Surette - Ásel Múzdybay

Ómirimdi ózinnen kórem, kórem...

Sen degende ómirsheng óleng de men.

 Keldimúrat degende erip keter,

Bir qúdiret bar sende degenmenen!

Dәuren BERIKQAJYÚLY

         ... BIZDI  ol sol kýni taghy da sapqa túrghyzyp qoydy. Qoldaryn arqasyna aiqastyra ústap, aldymyzda ýnsiz ary-beri jýrdi. Qarsy shaqyrayghan kýnnen janarymyz jasqana ma –  biz oghan kózimizding astymen, al, teris ainala qalsa, qolymyzdy kólegeylep, tyghyla qarap qoyamyz. Sapta әdettegidey Mahosh, Dәkónay, Áset, Pushkina sosyn men túrmyn. Pushkina – Ásemge kýlli auyldyng bergen esimi. Onyng shashynyng búiralyghy sonday, keyde osal taraqtar synyp qalatyn, kәdimgi kiyiz siyaqty edi. Búnday kezde tereng oigha batyp, qatuly qabaghyn jerge qadap aldymyzda ynyldap jýrgen atama eshbir adam qarsy shyqpaytyn. Ánsheyinde shynjyryn ýzerdey alqynyp túratyn Aqtós te ýishiginen basyn ghana shygharyp, endi ne bolar ekensinder degendey qarap jatyr. Qysyq kóz sary mysyq ta tabaldyryqta tapjylmay otyr. Tipti, kýni boyy әjemdi oibaylatyp, baqshadaghy qyzanaq-qiyardy shúqyp tastaytyn qyzyl әtesh te bir ayaghyn kóterip alyp, moyyny qyltyndap, tyn-tyndap túr.  Óitkeni, atam taghy da «laboratoriyasynan»  shyqty. Laboratoriyadan shyqty degenshe, sapqa túrdym dey ber. Bir kezde toqtap, bәrimizge ýnile qarap túrdy da: «Lenin ne dedi?!» - dep súrady. Biz osylay bolatynyn bilip, qashan aitatynyn kýtip túrghanbyz. Bir-birimizge qarap, tereng tynys alyp  dayyndalghanday bolyp,  hormen: «Oqy, oqy jәne oqy!» - dedi dep aiqaylap jauap qattyq. Ol osy súraqty jalyqpastan bir jarym saghat qoyatyn. Biz de sol jauapty barlyq kýshimizdi salyp aitugha tyrysamyz. Pushkinany osynday kezde әjem ghana qútqaryp qalatyn. Tolyqsha kelgen appaq әjem domalandap,  bir ayaghyn syltyp basyp, ýiden shygha kelse boldy, Ásem jylap qoya beredi. Ony әjem ile ketedi. Sonda atam  bireu úrghanday baqyryp jylap bara jatqan Ásemning sonynan: «Ói, jylauyq, sary kempirding balasy!» -  deytin. Osy sәtte Atamnyng bizden kózi tayghanyn kýtip túrghan úldar da tym-tyraqay qasha jóneletin. Ol qaharly jýzimen qayta búrylghanda, keude túsynda sary balapannyng sureti bar, jeni sholaq kók kóilegimning etegin júlmalap, jyrtyp tastay jazdap qorqyp  aldynda men ghana túramyn. Atam sonda da qatal jýzin ózgertpesten, sәl enkeyinkirep: «Lenin ne dedi?!» - dep súrady. Men bar kýshimdi salyp, «Oqy, oqy jәne oqy!»- dedi dep jauap berdim. Sonda ghana kýlimsirep, basymnan sipap: «Mine, atasynyng balasy osynday bolu kerek!»- dedi. Men mәz bola quanyp, keng aulagha syimastay, kóshe boyy  jýgire jóneldim! Óitkeni, «Atasynyng balasy» - degen men ýshin biyik mәrtebe edi. «Labortoriyasynan»  qyzara bórtip shyqqanda sapqa túrghyzatyny bolmasa, mening atam bizding ýidegi eng jaqsy adam bolatyn.  Ol  qanshalyqty qatal bolsa, sonshalyqty meyirimdi adam edi. Men ony bәrinen de erekshe jaqsy kóretinmin. Bala kýnderim, oqushy kezederim esime týsse, sol uaqyttardaghy eng keremet jaqyn dosym da, aqylshym da bola bilgen atam  esime týsedi... 

