Óner men bilimdi toghystyrghan kópir

Qazaqstan men Resey arasyndaghy shygharmashylyq yntymaqtastyq jayly oi...
Óner – halyqtyng jany, ruhtyng kórinisi!
Al sol ónerdi úlyqtap, damytatyn mamandar – últtyng mәdeny tiregi.
Býgin men Qazaqstan men Resey arasyndaghy óner salasyndaghy bilim beru men shygharmashylyq seriktestik turaly oy bóliskim keledi.
Eki elding arasyndaghy baylanys ghasyrlar boyy qalyptasqan ortaq tarih pen mәdeny sabaqtastyqqa negizdelgen. Búl dostyqtyng shynayy dәnekeri – óner. Ol muzyka men teatrda, kiynematografiya men beyneleu ónerinde aiqyn kórinis tabady.
Kenes dәuirinde-aq qazaq ónerining talay sanlaqtary Mәskeu men Leningradtyng әigili oqu oryndarynda – Konservatoriyalarda, Resey teatr óneri instituty GITIS pen S. A. Gerasimov atyndaghy kiynematografiya uniyversiyteti VGIK qabyrghasynda bilim aldy. Sol buyn ókilderi últtyq óner mektebin qalyptastyryp, qazaq mәdeniyetining órkendeuine ólsheusiz ýles qosty.
Jana dәuir – jana mazmún
Býginde búl dәstýr janasha sipat alyp otyr. Qazirgi qazaqstandyq jastar Reseyding jetekshi oqu oryndarynda – Mәskeu jәne Sankt-Peterburg konservatoriyalarynda, S. A. Gerasimov atyndaghy kiynematografiya uniyversiyteti VGIK pen Repin atyndaghy óner akademiyasynda bilim aluda. Al Qúrmanghazy atyndaghy Últtyq konservatoriya men T. Jýrgenov atyndaghy Qazaq últtyq óner akademiyasy reseylik ústazdardy shaqyryp, sheberlik sabaqtary men birlesken shygharmashylyq jobalardy jýzege asyryp keledi.
Búl seriktestikting naqty nәtiyjeleri bar. Mysaly, Jýrgenov akademiyasy men Resey teatr óneri instituty GITIS arasyndaghy studentter almasu baghdarlamasy, halyqaralyq balet jәne opera jazghy mektepteri, birlesken qoyylymdar men orkestrlik gastrolider – jas ónerpazdardyng kәsiby ósuine zor mýmkindik berip otyr.
Alayda búl baylanys tek tәjiriybe almasumen shektelmeydi. Búl – mәdeniyetterding toghysuy, halyqtar arasyndaghy ruhany kópir. Óitkeni óner – sayasattan joghary, al shygharmashylyq jýrekten tuady.
Jýrgenov akademiyasy – shygharmashylyq dialog ortalyghy
Qazaq últtyq óner akademiyasy býginde Reseyding 15-ten astam jetekshi joghary oqu ornymen túraqty baylanys ornatqan.
Olardyng qatarynda:
- GITIS – Resey teatr óneri instituty;
- VGIK – S. A. Gerasimov atyndaghy kiynematografiya uniyversiyteti;
- Shtiglis atyndaghy Sankt-Peterburg óner jәne óndiristik akademiyasy;
- Novosibir arhiytektura, dizayn jәne óner uniyversiyteti;
- Chelyabi memlekettik mәdeniyet instituty;
- Reseyding «Joghary ekonomika mektebi» uniyversiyteti jәne taghy basqalar bar.
Akademiyalyq útqyrlyq baghdarlamalary studentterge tek jana bilim emes, shygharmashylyq erkindik pen halyqaralyq tәjiriybe syilaydy.
Akademiya studentteri men oqytushylary reseylik oqu oryndary úiymdastyratyn halyqaralyq bayqaular men festivaliderge belsendi qatysady.
Mysaly, VGIK ayasynda ótken TMD elderining III halyqaralyq studenttik filimder festivali – «Voshojdeniye» kezinde Jýrgenov akademiyasynyng jas rejisserleri men akterleri birneshe marapatqa ie boldy:
- Myrza Mahambetting «Qarasha» filimi – «Ýzdik rejissura»;
- Aysha Aldakeevanyng «Mamyr әni» – «Ýzdik aktrisa»;
- Tileuberdi Túrarbekúlynyng «Jalghyz qalghan» filimi – qazylar alqasynyng arnayy diplomy.
Búl jenister – jastarymyzdyng kәsiby әleuetining aighaghy, әri halyqaralyq sahnagha shyghudyng senimdi qadamy.
Bolashaq – sifrlyq óner men jana formatta
Qazaq últtyq óner akademiyasy men Reseyding Memlekettik kinoqory arasyndaghy ózara týsinistik turaly memorandumy eki elding mәdeny baylanysyn jana dengeyge kóterdi. Qújatta muzyka, teatr jәne kino salalaryndaghy tәjiriybe almasu men birlesken jobalar qamtylghan.
Sonymen qatar, akademiyamyz, Reseyding «Joghary ekonomika mektebi» jәne «Yandeks» kompaniyasy arasynda ýshjaqty kelisim jasalyp, studentterge arnalghan ssenariylik sheberlik boyynsha minor baghdarlamasy iske qosylmaq.
Býgingi seriktestikting strategiyalyq baghyty – sifrlyq óner men onlayn bilim beru. 3D-animasiya, grafikalyq dizayn, zamanauy media jәne beyneóndiris boyynsha birlesken kurstar eki el studentterin jana tehnologiyalar kenistiginde toghystyrady.
Sonday-aq teatr, muzyka, kino jәne horeografiya baghyttarynda jazghy mektepter men shygharmashylyq zerthanalar úiymdastyru josparlanyp otyr. Aldaghy uaqytta Resey teatr óneri instituty GITIYS-pen ekijaqty qatynastardy Damytu kartasyna qol qoIY da osy baghyttaghy jana kezeng bolmaq.
Mәdeny múra men ruhany sabaqtastyq
Bizding seriktestigimiz tek zamanauy baghyttarmen shektelmeydi. Foliklor, dәstýrli muzyka men sәndik-qoldanbaly óner salalaryndaghy birlesken jobalar – mәdeny múrany saqtau men nasihattaugha baghyttalghan manyzdy qadam. Búl – últtyng ruhany irgetasyn bekemdep, úrpaqtar sabaqtastyghyn jalghaytyn izgi missiya.
Reseyding óner mektepteri qazaq mәdeniyetining damuyna aitarlyqtay ýles qosty. Al býginde Jýrgenov akademiyasy sol dәstýrdi jana zaman talabyna say jalghastyryp otyr.
Qazaqstan men Resey arasyndaghy seriktestik – jay ghana akademiyalyq baylanys emes. Búl – mәdeniyet pen óner arqyly halyqtardy jaqyndastyratyn, ortaq ruhany kenistik qalyptastyratyn kópir.
Óner – dostyqtyn, ózara týsinistikting jәne ruhany birlikting jarshysy.
Bizding maqsat – osy baylanysty jana biyikke kóteru, jas úrpaqqa shabyt pen senim úyalatu.
Óitkeni ónerding shekarasy joq. Al ony biriktiretin jýrek pen talpynys – ortaq qúndylyq.
Shynghys Ergóbek,
Temirbek Jýrgenov atyndaghy Qazaq últtyq óner akademiyasynyn
oqu jәne oqu-әdistemelik júmystar jónindegi prorektory
Abai.kz