Jana Salyq kodeksi boyynsha, iri biznesting jenildetilgen rejimde júmys isteytin kәsipkerlerden alghan tauar men qyzmetin shyghyngha jatqyzuyna tyiym salynbaq. Búl norma 2026 jyldan bastap kýshine enedi. Mәjilis deputaty Azat Peruashev sheshim salyq jýiesining logikasyna qayshy ekenin aityp, ýkimetti odan bas tartugha shaqyrdy.

2026 jylghy 1 qantardan bastap qazaqstandyqtar ýshin qoljetimdi bolatyn ózin-ózi júmyspen qamtyghandargha arnalghan jana arnayy salyq rejiymi (ASR) salyqtardy esepteu men tóleuding jenildetilgen tәrtibin kózdeydi, sonday-aq ózin-ózi júmyspen qamtyghan túlghany medisinalyq jәne әleumettik saqtandyru jýiesine qosudy jәne bolashaq zeynetaqynyng jinaqtaluyn qamtamasyz etedi.

Suret: kz.kursiv.media saytynan alyndy.

Qoldanu tәrtibi:  QR Salyq kodeksining 715-baby men 718-babynda retteletin ASR boyynsha jeke tabys salyghynyng (JTS) mólsherlemesi – 0%.

Sonymen qatar 4% mólsherinde әleumettik tólemder tólenedi:

1. mindetti zeynetaqy jarnalary (MZJ);
2. mindetti kәsiptik zeynetaqy jarnalary (MKZJ);
3. әleumettik audarymdar (ÁA) boyynsha 1 %;
4. mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrugha jarnalar (MÁMS) – әr tólem boyynsha 1%.

Naqty mysaldarmen týsindirsek:

Ózin-ózi júmyspen qamtyghan túlgha pәterin aiyna 300 000 tengege jalgha beredi. Ay sayyn tólenetin tólemder:

• JTS (jeke tabys salyghy):

300 000 × 0% = 0 tg.

• MZJ (OPV mindetti zeynetaqy qoryna:

300 000 × 1% = 3 000 tg. (tabys 300 AEK sheginen aspaydy)

• MKZJ (OPVR) mindetti kәsipkerlik zeynetaqy jarnalary:

300 000 × 1% = 3 000 tg. (tabys 300 AEK sheginen aspaydy)

• ÁA (SO) әleumettik audarymdar:

300 000 × 1% = 3 000 tg. (tabys 7 ETJ sheginen aspaydy)

• MÁMS (VOSMS)әleumettik medisinalyq saqtandyru jarnalary:

300 000 × 1% = 3 000 tg. (tabys 300 AEK sheginen aspaydy)

• Barlyghy:

3 000 + 3 000 + 3 000 + 3 000 = 12 000 tg.

2-mysal (tabys somasy – 1 000 000 tg.):

Eger ay sayynghy tabys somasy 300 AEK mólsherindegi jogharghy shekke jaqyndasa, ózin-ózi júmyspen qamtyghandar ýshin Áleumettik kodekste belgilengen MZJ, MKZJ, ÁA boyynsha limitterdi jәne ózin-ózi júmyspen qamtyghandargha arnalghan MÁMS limitterin saqtau qajet.

Manyzdy: ózin-ózi júmyspen qamtyghandar ýshin belgilengen limitter basqa tóleushilerge arnalghan limitterden ózgeshe. Yaghni, 50 ETJ (MZJ, MKZJ) jәne 20 ETJ (MÁMS) kórsetkishterine emes, QR Salyq kodeksinde ózin-ózi júmyspen qamtyghandar ýshin aiyna belgilengen 300 AEK limiytine baghdarlau kerek. Al әleumettik audarymdar (ÁA) boyynsha 7 ETJ limiyti saqtalady.

Ayyna 1 000 000 tenge tabystan tólenetin tólemder:

JTS:

1 000 000 × 0% = 0 tg.

MZJ (OPV):

1 000 000 × 1% = 10 000 tg.

(tabys 300 AEK (1 297 500 tg.) sheginen aspaydy, sondyqtan tabystyng býkil somasyna esepteledi)

MKZJ (OPVR):

1 000 000 × 1% = 10 000 tg.

(tabys 300 AEK sheginen aspaydy, sondyqtan býkil somagha esepteledi)

ÁA (SO):

595 000 × 1% = 5 950 tg.

(tabys 7 ETJ (595 000 tg.) sheginen asady, sondyqtan әleumettik audarymdar tek 595 000 tg.-den tólenedi, qalghan somadan tólenbeydi)

MÁMS (VOSMS):

1 000 000 × 1% = 10 000 tg.

(tabys 300 AEK sheginen aspaydy, sondyqtan býkil tabys somasyna esepteledi)

Barlyghy:

10 000 + 10 000 + 5 950 + 10 000 = 35 950 tg.

