Senbi kýni Jetisu memlekettik uniyversiytetinde (Taldyqorghan)  dәstýrli «HHI ghasyrdaghy Alashtyng Aq joly» jalpyúlttyq bayqauynyng ekinshi irikteu kezeni (jartylay finaly) ótti. «Aq jol» Demokratiyalyq partiyasy Alash últtyq iydeyasyn nasihattap, onyng býgingi tandaghy ózektiligin arttyru maqsatynda studentter, jas ghalymdar jәne mamandar arasyndaghy búl bayqaudy 2012 jyldan beri jyl sayyn ótkizip keledi.

Tórt nominasiya belgilengen: Alash qayratkerlerining iydeyalyq múrasy jәne ony qazirgi Qazaqstanda kelesi salalarda qoldanu:

- Memlekettik qúrylys jәne demokratiya;

- Áleumettik әdilettilik jәne qoghamdy janghyrtu;

- Naryqtyq ekonomika jәne kәsipkerlik;

- sonday-aq, aqtandaqtardy aiqyndau - búryn belgisiz bolghan faktilerdi, oqighalardy jәne Alash arystaryn anyqtau.

Bayqau ýsh kezennen túrady: esselerdi irikteu, qazylar alqasy aldynda qorghau jәne qatysushylar arasyndaghy pikirtalas. Jartylay final әrtýrli qalalarda ótti, final Astanadaghy «Aq jol» Dempartiyasynyng ortalyq ghimaratynda ótedi. Bayqau jenimpazdaryna aqshalay syilyqtar men diplomdar tabystalady.

Biylghy bayqaugha barlyq aimaqtardan rekordtyq 420-dan astam ýmitker qatysty, olardyng ishinen tanymal Alash ghalymdarynan túratyn irikteu komissiyasy 43 esseni tandady. Sol avtorlar 12 finalistti ózara anyqtasu ýshin Taldyqorghanda bas qosty.

Jartylay finalgha Almaty men Almaty oblysynan 12 ókil, Astanadan 8, Manghystaudan 5, Jambyl oblysynan 3, Abay oblysynan 2, Aqmola oblysynan eki, Atyraudan 2 jәne Jetisu, Aqtóbe, Qaraghandy, Shymkent, Qostanay jәne Oral qalalarynan bir-birden qatysushy qatysty. Qatysushylardyng arasynda studentter, doktoranttar, uniyversiytetter men kolledjderding oqytushylary jәne zertteushiler boldy. Arasynda PhD doktorlary men IT mamandary bar Manghystau men Jambyl oblysynan kelgen auyl mektepterining jas múghalimderining dengeyi óte joghary boldy.

Qazylar alqasynyng qúramynda N. Gumiylev atyndaghy EÚU professory Qayyrbek Kemengerúly, zertteushi Eldos Toqtarbay jәne I. Jansýgirov atyndaghy Jetisu uniyversiytetining dekany Dәuletkerey Mýlik boldy. Pikirtalastar ótkir әri ózekti ótti.

Erekshe bayandamalar:

Ertay Bilәl (Almaty) - «Alash әlipbiyining ózektiligi men intellektualdy últ qalyptastyrudaghy manyzy».

Daniyar Ihsan (Astana) - «Qazaq aghartu instituty jayynan».

Dinmúhamed Bayjúma (Almaty) - «Alash Orda men chehoslovak korpusy arasyndaghy qatynastardyng beymәlim qyrlary», Chehiya men Slovakiya arhivterindegi derekterge sýiene otyryp, 1918 jylghy odaqtastyqty dәleldedi.

Medina Saylauqyzy Qisa (Manghystau) - «Alashtyng ekonomikalyq jauapkershiligi men últtyq kәsipkerlikting sifrlyq janghyruy».

Kәmshat Tóreqúlova - «Alash iydeyasynyng TikTok dәuirindegi media-mәdeny janghyruy».