        Jaz shyqsa boldy, atamnyng ýiine jan-jaqtan nemereleri jinalady. Biz Pushkina ekeuimiz  sol ýiden shyqpaytynbyz. Atamnyng ýiinen on minuttyq jerde túrghan óz ýiimizge aiyna bir-eki ret, onyng ózinde arnayy shaqyrtumen ghana baramyz. Keyde óz ýiime bir qonyp kelgende Atam kózderimnen sýiip, mandayymnan iyiskep jatyp: «Týu, әke-sheshenning iyisi sinip ketipti  ghoy!» - dep qaljyndaytyn. Men ony ras kórip, ózimdi kinәli sezinip,  betimdi sabyndap juyp, atamnyng janyna osy joly batyldanyp kelip otyratynmyn.   Ýy ishi qashan da qonaqqa toly bolatyndyghynan  Ásem ekeuimizge  jazdaghy  ýsh ay degen demalys qana emes,  mereke edi. Ata-әjemning de qol-ayaghy úzaryp qalady.

       Bizding ýy ózenge jaqyn jerde ornalasqan. Jaz boyy qaraborbay bolyp, Keldimúrattyng qyzyghyn biz kóremiz.   Qarynymyz ashsa ýige jýgirip kelip airan iship alyp, qaytadan ózenge ketetinbiz. Ájemning airany men taba nany keremet dәmdi edi. Biz u-shu bolyp qaqpadan kire bergende, aq shelek toly tәtti airanyn ala jýgiredi. Bizding baqta biri tamyzda, biri qyrkýiekte, biri  tipti alghashqy qardan keyin pisetin ýlkendi-kishili, әrtýrli súrypty on eki týp alma aghashy boldy. Atam biz ýshin sol baqtyng ishinde eki altybaqan men ainala oryndyqtary bar ýlken ýstel ornatyp qoyghan. Baqtyng shetinde kýni-týni tynbay syldyrlap, tereng aryq aghyp jatady. Pisip, ýzilip týsken key alma aryqtyng suyna sholp etip týsip, kóshe boyymen aghyp kete barady. Ózennen kelgen biz ýshin, әjem sol baqtyng ishindegi dastarhandy jayatyn. Nemerelerding ishindegi ýlkenderi de Pushkina ekeuimiz. Ayran iship alghan song tórt shelektey alma jinauymyz kerek. Tabynnan keletin tórt siyrgha. Úsaqtar airandaryn tógip-shashyp iship bolghansha, biz alma jinap, turap, siyrlardyng aldyna dayyndap qoyyp ýlgeremiz. «Toydyndar ma, bar, endi oinandar!»- degen әjemning sózin kýtip otyrghanday bir-birimizdi jetektey jýgirip, jasyl týsti temir qaqpany kezekpen tars-tars etkizip, mәz-mәiram bolyp ózenge qaray tartayyq. Sonynda shyghyp bara jatqan maghan  әjem mindetti týrde: «Áy, qara qyz! Tabynnyng aldynan shyghudy úmytpa!»- dep qalady. Sodan, ýsh-tórt  saghat armansyz shomylyp, ystyq kýn men sudan denemiz tyrtysqanda ghana ýige jinala bastaymyz. Bәri ýige qaytady, Ásem ekeuimiz tabynnyng aldynan shyghu ýshin, ózen boyymen auyldyng bas jaghyna qaray ayandap ketip baramyz...

