Qazir maqala oqysang da, әleumettik jeli sholsang da, júrtpen әngimelesseng de... ýnemi bir keremet sipattamalargha kezigesing – «kiyeli Týrkistan», «kiyeli Taraz», «kiyeli Syr eli», «kiyeli Jayyq boyy», «kiyeli Manghystau», «kiyeli...», t.b... Jalpy býkil oblys osylay qamtylady.

Yaghny qazaq jerin jappay «kiyeli» dep aitu – dәstýrge ainalghan.

Demek, qazaqtyng barlyq jeri – kiyeli eken!

Men búghan esh kýmәndanayyn dep otyrghan joqpyn. Senemin! Qazaqstannyng әr búryshyn, әr aimaghyn esh bóle-jarmastan jaqsy kóremin, әr ólke tarihynyn, topyraghynyng qasiyetin úghynugha tyrysamyn. Jolym týsse – saparlaymyn.

Ótkende bir toyda tipti bir darday kisi: «Kiyeli Jantaqtydan kelip otyrmyz!» – dep te saldy. Biraq ol Jantaqtynyng qay kiyeli oblystyng qay kiyeli audanynan ekenin esty almay qaldym.

Al... eger... qazaqtyng barlyq jeri kiyeli bolsa, әr oblys-aymaqtyng kiyeli ekenin erekshe bólektep aituda ne mәn bar? Kiyeli men kiyelining arasynda aiyrmashylyq bolushy ma edi? Býkil Qazaqstan kiyeli bolsa, «biz kiyeli Qiyrdanbyz», «biz kiyeli Qighashtan shyqtyq» nemese «kiyeli Irgening úlanymyz» dep airyqshalanudyng qajeti ne? Bәrimiz de týgel kiyeli qazaq jerinen ekenbiz, endeshe «Týrkistannan týlep úshtyq», «Tarazdan qyz alyp jatyrmyz», «Manghystaulyqtarmen qúda boldyq»... degen siyaqty «kiyelisiz-aq» sóz saptaugha bolmas pa eken?

Álde «biz bәribir basqalarynnan kiyelirekpiz!» degen de bir kókirek bar ma...

«Toy» demekshi, toygha barsang da asaba shirkinder anyratady ghoy: «Búl shanyraqqa ejelden qasiyet qonyp, qydyr daryghan, besigine baqyt úyalaghan...» dep toy iyelerin әspetteydi (toy iyesining kózi baqyrayyp ketken: «biz shynymen sondaymyz ba-ey?» dep). Sosyn qúdalardy qúrmettep shaqyrady: «Tamyrynda alash júrtynyng taza qany aqqan tekti әuletting ókilderi keldi ortamyzgha!». Olar da jan-jaghyna qarap, maqtaghandy kim jek kórsin, shynymen sonday ekenbiz dep, keudelerin kerip, manghazdanyp-aq mәz bolyp qalady...

Sosyn qaraday qysylyp, qara terge týsesin: «Apyr-ay, osynday kiyeli, qasiyetti, qadirmendi, kórgendi, ýlgili ortada otyrugha mening moralidyq qúqym bar ma ózi?». Deysing de (ózinning onday sipattamalargha layyq emes ekenindi bilesing ghoy), kózge kóp týse bermey, tezdetip tayyp túrasyn...

Sәken Sybanbay

Abai.kz