالىقتى يننوۆاتسيالار مەن تىڭ يدەيالاردىڭ مەكەنى دەۋگە بولادى. جالپى، قازاقستان وسى سالاداعى كەز كەلگەن ىنتىماقتاستىققا اشىق. سونداي-اق ءبىز ەلىمىزدە ەكىنشى سۋپەركومپيۋتەر كلاستەرىن ىسكە قوسۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. جاساندى ينتەللەكت تەك يگى ماقساتقا قىزمەت ەتۋى كەرەك. ادام يگىلىگى باستى ورىندا تۇرادى. «Alem.ai» جاساندى ينتەللەكتىنى بارىنشا ءتيىمدى ءارى ەتيكالىق نورمالارعا ساي قولداناتىن جاھاندىق ورتالىق بولۋعا ءتيىس. جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگياسىن جاۋاپكەرشىلىكپەن قولدانۋ وتە ماڭىزدى. سوندىقتان جاڭا ۋنيۆەرسيتەت جانە «Alem.ai» ورتالىعى ءبىرتۇتاس ەكوجۇيەنىڭ نەگىزگى وزەگى رەتىندە قىزمەت ەتۋى كەرەك»، - دەدى توقاەۆ.

سۋرەت: اقوردا تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

پرەزيدەنت تسيفرلاندىرۋ ۇلتىمىزدىڭ مەنتاليتەتىنە وڭ اسەرىن تيگىزەتىنىن ايتتى.

«مەن جولداۋدا تسيفرلىق مەملەكەت قۇرۋ قازاقستاننىڭ كەلەشەگىن ايقىندايتىن ستراتەگيالىق تاڭداۋ ەكەنىن ايتتىم. ءۇش جىلدىڭ ىشىندە تسيفرلىق باسقارۋ فورماتىنا تولىق ءوتۋ مىندەتى قويىلدى. بۇل مەملەكەتتىڭ ازاماتتارمەن جانە بيزنەسپەن ءوزارا قارىم-قاتىناسىن تۇبەگەيلى وزگەرتەدى.

وسى ماقساتتا جاساندى ينتەللەكت جانە تسيفرلىق دامۋ مينيسترلىگى قۇرىلدى. جاڭا ۆەدومستۆو تسيفرلاندىرۋدىڭ جانە تۇرمىستىڭ بارلىق سالاسىنا جاساندى ينتەللەكتىنى ەنگىزۋدىڭ باستى لوكوموتيۆى بولادى. باسقاشا ايتقاندا، ەلىمىزدەگى قوعامدىق ءومىر مۇلدەم وزگە سيپات الادى. تەحنولوگيالىق تۇرعىدان اناعۇرلىم زاماناۋي بولادى، ياعني ۇلتىمىزدىڭ مەنتاليتەتىنە وڭ اسەرىن تيگىزەدى.

وسىلايشا، ءبىز وركەنيەتكە باتىل قادام جاسايمىز. مەن حالقىمىزدىڭ كەيىنگە قايىرىلىپ، وتكەنمەن ءومىر سۇرمەي، كەلەشەككە سەنىممەن كوز تىگۋگە ءتيىس ەكەنىن بۇعان دەيىن بىرنەشە رەت ايتقان ەدىم. بۇگىن ماعان «سامۇرىق-قازىنا» ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ جي تەحنولوگياسىمەن جۇمىس ىستەيتىن ءۆيرتۋالدى مۇشەسىنىڭ قىزمەتىن كورسەتتى. بۇل – ۇلتتىق سۋپەركومپيۋتەر مەن قازاقستانداعى Alem LLM ۇلكەن تىلدىك مودەل بازاسىندا ىسكە اسىرىلعان ورتالىق ازياداعى العاشقى جوبا. ىشكى ۇدەرىستەردىڭ ءبارىن وڭتايلاندىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىن مۇنداي شەشىمنىڭ ماڭىزى زور»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى جاساندى ينتەللەكتىنى پايدالانۋ ءۇشىن ءتيىستى زاڭنامالىق نەگىز قالىپتاستىرۋ – اسا وزەكتى مىندەت ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.

«ەلىمىزدەگى ۇلتتىق كومپانيالار، وتاندىق كاسىپورىندار وسىنداي يننوۆاتسيالىق جوبالاردى بەلسەندى تۇردە قولدانۋى كەرەك، ويتكەنى وزىق تەحنولوگيا داۋىرىندە تۇبەگەيلى وزگەرىسكە دايىن بولۋ وتە ماڭىزدى. ونسىز دامۋ بولمايتىنى انىق.

