Beybitshilik pen túraqtylyq-kez-kelgen memleketting órkendeuin aiqyndaytyn negizgi ólshemder. BÚÚ-nyng 2030 jylgha deyingi Túraqty damu kýn tәrtibinde belgilengen 16-maqsat – «Beybitshilik, әdildik jәne myqty instituttar» osy qaghidattardyng manyzyn әlem elderine taghy bir mәrte dәleldep otyr.

Búl maqsattyng mәni tek qaqtyghystardy boldyrmau nemese qauipsizdikti qamtamasyz etumen shektelmeydi. Onyng ózeginde qoghamdaghy әdilettilik dengeyin kóteru, qúqyqtyq mәdeniyetti qalyptastyru jәne memlekettik instituttardyng tiyimdi júmys isteuin qamtamasyz etu mindeti jatyr. Beybit qogham-әleumettik túraqtylyqtyn, ekonomikalyq damudyng jәne ruhany tútastyqtyng kepili. Eger qoghamda senim men kelisim ornasa, memleket úzaq merzimdi damu strategiyalaryn tabysty jýzege asyra alady. Kerisinshe, túraqsyzdyq pen әdiletsizdik elding órkendeuine eleuli kedergi bolyp, әleumettik jiktelu men senim daghdarysyn kýsheytedi.

Sondyqtan beybitshilik qúru kez-kelgen elding strategiyalyq basymdyghy. Túraqty damu maqsattaryn jýzege asyruda bilim beru úiymdarynyng ýlesi erekshe. Búl túrghyda Ál-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetinin, sonyng ishinde Zang fakulitetining júmysy airyqsha manyzgha iye. Uniyversiytet jastargha tek qúqyqtyq bilim berip qana qoymay, olardyng әleumettik jauapkershiligin arttyrugha, әdildik pen azamattyq ústanym qaghidalaryn siniruge baghyttalghan jýieli is-sharalar úiymdastyrady. Pikirtalas alandary, ghylymy konferensiyalar, qúqyqtyq aghartu aksiyalary, treningter – studentterding qoghamdaghy óz rólin dúrys týsinuine yqpal etedi.

Fakulitet  studentteri 16-maqsattyng mazmúnyn tek teoriya jýzinde emes, praktikalyq tәjiriybe arqyly da mengerude. Olar sybaylas jemqorlyqtyng saldaryn, qúqyq qorghau organdarynyng funksiyalaryn, sot jýiesining әdildigin qamtamasyz etuding qúqyqtyq joldaryn jan-jaqty talqylaydy. Beybit qoghamdy qalyptastyrudaghy zangerding róli, qúqyqtyq reformalardyng tiyimdiligi, azamattardyng qúqyqtyq sauattylyghyn arttyru – olardyng zertteu nysanyna ainalghan ózekti mәseleler. Studentter qatysatyn qúqyqtyq aksiyalar men әleumettik jobalar olardyng azamattyq kózqarasyn qalyptastyryp, kәsiby daghdylaryn shyndaydy. Uniyversiytet qabyrghasynan bastalghan әdildik mәdeniyeti olardyng bolashaq mamandyq jolynda da berik ústanymgha ainalady.

Zang ýstemdigi men әdildik – beybit qoghamnyng negizgi tiregi. Azamattar zannyng әdil qyzmet etetinine sengende ghana olardyng memleketke degen qúrmeti artady. Ádil sot jýiesi, shynayy esep beretin memlekettik organdar, ashyq sheshim qabyldau tetikteri-túraqty damugha jol ashatyn manyzdy alghysharttar. Zang aldynda tendik qaghidasy saqtalghanda ghana qoghamda senim men tәrtip ornaydy, al búl óz kezeginde túraqtylyqty nyghaytady.

Qazaqstan da osy baghyttaghy mindetterdi jýieli týrde iske asyryp keledi. Memleket qúqyqtyq sayasatty janghyrtu, sot jýiesin ashyq etu, qúqyq qorghau organdarynyng qyzmetin ontaylandyru, sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyldy kýsheytu salasynda auqymdy reformalar jýrgizude. Búl – halyqaralyq talaptargha jauap beretin zamanauy qúqyqtyq memleket qalyptastyrugha jasalghan batyl qadamdar. Árbir azamattyng qúqyghyn qorghaugha jaghday jasau-elimizding últtyq sayasatynyng ózekti bóligi.

Tiyimdi instituttardyng boluy – әdil jәne beybit qogham qúrudyng taghy bir manyzdy qyry. Tiyimdi instituttar tek memlekettik basqaru salasymen shektelmeydi; oghan biznes, qoghamdyq úiymdar, media jәne halyq arasyndaghy ashyq dialog ta kiredi. Memlekettik organdardyng ashyqtyghy, eseptiligi, qoljetimdiligi – halyqtyng senimin nyghaytatyn negizgi shart.

Bilim ordamyzdyng oqu baghdarlamalarynda basqaru jýiesin qúqyqtyq taldau, sayasy ashyqtyqty qamtamasyz etu, memlekettik qyzmet sapasyn arttyru siyaqty mәseleler keninen qamtylghan.Ár azamat beybitshilik pen әdildikti nyghaytu isine ýles qosa alady. Búl-tek memlekettik qúrylymdardyng mindeti emes, býkil qoghamnyng ortaq jauapkershiligi. Qúqyqtyq mәdeniyeti joghary, әdildikke adal kózqarastaghy jastar qoghamnyng damuyna serpin beredi. Uniyversiytet jastary osy jauapkershilikti sezinip, kýndelikti ómirden bastap әdilettilik qaghidalaryn ústanugha úmtyluda. BÚÚ-nyng 16-maqsaty әlem elderine beybit, әdil jәne tiyimdi instituttargha negizdelgen qogham qúrudyng jolyn úsynady. Búl jolda memleket, bilim úiymdary, azamattyq qogham jәne әrbir jeke túlgha ortaq maqsatta kýsh biriktirui qajet. Ál-Faraby atyndaghy QazÚU-dyng Zang fakuliteti osy iygi isting bir bólshegine ainalyp, bolashaq qúqyq salasynyng mamandaryn әdildikke berik, azamattyq ústanymy joghary túlgha etip tәrbiyeleude airyqsha ýles qosyp keledi.

Temirbolat N.

әl-Faraby atyndaghy QazÚU Zang fakuliteti qylmystyq qúqyq, qylmystyq is jýrgizu jәne kriminalistika kafedrasynyng oqytushysy

Abai.kz