قازىر ماقالا وقىساڭ دا، الەۋمەتتىك جەلى شولساڭ دا، جۇرتپەن اڭگىمەلەسسەڭ دە... ۇنەمى ءبىر كەرەمەت سيپاتتامالارعا كەزىگەسىڭ – «كيەلى تۇركىستان»، «كيەلى تاراز»، «كيەلى سىر ەلى»، «كيەلى جايىق بويى»، «كيەلى ماڭعىستاۋ»، «كيەلى...»، ت.ب... جالپى بۇكىل وبلىس وسىلاي قامتىلادى.

ياعني قازاق جەرىن جاپپاي «كيەلى» دەپ ايتۋ – داستۇرگە اينالعان.

دەمەك، قازاقتىڭ بارلىق جەرى – كيەلى ەكەن!

مەن بۇعان ەش كۇماندانايىن دەپ وتىرعان جوقپىن. سەنەمىن! قازاقستاننىڭ ءار بۇرىشىن، ءار ايماعىن ەش بولە-جارماستان جاقسى كورەمىن، ءار ولكە تاريحىنىڭ، توپىراعىنىڭ قاسيەتىن ۇعىنۋعا تىرىسامىن. جولىم تۇسسە – ساپارلايمىن.

وتكەندە ءبىر تويدا ءتىپتى ءبىر دارداي كىسى: «كيەلى جانتاقتىدان كەلىپ وتىرمىز!» – دەپ تە سالدى. بىراق ول جانتاقتىنىڭ قاي كيەلى وبلىستىڭ قاي كيەلى اۋدانىنان ەكەنىن ەستي الماي قالدىم.

ال... ەگەر... قازاقتىڭ بارلىق جەرى كيەلى بولسا، ءار وبلىس-ايماقتىڭ كيەلى ەكەنىن ەرەكشە بولەكتەپ ايتۋدا نە ءمان بار؟ كيەلى مەن كيەلىنىڭ اراسىندا ايىرماشىلىق بولۋشى ما ەدى؟ بۇكىل قازاقستان كيەلى بولسا، «ءبىز كيەلى قيىردانبىز»، «ءبىز كيەلى قيعاشتان شىقتىق» نەمەسە «كيەلى ىرگەنىڭ ۇلانىمىز» دەپ ايرىقشالانۋدىڭ قاجەتى نە؟ ءبارىمىز دە تۇگەل كيەلى قازاق جەرىنەن ەكەنبىز، ەندەشە «تۇركىستاننان تۇلەپ ۇشتىق»، «تارازدان قىز الىپ جاتىرمىز»، «ماڭعىستاۋلىقتارمەن قۇدا بولدىق»... دەگەن سياقتى «كيەلىسىز-اق» ءسوز ساپتاۋعا بولماس پا ەكەن؟

الدە «ءبىز ءبارىبىر باسقالارىڭنان كيەلىرەكپىز!» دەگەن دە ءبىر كوكىرەك بار ما...

«توي» دەمەكشى، تويعا بارساڭ دا اسابا شىركىندەر اڭىراتادى عوي: «بۇل شاڭىراققا ەجەلدەن قاسيەت قونىپ، قىدىر دارىعان، بەسىگىنە باقىت ۇيالاعان...» دەپ توي يەلەرىن اسپەتتەيدى (توي يەسىنىڭ كوزى باقىرايىپ كەتكەن: «ءبىز شىنىمەن سوندايمىز با-ەي؟» دەپ). سوسىن قۇدالاردى قۇرمەتتەپ شاقىرادى: «تامىرىندا الاش جۇرتىنىڭ تازا قانى اققان تەكتى اۋلەتتىڭ وكىلدەرى كەلدى ورتامىزعا!». ولار دا جان-جاعىنا قاراپ، ماقتاعاندى كىم جەك كورسىن، شىنىمەن سونداي ەكەنبىز دەپ، كەۋدەلەرىن كەرىپ، ماڭعازدانىپ-اق ءماز بولىپ قالادى...

سوسىن قاراداي قىسىلىپ، قارا تەرگە تۇسەسىڭ: «اپىر-اي، وسىنداي كيەلى، قاسيەتتى، قادىرمەندى، كورگەندى، ۇلگىلى ورتادا وتىرۋعا مەنىڭ مورالدىق قۇقىم بار ما ءوزى؟». دەيسىڭ دە ء(وزىڭنىڭ ونداي سيپاتتامالارعا لايىق ەمەس ەكەنىڭدى بىلەسىڭ عوي), كوزگە كوپ تۇسە بەرمەي، تەزدەتىپ تايىپ تۇراسىڭ...

ساكەن سىبانباي

Abai.kz