Fayzolla Alpamys - «Alash arystaryn tolghandyrghan til mәselesi».

Aydyn Altay - «Alash sayasy jýiesi jәne onyng Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasymen baylanysy».

Núrghasyr Temirjan - «XX ghasyr basyndaghy qazaq ziyalylarynyng «Kәperatiyp» turaly oilary».

Meyirjan Isabay - mal sharuashylyghy men damyghan ekonomikalardyng tәjiriybesin qoldanu perspektivalary.

Pikirtalas barysynda keybir qatysushylar qarsy kózqarastaryn bildirdi. Azat Peruashev kenes ýkimetining últtyq respublikalardy óz erkimen qúrmaghanyn, qazaq jerining tútastyghy men memleketining eshkimnen «syilanbaghanyn» atap ótti. Búl derekter Álihan Bókeyhan basqarghan delegasiyanyng ghylymy dәlelderine negizdelgen.

Sonymen, «Aq jol» Dempartiyasynyng «XXI ghasyrdaghy Aq joly» dәstýrli bayqauynyng jartylay finalda jeniske jetip, qorytyndy kezenge joldama alghan mynaday qatysushylar:

1. «Alashtyng әleumettik-sayasy iydeyasy jәne onyng qazirgi Qazaqstandaghy sabaqtastyghy» nominasiyasy boyynsha:

Aydyn Altay - Jetisu oblysy, I.Jansýgirov atyndaghy Jetisu uniyversiytetining bas menedjeri, PhD doktorant.

Anara Armanqyzy - Almaty q., Qazaq-Britan Tehnikalyq Uniyversiytetining studenti.

Ruslan Ahmaganbetov - Almaty oblysy, Ál Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiyteti. Sayasattanu magistri.

2. «Alashtyng ruhani-aghartushylyq qyzmeti jәne onyng qazirgi Qazaqstan qoghamyna manyzy» nominasiyasy boyynsha:

Fayzolla Alpamys - Astana qalasy, «Bolashaq» baghdarlamasynyng týlegi, Úlybritaniyadaghy Aberdin uniyversiytetining Aghylshyn tili men әdebiyeti boyynsha Gumanitarlyq ghylymdar magistri.

Daniyar Ihsan - Astana q., L.N. Gumiylev atyndaghy EÚU, Doktorant.

Kәmshat Tóreqúlova - Manghystau obl., mektep-gimnaziya múghalimi.

3. «Alash qayratkerlerining ekonomikalyq kózqarasy jәne kәsipkerlikti damytu» nominasiyasy boyynsha:

Ardah Amish - Astana q. L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetining studenti.

Kanatbek Kuyanbaev - Astana qalasy, L.N. Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiytetining magistranty.

Medina Qisa - Manghystau obl., mektep-liyseyining múghalimi, pedagogika ghylymdarynyng magistri.

4. «Alash tarihynyng «aktandaqtary» nominasiyasy boyynsha:

Perizat Oralhanova - Manghystau obl., mektep-gimnaziya tarih pәnining múghalimi, pedagogika ghylymdarynyng magistri.

Dinmúhamed Bayjúma - Almaty q., Ál-Faraby atyndaghy QazÚU-ning Filosofiya kafedrasynyng magistranty.

Daniyal Aydarov - Almaty q., Ál-Faraby uniyversiytetining studenti.

Azat Peruashev Jetisu uniyversiytetining rektory Ermek Buribaevqa jәne Jetisu filialynyng tóraghasy Ermek Eginbaevqa úiymdastyrudaghy qoldaulary ýshin alghys bildirdi.

Peruashev atap ótkendey, Alash iydeyasy - tek tarihy múra ghana emes, әri qaray damyp otyratyn tiri qúndylyq. «HHI ghasyrdaghy Alashtyng Aq joly» bayqauy arqyly búl iydeyany jana buyn sanasyna jetkizuge ýles qosylady.

Abai.kz