      Su әbden sorghan. Siyr kýtip otyryp, әnsheyinde mensinbeytin, tistegen sayyn tisine shiyq-shiq etip tiyetin kiyiz almagha kekire toyyp alamyz. Alma demekshi, tabyn auylgha kirdi degenshe, solardy saryla kýtip otyrghan  bizdi  taptap kete jazdaytyn. Tәtti almagha ýirenip qalghan olar ainalamyzdy apyr-topyr shangha kómip óte shyghatyn. Bizding ýlken aq siyrdyng ýige asyqqany sonsha, jelinin qos býiirine soqqan sayyn syzdyqtap sýt aghyp bara jatatyn edi. Keyin әjem onyn  jelinine bylgharydan sómke tigip kiygizip qoydy. Baulary arqasyna baylanghan qara sómkeli siyrdyng jelini taza keledi, quraygha da syrylmaydy. Al, sómkedegi sýtti búzaugha qúiyp beretin.  Tabynnyng sonynda,   órilgen shashty keptirmek bolyp jayyp jibergen kýii, shang jútyp, kózderimiz ghana jyltyrap biz kele jatamyz. Sonda, kórshi ýidegi Jәmish apanyng úldary  bizding siyrdyng sómkesin alghash kórgende: «Áshók, senderding siyrlaryng sabaqtan jýgirip kelip, qoragha kirip ketti»- dep qaljyndaytyn.  Biz ýige jetkende әjem aq siyrdy sauyp otyrady da, atam tórtinshi siyrdy baylap, ynyldap әn salyp jýretin. Aq siyr bolsa, shóp qoqymyn shashyp, kózin ashyp-júmyp, entige dem alyp,  aldyndaghy turalghan almany qomaghaylana jep túratyn. Sodan, cýt tartyp, ydys-ayaqty juyp, keshki as ishemiz. Atam bizge: «Al, qyzdarym! Men senderdi restorangha shaqyramyn!»- deydi. Restoran degeni –  alma baghyndaghy ýlken dastarhan basyndaghy keshki as edi.  Dastarhannyng ýstine 3 jerden aspaly sham ilingen. Atamnyng búljymaytyn búiryghy boyynsha, bizding ýide keshki asqa tek qana kespe kóje beriledi. Ájemning sýr et qosylghan dәmdi kespesi tang atqannan kesh batqansha damyl kórmegen bizge dýniyedegi eng dәmdi tamaq. Bir-bir kese kójeni tauysqansha keybir bauyrlarymyz sol dastarhan manynda úiyqtap ta qalatyn. Dastarhandy jinap, qol-ayaghymyzdy jughan song ýige kiremiz. Alty bólmeli ýlken ýige bala-shagha ghana úiyqtaydy. Atam men әjem esik aldyna jeke salynghan eki bólmeli tamda úiyqtaytyn. Sodan, biz ýige kirip, tósek-ornymyzdy jóndep alghan son, dәlizdegi terezening kózinen: «Ata, boldy,  jata beriniz»- deymiz. Ol bolsa sony kýtip, ýidin  aldyndaghy oryndyqta bir әndi  ynyldap otyrady. Bizdin  esikti ilgenimizge deyin tekserip baryp, tamgha biraq kiretin.  Dangharaday ýige ónkey bala jinalghan biz  alyspaq týgili, teledidar kóruge kýshimiz jetpey, silemiz qatyp jyghylatynbyz. Sodan tanghy altylarda kósheni kóshire aiqaylap, mal aidap bara jatqan tabynshylardyng dauysynan oyanamyz.