تاعى ءبىر ماسەلە. وزىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ، ءبىر جاعىنان، پايدالى جانە ءتيىمدى بولعانىمەن، ەكىنشى جاعىنان، سىن-قاتەرى دە از ەمەس. سوندىقتان جاساندى ينتەللەكتىنى پايدالانۋ ءۇشىن ءتيىستى زاڭنامالىق نەگىز قالىپتاستىرۋ – اسا وزەكتى مىندەت.

بۇل باعىتتا ءبىراز جۇمىس ىستەلدى، ءالى دە ىستەلىپ جاتىر. وسى سالاداعى نەگىزگى قۇجات – تسيفرلىق كودەكستى جەدەل قابىلداۋ ءۇشىن ناقتى شارالار جاسالۋدا. كودەكستە ەكونوميكا، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە مەملەكەتتىك باسقارۋ سالالارىن جاپپاي تسيفرلاندىرۋ جۇيەسى ايقىندالادى. جالپى، تسيفرلىق كودەكستى اسىعىس قابىلداي سالۋعا بولمايدى، بۇل – شىن مانىندە جاۋاپتى، كۇردەلى جۇمىس. سول سەبەپتى پارلامەنتتە ساراپشىلاردىڭ، قۇزىرلى مەكەمە وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋ ماسەلەسى بويىنشا ارنايى تىڭداۋلار وتكىزىلدى. ءبىر اپتا بۇرىن ءماجىلىس «جاساندى ينتەللەكت تۋرالى» زاڭدى ەكىنشى وقىلىمدا قابىلدادى. راسىندا، بۇل ۋاقتىلى قابىلدانعان زاڭ بولدى. شەتەل ماماندارى دا مۇنى ەلىمىزدىڭ تۇراقتى تسيفرلىق ەكوجۇيەسىن قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام دەپ باعالاپ، جاقسى پىكىر ايتۋدا»، - دەدى توقاەۆ.

سۋرەت: اقوردا تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ جاساندى ينتەللەكتىنىڭ وراسان زور الەۋەتىن ادىلەتتى، قاۋىپسىز جانە قۋاتتى قازاقستاندى قۇرۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولاتىنىن ايتتى.

«بىراق جايباراقات وتىرۋعا بولمايدى، الدىمىزدا اۋقىمدى جۇمىس بار. جاساندى ينتەللەكتىنىڭ وراسان زور الەۋەتىن ادىلەتتى، قاۋىپسىز جانە قۋاتتى قازاقستاندى قۇرۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولادى. الايدا ءبىز شىندىققا تۋرا قاراۋىمىز كەرەك: جاساندى ينتەللەكت جانە تسيفرلاندىرۋ ماسەلەنىڭ ءبارىن ءبىر ساتتە شەشىپ تاستامايدى. جاپپاي تسيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكتىنى ءتيىمدى پايدالانۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى ءۇش مىندەتتى قاتار ورىنداۋ كەرەك. اتاپ ايتقاندا، وسى سالاعا رەسۋرس تارتۋ، جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ جانە ادەپ (ەتيكا) نورمالارىن ساقتاۋ. ءبىر سوزبەن، ءادىل ءارى ءتيىمدى شەشىم قابىلداي وتىرىپ، جىلدام جانە اشىق ارەكەت ەتۋ كەرەك»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت تسيفرلاندىرۋ جانە نەيروجەلىنى كەڭىنەن قولدانۋ قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ جاڭا فيلوسوفياسىنا اينالۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«ءاربىر جاڭا مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ەڭ اۋەلى تسيفرلىق فورماتتا جاساقتالۋعا ءتيىس. بۇرىن ۇسىنىلعان مالىمەتتەردى قايتا سۇراتۋدىڭ كەرەگى جوق. بۇدان بولەك، مەملەكەت پەن ازاماتتاردىڭ قارىم-قاتىناسىنا بايلانىستى بارلىق نورماتيۆتىك اكتىلەر بەكىتىلگەنگە دەيىن مىندەتتى تۇردە تسيفرلىق ساراپتامادان وتكىزىلۋى قاجەت.

