Qazar jahanda mýmkindgi shekteuli jandargha qatysty týrli baghdarlamalar úsynylyp jatyr. Sonyng biri «Mýgedekterding qúqyqtary turaly konvensiyagha» sýiene otyryp, 2019 jyly Bas hatshy jariyalaghan Birikken Últtar Úiymynyng Mýgedekterdi inkluziyalau jónindegi strategiyasy Úiym qyzmetining barlyq salalaryna mýgedekterdi tolyq jәne eleuli tartudy qamtamasyz etuge baghyttalady.

Býginde mýgedekterdi inkluziyalau mәseleleri Úiym qyzmetining barlyq aspektilerinde jәne joghary dengeyde sheshimder qabyldauda qozghalyp otyr. Sonyng nәtiyjesinde elimizde basshylyq pen eseptilik jaqsardy, baghdarlamalyq qyzmet neghúrlym inkluzivti sipatqa ie bola bastady, búl rette qolayly úiymdastyrushylyq mәdeniyet qazaq elinde qaryshtay qalyptasuda.

Derekter mýgedekterding inkluziyasyn elimizding auqymda ilgeriletu ýshin barghan sayyn keng mýmkindikterge ie ekenin jәne búl BÚÚ mýshe memleketter ústanuy tiyis qaghidattargha kóbirek dәrejede sәikes keletinin kórsetedi.

Strategiyalyq josparlaugha, basshylyqqa, personaldy dayarlaugha, derekter jinaugha jәne yntymaqtastyqqa qatysty kórsetkishterge qatysty progreske qashanda ýkimet tarapynan qoldau kórsetu jәne gumanitarlyq daghdarystargha den qoi qabiletin nyghaytty. Mýgedekter maqsatty bastamalardy qalyptastyruda, sonday-aq mýgedekterding inkluziyasyn respublikalyq, ónirlik jәne últtyq shenberler men baghdarlamalargha yqpaldastyru baghytndaghy keleli júmystar ýlken ról atqara bastady.

2019-2024 jyldardaghy әlemdegi jәne elimizdegi progress ýsh naqty jetistikke qol jetkizuge mýmkindik berdi.

Birinshiden, mýgedekterding inkluziyasy kóbinese strategiyalyq josparlarda jәne baghdarlamalardy әzirleu, derekter jinau jәne baghalau prosesterinde eskeriledi, búl Birikken Últtar Úiymynyng mýshe memlekettermen júmys josparynda mýmkindikterin keneytti.

Ekinshiden, strategiya shenberinde jýrgizilgen júmys býkil jýie shenberinde is-qimyldaghy mindettemelerdi iske asyrugha jәne praktikany kelisuge yqpal etetin baghalaugha, satyp alugha, konsulitasiyalargha jәne qol jetimdilikke qatysty úsynymdar siyaqty praktikalyq qúraldardy jasaugha alyp keldi.

Ýshinshiden, ishki ózgerister mýgedekterding Birikken Últtar Úiymy shenberinde ghana emes, TMD elderinde onyng ishinde Qazaqstanda da ózderining tәjiriybeleri men basshylyq daghdylaryn júrtshylyq aldynda úsyna aluyna jaghday jasady.

Elimizde de osy baghytta kóptegen júmystar atqaryluda. Biylik pen belsendi qoghamdyq úiymdar tapynan mýgedekterge arnalghan biznes-iydeyalar júrt nazaryna úsynylyp, ýiden shyqpay tolyqqandy tabys tәsili retinde qashyqtan júmys isteu núsqalary keninen úsynyla bastady.

Qazaqstandaghy mýmkindigi shekteuli adamdar ýshin búl orayda jayly jaghdaylar jasalauda. Osy baghytta jasalynyp jatqan qozghalystyng qolaylylyghy turaly sóz etetin bolsaq, onda biznes turaly oilaugha bola ma?

«Mýgedek» mәrtebesin alghan adamdar zamanalyq tehnologiyalyq iygilikterdi iygeru baghytynda óz ýlesterin qosa bastady. IYә, memleket barlyq jandy júmyspen qamty almaydy. Biraq, óz qabiletin ashyp kórsetip, jeke biznesin ashugha eshkimge kedergi bolghan emes. Búl turaly oilanudyng qajeti joq pa?

Onyng ýstine, dәl qazir búl mәsele óte ózekti. Nege deseniz, qarjy men ózin-ózi jýzege asyru bәrine qajet. Biraq kóptegen mýgedektigi bar adamdar ýshin tipti eng qarapayym júmysqa ornalasu - problema. Esesine tehnologiyany damytu, jappay sifrlandyru, internetke jәne bilimge qoljetimdilikti keneytu shyn mәninde ony qalaghan әrkimge mýmkindik bere alady.

Sondyqtan mýgedektigi bar adamgha jalaqynyng qanday núsqalaryn tabugha bolatyndyghy turaly sóileseyik. Sózimizdi bastar aldynda birden atap óttin nәrsemiz biz sóz etetin kóptegen núsqalar tabys әkeletin shaghyn hobbiyden jeke biznesti qúru mýmkindigin bildiredi. Búl әrkimning qolynan kele bermeydi. Biraq әrkim de búl jaqqa qarap otyrghan joq.

Internette mýgedekter ýshin tabys tabu iydeyalaryn elimzdegi biznes ókilderi men úiymdary keninen júrtshylyqqa tabys tabu kózi retinde úsyna bastady. Endi solargha qysqasha toqtala keteyik.

Kopirayting - búl mәtinderdi jasau, sonday-aq olardyng biregeyligin arttyru ýshin redaksiyalau jәne qayta jazu salasy. Búl jerde tapsyrystar óte kóp. Birneshe ýlken resurstar bar - tapsyrys berushini oryndaushymen baylanystyratyn, tapsyrystardy jariyalaytyn jәne mәmilening tazalyghy ýshin tólemder jýrgizetin kopirayting birjalary.

Kontent jasau - qazir kez kelgen firma, kez kelgen kәsipker, eger ol naryqty dúrys baghalasa, әlemdik jelide damymayynsha onyng biznesi jetkiliksiz bolatynyn týsinedi. Al jelini damytu ýshin - yaghny jeke sayttar men әleumettik jelilerdegi betterding kómegine sýienetin kontent qajet. Búl jerde mazmún dep fotosuretter men mәtinder týsiniledi. Eger әleumettik jelilerge keletin bolsaq, onda mazmúnnyng variasiyasy aqparattyq jәne oiyn-sauyq posttarymen tolyqtyrylady.

Áleumettik jelilerde әkimshilik etu - búl júmys kontent-menedjmentke óte úqsas, biraq әrqashan qarapayym jәne mardymsyz nәrse retinde qabyldanady. Ákimshilendiru mindetterine topty әleumettik jelide basqaru, paydalanushylarmen qarym-qatynas jasau, mazmúndy izdeu jәne jýkteu, jarnamalyq úsynystardy basqaru kiredi.

Búdan bólek mýkindigi shekteuli jandar ýshin Sayttardy jasau, Hend-meyd salasyndaghy mýgedekterge arnalghan tabys iydeyalary qolóner búiymdary Jemis-jiydek ósiru salasyndaghy, Qarjy jәne bilim beru salasyndaghy mýgedekterge arnalghan tabys iydeyalary úsynyluda. Keybir mýmkindigi shekteuli adamdar ýshin qolayly Repetitor, Buhgalter, Tender mamany, Tauarlardy qayta satu, Qyzmetter agregatory ýiden shyqpay ainalysugha bolatyn taghy bir salalar retinde keng tanymaldyqqa ie bola bastady.

Abai.kz