Aulada alma aghashtary kóp bolsa da, atam bizdi arbagha tiyep alyp,  auyldyng shetindegi alma baghyna aparatyn.  Baqtyng kýzetshisi – atamyng qúrdasy edi. Biz ol kisini atamnyng qaljynyna ilesip,  Alma ata dep atap kettik. Alma ata amandyq-saulyqty biliskennen son, arbadan birese týsip, birese sekirip minip maza tappay túrghan bizge qarap: «Áy, myna banditterindi taghy da әkelgenbisin-ey?!»- dep qynjylatyn. Atam oghan kóp sóz shyghyndamaydy. Múrtynyng úshyn bir shiyryp qoyyp, qoyynyndaghy qyltighannyng basyn kórsetedi –  boldy. Sonda Alma ata: «Jaraydy  endi. Áy, tek bútaqty syndyrmandarshy, alma degen jerde jatyr ghoy, aghashqa órmelemendershi!»- deytin. Búl sózden keyin-aq biz baqqa lap qoyamyz. Aldymen uiljigen júp-júmsaq appaq almagha sylqiya toyyp alamyz.  Baqtyng ortasyndaghy alanqayda ishine su toltyrylghan, biyiktigi bir metrdey tórt búryshty, shetinde kishkentay qaqpaghy bar qara temir túratyn. Sonyng ýstin sahna qylyp, konsert qoyamyz. Ózimizshe әn salyp, biyleymiz. Sodan keyin arbagha alma jinaymyz.  Ol almalar tikeley atamnyng «laboratoriyasyna» barady. Baqtyng ishinde qalaqay qalyng ósetin. Atam, qalaqaydyng shaqqany paydaly, qysta auyrmaysyndar deydi. Sodan, qalaqay shaqqan qoldy qasyp qoyyp, asa mәn bermeymiz. Eki-ýsh saghattan song oiynymyz tausylyp, sharshap, dobalday bolyp isip ketken sausaqtar men bilegimizdi qasyp, atamdy ainalshaqtay bergen son, ýige qaytatynbyz.

Sóitip jýrip, Ásem mektepke bardy. Atam men әjem auyl adamdary men tuystardy  jinap, toy jasady.  Apayymmen birge erte túryp, mektepke men de mektepke jinalatynmyn. Ásirese, onyng jelbir jiyekti aljapqyshyna, búira  shashyna jarasa ketetin ýlken aq bantikterine, ýstine qúiyp qoyghanday bolyp túratyn qalyng qonyr formasyna qyzyghamyn.  Auyldyng bir qabatty eski mektebi ortalyqta edi. Mektepke deyin Ásemning sómkesin men kóterip kele jatyrmyn. Mektep aulasyna kirip, tabaldyryghyna jaqynday bergende, janynda qatarlasa entelep kele jatqan meni Pushkina toqtatyp, sómkesin alyp: «Sen qal, sening ýstinde formang joq»- dedi. Sodan, men ýndemey ghana syrtta qala berdim. Ýsh-tórt sabaq ayaqtalghansha aulada oinap jýremin. Ásem sabaqtan  shyqqanda  qyzyl sómkesin arqama asyp alyp, qol ústasyp ýige qaytamyz. Qúddy bir ýlken júmys bitirip kelgendey bizdi әjem qútty qonaqtay kýtip, tamaqtandyratyn. Keshkisin әke-sheshemiz kelip, Ásemning sabaghyn oqytady, ertenge kiyimin dayyndaydy. Sodan qyrkýiek te, qazan da ótip, qarasha keldi. Kýn suytqan song Atam mektep diyrektory Qúdysh aghaygha baryp, meni de mektepke kirgizuin ótinip, kelisip keldi. Basynda men dәlizde, qonyrau soghatyn apaydyng janynda otyratynmyn. Toqsanynshy jyldardyng basyndaghy qiyn uaqyt. Auylda jaryq jii sónip qalatyn. Jaryqtyng jalp etip sóngenine emes, jarq etip janghanyna tandanyp túryp qalatyn kezder edi. Sonday kýnderi kók syry әrbir jerinde ghana qalghan auyr temir qonyraudy kóterip alyp zyr jýgire syldyrlatyp, kezekshi apaylargha kómektesetinmin. Biraz uaqyttan son, Ásemderding synybyndaghy artqy jaqta bos túrghan partagha da jayghasyp aldym.  Pushkina ekeuimizding aramyz bir-aq jas bolghandyqtan, kelesi jyldyng kýzinde apayymnan qalghan qonyr formany  men kiydim. Men ýshin sabaq oquda esh qiyndyq bolghan joq.