سونىڭ ناتيجەسىندە ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەر بيۋروكراتيادان قۇتىلىپ، ولاردىڭ مەملەكەتتىك ينستيتۋتتارعا دەگەن سەنىمى نىعايا تۇسەدى. جالپى، ايتىلعان بارلىق شارالار ءبىزدىڭ ايماقتا جاڭاشىلدىق سانالادى. بۇل ەلىمىزدىڭ تسيفرلىق ساياساتىنىڭ ۇزاق مەرزىمدى ءارى جۇيەلى باعىتىن كورسەتەدى.

اقىلدى تەحنولوگيالار ۇلكەن دەرەكتەردى وڭدەۋگە، الەۋمەتتىك سالادان باستاپ نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرگە دەيىنگى كوپتەگەن سالانى تالداۋعا قابىلەتتى. ياعني ستراتەگيالىق جوسپارلاۋدىڭ تيىمدىلىگىن ايتارلىقتاي جەتىلدىرەدى. سايكەسىنشە، ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا جانە ەكونوميكالىق ءوسىمدى ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى.

سونىمەن قاتار حالىق نەسيە بەرۋدەن باستاپ مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋگە دەيىنگى الگوريتم جۇيەلەرىنىڭ قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن ءبىلۋى ءارى ءتۇسىنۋى كەرەك. جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگياسىن ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىنا جاپپاي ەنگىزۋ ءۇشىن ءتيىستى زاڭنامانى دا سوعان سايكەس بەيىمدەۋ قاجەت. بۇل – ەلىمىزدىڭ تسيفرلىق جانە زياتكەرلىك دەربەستىگىن قورعايتىن ناقتى تەتىكتەر بولۋ كەرەك دەگەن ءسوز. تۇپتەپ كەلگەندە، تسيفرلاندىرۋ جانە نەيروجەلىنى كەڭىنەن قولدانۋ قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ جاڭا فيلوسوفياسىنا اينالۋعا ءتيىس»، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

مەملەكەت باسشىسى فورۋم اتاۋىن AI Bridge دەپ وزگەرتۋدى ۇسىندى.

«قازىر الەم جۇرتشىلىعىنىڭ الدىندا جاساندى ينتەللەكتىنىڭ بولاشاعىنا قاتىستى ءتۇرلى تاڭداۋ تۇر. ونىڭ كەيبىرى شەكسىز مۇمكىندىكتەرگە جول اشادى. ال ەندى ءبىرى ۇلكەن سىن-قاتەرلەرگە دۋشار ەتۋى مۇمكىن. دەگەنمەن ءبىر نارسە انىق – كەلەشەگىمىزدىڭ قانداي بولارى ءبىزدىڭ بىرلەسىپ ارەكەت ەتە بىلۋىمىزگە بايلانىستى. جاساندى ينتەللەكت – قازىرگى زاماننىڭ اقيقاتى. الداعى جىلدارى دا ادامزات دامۋىنىڭ نەگىزگى باعدارى جاساندى ينتەللەكتىگە تىكەلەي بايلانىستى بولاتىنى انىق. سوندىقتان كەلەسى جىلدان باستاپ فورۋمدى AI Bridge دەپ اتاعان ءجون دەپ سانايمىن. بىراق فورۋمنىڭ ماقسات-مىندەتى وزگەرمەيدى. وسى بىرەگەي الاڭ تەحنولوگيا سالاسىنداعى الپاۋىتتار مەن ءتۇرلى ستارتاپتار، بيزنەس پەن عىلىم، مەملەكەت پەن ازاماتتار اراسىنداعى دانەكەر بولىپ قالا بەرەدى. فورۋمنىڭ جاڭا باعدارى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىققا تىڭ سەرپىن بەرىپ، جاساندى ينتەللەكتىنى حالقىمىزدىڭ يگىلىگى جولىندا ءتيىمدى پايدالانۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى»، - دەدى پرەزيدەنت.

پرەزيدەنت: «تەحنولوگيا تاڭداۋلىلارعا عانا ەمەس، بارشاعا قىزمەت ەتۋگە ءتيىس»، - دەپ مالىمدەدى.