Mine, Jana salyq Kodeksining búl bóligi jeke kәsipkerlikti damytugha  kómektesedi dep aita alamyz.

Al, pәterin jalgha berushi zeynetker odan mýldem bosatylghan! Rahat qoy, rahat!

BIRAQ, BIRAQ, BIRAQ...

Jana salyq Kodeksindegi týsiniksiz baptaryn «Aqjol» pariyasynyng tóraghasy Azat Peruashev әleumettik jelide kóterip, dabyl qaghuda.  Onyng aituy boyynsha:  «Endi, jana jyldan bastap, iri biznesting «jenildetilgen rejimde júmys isteytin kәsipkerlerge qyzmeti ýshin tólegen aqshasy, ne bolmasa, odan tauar satyp alugha ketken shyghyny endi «shyghyn» dep eseptelmeytin bolypty.

Osyny qarapayym tilmen aitsaq, onda bylay bolady eken:

• Mәselen, siz balmúzdaq sehyn ashtynyz, ne, tauyh fermasyn saldynyz, ne sýt‑júmyrtqa óniru fabrikasyn ashtynyz. Oghan milliardtap aqsha qúidynyz... Sóitip tauar óndire bastadynyz, ol halyqqa óte qajet, súranys joghary. Sol arqyly siz elimizding ekonomikalyq, azyq‑týlik qauipsizdigine óz ýlesinizdi qosyp jatqanynyzdy sezinip, júmysynyzdy odan әri qúlshyna istey bastadynyz...
• Sizding tauarlar tez arada satylymgha shyqpasa, búzylyp ketedi. Osy jaghynan ol tәuekeli joghary biznes týri. Biraq, ókinishke oray, sizde «jeke transport ortalyghyn» ashugha qarjy joq jәne ol biznesti siz onshama bilmeysiz de.
• Sondyqtan siz jarnama arqyly ondaghan jeke múzdatqysh kólikterdi jaldaysyz. Olardyng әrqaysymen shartqa otyryp, siz tauarynyzdy saudagha ýzbey jiberudesiz. Tauarynyz sapaly, halyq ta oghan riza, әri arzan...
• Elimiz endi siz óndirgen tauarlardy shetelden, Qytay ne Reseyden tasymaytyn boldy. Sizding tauar ekologiyalyq taza, densaulyqqa qater tóndirmeydi – búl últtyq densaulyqqa jәne elimizding adam kapitaly sapasyna qosqan ýlesiniz.
• Siz osy maqsatta jeke kәsipkerlerge ondaghan million tenge qarjy júmsaudasyz. Olar óz kezeginde, sizden aiyna alghan aqshadan әrbir million tengesi ýshin memleketke ay sayyn 35 950 tenge tólemder tóleude. Bәri dúrys pa, dúrys!
• Biraq, aidyng sonynda sizge salyq organy keledi de «kәsipkerge tólegen on million tengeniz shyghyngha jatpaydy. Ol sizde kiriske, tapqan paydanyzgha jatady. Sondyqtan, siz óz salyghynyzdy dúrys tóleniz, bolmasa aiyp salamyz» dep qysady.
• Siz an‑tansyz: «Ou, ainalayyn‑au, mine shartym, mine olargha tólegen aqshanyng týbirtegi. Ol aqsha menen ketti, kәsipkerding qaltasyna bardy. Ol da salyghyn tólepti, mine týbirtekteri» ‑ deysiz...
• Salyq qyzmetkeri aitady: «Onda mening sharuam joq, mine Kodeks, mine, bap. Onda ol shyghyn «shyghyn» dep kórsetilmegen. Kóp sózdi qoyynyz, tabysty dúrys kórsetpegen dep protokol jazamyn, aiybyn tóleysiz. Áyda, bastyq!» ‑ dep alqymnan alyp, Sizge onyng bәrin tólettiredi...
• Aqyr soghynda, siz óz júmysshylarynyzdy jalaqydan qysasyz... Olar júmystan shyghady... Bir sehti jabasyz... odan song ekinshisin jabasyz... Týptep kelgendi barlyq óndiristi jabasyz da, «ay‑da, dәsibiydәniyә» dep kete barasyz...

Nәtiyjesinde, myndaghan adam sizding tauardan aiyryldy, dúrys tamaqtana almay qaldy, qytaylyq «sorpa» ishem dep densaulyghyn qúrtty. Elimiz odan әrmen «azyq týlik qauipsizdigi qamtamasyz etilmegen el» qataryna kire týsti... Importqa tәueldilik te artty... Almaghayyp shegara jabyla qalsa...

Ol jaghyn aitudyng ózi qorqynyshty...

Abai.kz