Áli esimde, men 7-synypta bir taqiya tigip bastap, sony 8-synyppen qatar tәmamdadym. Enbek pәninen sabaq beretin múghalim orynyna jayghasa bere, dәl aldynda otyrghan maghan kýlip: «Al, shyghar taqiyandy»- deytin. Men de úyalmay, ayaqtalmaghan kók taqiyamdy alyp shyghatynmyn. Sol taqiyany atam bir jylday kiydi. Taqiyany únatqan jengelerim: «Tóbe túsy appaq, sheti týrli-týsti onlarmen kestelep tikken taqiyang kýshti eken. Qar jamylghan Tarbaghataydyng biyigi men etegine úqsaydy» - deytin. Ol taqiya qazir әjemning sandyghynda saqtauly túr.  Rasynda da, qyzyl kýrenge minip alyp, ólendetip kele jatqan atama kók taqiya kermet jarasyp túrushy edi...

Nemere jayynda әngimening sheti shygha qalsa, Atam mening alghyrlyghymdy aityp maqtanyp otyratyn. Bizding kishkentay kýnimizde ertegi aitsa, uaqyt óte kele poeziya, dastan-jyrlar oqyp beretin body. Tipti, Kiyevtegi sol toqsanynshy jyldardyng ózinde  elu-alpys jyldyq tarihy bar jastar teatry jayly әngimening mayyn tamyzyp aityp beretin. Quyrshaq teatryna  qaraghanda sahnada ýlken adamdardyng oinaghany keremet deydi. Demalys kýnderi mindetti týrde sol teatrdan ertegi kóru ýshin baratynyn aitatyn. Keyde spektakli sonynda ata-anasy kishkentay kórermenning kózindegi jasyn sýrtip jatatynyn da kóredi eken. Sonday sәtterde, kishkentay balalardyng jýregine jol tauyp,  kórermendi ruhany bayytyp jatqan teatr újymyna alghysym zor edi deytin. Sonda biz auyzymyzdy ashyp, tandanyp qalatynbyz. «Qalay sonda, kәdimgidey kino kórgen siyaqty biraq tiri adamdardy  kórip, soghan jylay ma?!» -dep. Sodan atam asyqpay otyryp, kino men teatrdyng aiyrmashylyghyn aityp beretin. Esimde qalghany – «Kinogha barsang saghan kórsetedi, teatrgha barsang sen kóresin» deytin. Atamnyng arqasynda sol Tarbaghataydyng bauyryndaghy teatry joq auylda túryp biz ataqty óner adamy – Konstantin Stanislavskiydi de tanydyq. Kitap sóresinde sol avtordyng maqalalary bar toz-tozy shyqqan jinaqtar  tolyp túrady. Atam olardy qoly bos uaqytynda paraqtap qayta-qayta oqyp shyghyp, sórege qayta qoyyp jatyp: ««Tynyshtyqty ýnsizdikpen ghana oinaghan akter –sheber emes» - dep qalay ghana tauyp aitqan, ә!» - dep tamsanady.  Ortalyqtaghy ekranynda jyrtyghy kóp klubta ýndining  «Rodnoy rebenok» atty filimi bolyp, júrt japa-tarmaghay sonda jinalyp jatsa, bizding kóshening biraz balasy bizdegi  tiri óner jayly әngimemen  susyndaugha keledi. Atam bizge monologtar oqyp berip, solardy jattatqyzghan keshteri de esimde.  Jazdygýni klubtan shyqqan kórshiler balalaryn bizdin  auladaghy restorannan alyp qaytatyn...

Osylay, qyzyqty ómir óte  bersin. Batasyn berip, besigimde terbetip, meyirimdi әke, tipti eng jaqyn syrlasymday bolyp, erke qylyp tәrbiyelep ósirgen Atamnyng bir kýni jetpisten asyp ketkenin de bayqamappyn. Ol kezde Ásem ýlken armandaryn arqalap Almatygha ketken. Habarlasqanda, «Almaty» men «restoran» degenning ne ekenin aityp beretin. Onyng sózderin estip, alyp qalagha men de asyghushy edim. Biraq, bizding Keldimúrattaghy Alma ata men restorangha eshtene jetpeytinin keyin týsindim!..