«جاھاندىق وركەنيەتتىڭ كەلبەتىن وزگەرتەتىن باستى كۇش رەتىندە جاساندى ينتەللەكت بۇگىندە ادامزات ءومىرىنىڭ ءمانىن قايتا سارالاۋعا ماجبۇرلەپ وتىر. بۇل – بارشامىزعا ۇلكەن سىناق. سوندىقتان ءبىز ينجەنەرلەر مەن باسقا دا كاسىپ يەلەرىن، سونداي-اق وسى تەحنولوگيانىڭ ءمانى مەن دامۋ بەتالىسىن پايىمداي الاتىن گۋمانيتارلىق سالا ماماندارىنىڭ جاڭا بۋىنىن تاربيەلەپ شىعارۋىمىز كەرەك. جاساندى ينتەللەكتىدە ءتۇرلى قوعامنىڭ بولمىس-ءبىتىمى، ءداستۇرى، قۇقىقتىق نورمالارى مەن ادامگەرشىلىك قاعيدالارى كورىنىس تابۋعا ءتيىس.

سۋرەت: اقوردا تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

سوندىقتان ونى دامىتۋعا فيلوسوفتار، الەۋمەتتانۋشىلار جانە زاڭگەرلەردىڭ اتسالىساتىنىنا سەنىمدىمىن.

تەحنولوگيا الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى ۋشىقتىرماۋى، ازاماتتاردىڭ مىنەز-قۇلقى مەن تاڭداۋىنا مانيپۋلياتسيا جاساماۋى كەرەك. ول ءۇشىن ءتيىمدى شارالار قابىلداۋىمىز قاجەت. ارتىقشىلىققا يە توپتار الگوريتمدەردى پايدالانىپ، الدەبىر قۇندىلىقتار مەن ويلاۋ مودەلىن قوعامعا تاڭۋى ىقتيمال. وعان جول بەرۋگە بولمايدى. بۇل الەمنىڭ مادەني ارالۋاندىعىنا قيانات جاساۋ بولىپ سانالادى. تەحنولوگيا تاڭداۋلىلارعا عانا ەمەس، بارشاعا قىزمەت ەتۋگە ءتيىس. ءادىل شەشىمى وسى»، - دەدى توقاەۆ.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ادامنىڭ شەكسىز الەۋەتى جانە وزىق تەحنولوگيالاردىڭ بىرەگەي مۇمكىندىگى ۇشتاسقاندا عانا جارقىن بولاشاققا داڭعىل جول اشىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىز مىنا ماڭىزدى ماسەلەنى دە نازاردا ۇستاۋىمىز كەرەك: جاساندى ينتەللەكتىنىڭ بويىندا سانا بار، بىراق سەزىم جوق. جاساندى ينتەللەكت تالداۋ جانە بولجام جاساۋعا قابىلەتتى بولعانىمەن، ادام سياقتى ارمانداپ، قيالداي المايدى. كىم بىلەدى، بالكىم، ون-جيىرما جىلدان كەيىن مۇنداي احۋالدىڭ ءوزى تۇبەگەيلى وزگەرۋى مۇمكىن، بىراق قازىرگى تاڭدا جاساندى ينتەللەكتىنىڭ «جانى» (ەمپاتيا) ازىرشە جوق.

ادامزات جاساندى ينتەللەكتىنىڭ يگىلىگىن كورۋى كەرەك. زاماناۋي تەحنولوگيالار قانشالىقتى وزىق بولسا دا، ادامنىڭ وي-ساناسى ودان دا جۇيرىك بولۋى قاجەت، ياعني ادام بۇل تۇرعىدان ماشينانىڭ ارتىندا قالماۋى كەرەك. وسى ماسەلە بويىنشا كوپتەگەن تۇجىرىم پايدا بولۋدا، ءتىپتى، قىزۋ پىكىرتالاستار ءجۇرىپ جاتىر. بۇل ىستە فيلوسوفيا، مادەنيەت جانە ءبىلىم ايرىقشا ءرول اتقارادى. باسقا سوزبەن ايتقاندا، ادامنىڭ شەكسىز الەۋەتى جانە وزىق تەحنولوگيالاردىڭ بىرەگەي مۇمكىندىگى ۇشتاسقاندا عانا جارقىن بولاشاققا داڭعىل جول اشىلادى. ءسوز سوڭىندا، فورۋم جۇمىسىنا تابىس تىلەيمىن. جيىن بارىسىندا قۇندى وي-پىكىرلەر، پايدالى ۇسىنىستار ايتىلادى دەپ سەنەمىن».، - دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

Abai.kz