Sol jyly men toghyzynshy synypta oqyp jýrdim.   Mamyr aiy. Týsten keyin qosymsha sabaqqa barmaq boldym. Bir jerge bararda atam ýide bolsa mindetti týrde mandayymnan iyiskep, kózderimnen sýietin. Onyng nauqastanyp qalghanyna eki aptaday bolghan edi. «Qol-ayaghym syrqyrap, jýrsem basqyzbay auyrady» deydi. Kireberis bólmede әjem eki kózildirikti mingestire kiyip, birdene tigip  otyr eken. «Atam әli túrmady ma»- dep edim, jipting bir úshyn tistegen boyy,  kirip kórsenshi degendey isharat bildirdi. Bólmesine kirip kelip edim, tóbege qarap birdeneni kýbirlep jatyr eken.

-         Ata,  ózinizben óziniz sóilesip jatyrsyz ba?

Ol basyn júlyp alyp maghan qarady.

-         Eeee.... Qara qyz-ay, sen bilmeysing ghoy. Men myna bir kәrilik degen dosymmen aqyldasyp, әngimelesip jatyrmyn  dedi, kýlip.

Janyna kelip  otyrdym.

-          IYә, sonda  ol dosynyz ne deydi?

-         Neshe kýn boldy, alys sayahatqa shaqyryp jýr, kýn jylynsyn desem kónbey...  «Mektepke bara jatyr ma edin, jolynnan qalma»- dep, әdetinshe mandayymnan iyiskep, kózderimnen kezek-kezek sýidi.

Esikke qaray bettep bara jatyr edim, «Qara qyz, myna qos búrymyna әlgi, jazda apalaryng әkelgen aq kóilekti kiysen, tipti jarasyp keter edi!» - dedi.

-         Aq kóilekke әli erte ghoy,   jaz shyqsyn ata,  - dep, men qonyr kýrtemdi ile kiyip, bólmeden  shyghyp kettim.

Bir kýni keshkisin atam barlyq balalarymdy kórgim keledi, saghyndym dep qighylyq salsyn. Atamnyng bizdi mәngilikke tastap, ózi aitqan sayahatyna ketetinin men sol kezde-aq týsinip jýrdim. Jeke ózim qalsam boldy, osy oy maghan maza bermeushi edi. Sóitip, Almaty, Semey,  Atyrau jaqtargha  habar  jiberilip, Ýrjar men Maqanshydaghylar birinshi bolyp kelip te ýlgerdi. Sol týni  nemerelerding ortasynda atam jas balasha oinap, quanyp otyrdy. Biz de mәzbiz. Ol bizge Ukrainada әskerde bolghan jyldaryn, boryshyn atqarghannan keyin sol jaqta әskery júmysta bolghan kezderin taghy bir aityp berdi. Arasynda, әjem әngimesine kiyligip, qaljyndap otyryp, Ukrainada kezdestirgen qaratory qyz jayly da aitshy desin Ol jaytty alghash estidik.  Sol týni qos búrymdy, aq kóilekti qara qyzdyng әngimesining de sheti sógildi.

-         Ata, sonda ol qyzdyng búrymy men kóilegi ghana emes, týri de  bizding Áshókke úqsaytyn ba edi?- dep Áset súraqty tars etkizdi. Atam múrtyn shiyrshyqtap búrap qoyyp:

-         Aumaytyn, mine ózi! Mening qara qyzym qos búrymyn órip shyqsa, dәl sonyn  ózi! – dep qulana kýlip qoyady. - Auyldy saghynyp, әke-sheshemnen sol qyzgha ýileneyin dep rúqsat súraugha kelgen edim, qaytadan jibermedi. Qara qyz kýtip jýr dep edim, ózge últtyng dәstýri de bólek, tili de, dini de bólek qoy,  ózimizding qazaqtyng da qara qyzdary kóp emes pe dep olar meni kerisinshe ýgittedi.  Mehanizator qylyp júmysqa túrghyzdy. Ol kezde auyldyng  jaghdayy ras qiyn edi, kómek qoly kerek bolatyn, sodan, Kiyevke qayta oralmadym. Sóitip jýrgende, ýsh-tórt jyldan song myna bir domalandaghan kók kózdi sary qyz kezdesti - dep, taghy bir kýldirip aldy. 

Ne kerek,  ótken ómirining birazyn esine týsirip, bizge ertegidey qylyp aityp berip otyrdy. Bir qarasam, atam qalghyp bara jatyr eken. Doybygha talasqan erke úldardy tynyshtaldyrmaq bolyp edim, atam kózin ashyp: «Alysa bersin, oinay bersin, shulay bersin. Senderding shulaghandaryndy estip jatsam, alansyz úiyqtaymyn» -  dedi. Esirip, ýidi kóshire armansyz oinaghan úldargha qarap jatyp, men de әjemning irgesinde úiyqtap qalyppyn...

Tanerteninde, ýy toly adamdardyng dauysynan oyandym. Basymdy kótersem, әjem ayaq jaghymda otyr eken. Ol birden: «Áy, kelin, Áshók oyandy...»-  dedi. Kózderinde jas, dauysynda diril bar.  Meni jengem jyldamdatyp  dalagha ertip shyqty. Esik aldy tolghan adam. Biri kirip, biri shyghyp jatyr. Aghalarymyz tayaq ústap jylyp túrdy. Sóitsem, sol úiyqtaghannan atam oyanbay qalypty. Nemerelerin jaqsy kórgen ol, solardyng shuyldaghan ýnine sýisingen kýii mәngilik sapargha jol tartqan eken. Men onasha baryp, restorandaghy oryndyqqa jayghasa kettim. Keudem janshylyp, óksik  qolqadan ala túnshyqtyryp bara jatty. Dәl sol mezette qart Tarbaghatay qoparylyp kelip, bizding ýiding dәl ýstinen basyp qalghanday kórindi.  Mamyrdyng songhy kýnderi bolsa da, kýn әli salqyn edi. Tanghy jel alma aghashtardyng appaq gýlderin júlyp, auada sapyryp jýrdi. Beyne bir atamnyng alys saparyna jazylghan aq jol ma, әlde iyesiz qalghan restorannyng qosh-qosh aityp synsuy ma..

«Ómirinning songhy týni ekenin bilsem, men seni úiyqtatpay әngimelesip otyrar edim ghoy... ata...»- degen oida aq kóilekpen dirdektegen boyy úzaq otyrdym...

Osynyng bәri esimde! Ata, men kele jatyrmyn! Astanany artqa tastap, Kereku, Semey, Ayagóz, Taskesken  ótip, mine, Ýrjargha tayap qaldym. Tauly, suly aimaqtyng tanys joldaryn kórip, auylgha jaqyndaghan sayyn, keudemdi saghynysh pen quanysh eki jaqtap qysyp keledi. Bala kýngi qyzyqtarym men basymnan ótken oqighalar kóziming aldynda taghy bir qaytara aqtarylyp kele jatyr. Qúdyretti mekenim! Qayran, baldәuren shaq,  ol bir keremet kýnder bolatyn...

Áne, auylymnyng tóbesi de kórindi. Keremet! Sen netken kórikti edin, Keldimúrat! Bala kýni búzau quyp, suyna talay ayaq kiyimimdi aghyzghan ózen de jarqyrap, sarqyrap aghyp jatyr. Bayqaymyn, jyl sayyn tau suy qoparyp ketetin kópirdi de janartqan syndy. Mening kelgenimdi sezgendey, ózen jaghalay ósken jiydek pen qarataldar da iyile týsip sәlemdesip, samal jelmen qosyla biylep túr. Keldimúrattyng tentek suy da sýiinshi súraghanday tamshylaryn monshaqtatyp, tastargha soghylyp, shalynyp-jyghylyp  shashu shashyp jýrgendey!

Ata, bala kýnimde san ret jýrip, jýgirip ótken ortalyq kóshening shanyn shyghara 57-ýige qaray zulap kelem!

Men býgin auylgha  keldim, ata!..

Ásel Múzdybay

Abai.kz