DÁUREN QUAT. ÓZ ERLIGIN JOQTAMAYTYN EL BAR MA?
(Arnayy jazylghan maqala emes, әriptester súraghan song aityp bergen pikirim edi. Oqyrmannyng oi-talqysyna jetkizudi qúp kórdim).
Preziydent Nazarbaev «qazaq halqynyng tarihy – birigu tarihy» dep keledi. Ras sóz. Qazaq qashanda birligin bekem ústap, eldigin erligimen saqtap qaludyng qamynda kele jatqan el. Búnyng kónedegi kórinisi – qazaq handyghynyn túsyndaghy dýbirli kezen ekeni dausyz. Qazaq Ordasy - Altyn Orda imperiyasyna múragerlik etuge úmtylghan bahadýr handar men batyr babalarymyzdyn zamanyn әigileydi. Búl jayt oqulyqqa enip, jalpy kópke mәlim bolmaghanymen ýrkerdey toptyng ortasynda belgili sóz.
Elbasymyzdyng «Qazaqfilim» AQ-nyng preziydenti Ermek Amanshaev myrzamen jýzdese otyryp, handar turaly, handar ómir sýrgen dәuir turaly kórkem filimder týsiruge kenes bergenin estip «e, mine әngime» dep eleng etkenning biri men bolghan shygharmyn. Jón-aq. Alayda bizding rejisserlar bar, «Qazafilim» bar Elbasynyng tapsyrmasyn kýtip otyrmay-aq, osyghan bayaghyda kirisip ketetin jónderi bar edi. Amal kem, tapsyrma týspeyinshe, osylay tapjylmay otyra berudi әdetke ainaldyryp alghanbyz ghoy... Degenmende, eshten kesh jaqsy. Preziydent Nazarbaev búnyng aldynda da otandyq ekrannan el tarihyn kórgisi kelip, «Kóshpendilerdin» týsiriluine pәrmen etken. Ol filimge shetelderden rejisserlar men akterlar shaqyrylyp (atalghan filimning sәtsizdigin Talghat Temenovke jaba beruge bolmaydy), aqyry su ayaghy qúrdymgha ketti. Onyng esesine telearnalarymyzdy kәristing batyrlary jaulap aldy. Biraq, osy arada Aqan Sataevtyng erligin erekshe atap ótpesek bolmaydy. Ol ózining jeke studiyasynyng shekti mýmkindigine baryn sala otyryp, «Jaujýrek myng bala» atty filim týsirdi. Azdy-kópti kemshiligi bolghanymen Sataevtyng «Myng balasy» el ishinde óte jyly qabyldandy. Jastardyng ruhy oyandy. Óz tarihyna degen qúrmet pen maqtanysh sezimi serpilip bas kóterdi. Kórdiniz be, qazaqtyng tarih pen babalar erligin pash etetin qissa dastandargha ruhany súranysy tym joghary eken. Óz tarihyn, óz erligin joqtamaytyn el bola ma? Qazaq ta joqtaydy, ózgelerding keremetine bas shayqay otyryp ózinikin izdeydi. Endigi sózding qysqasy, handar men batyrlar turaly filimder jaryq kórui kerek. Alayda oghan býgingi zamannyng kózqarasyn tanyp, býgingi uaqyttyng talabyn qongdyng qajeti joq. Jәnibek pen Kereyden bastap, Qasym han, Búryndyq han, Esim han, Tәuekel han, t.b. týgelimen «qayta tirilip» Kenesary han, Syzdyq súltangha deyingi uaqytty tegis qamty alsa, «Qazaqfilim» tarihta mәngi qalar is tyndyrghangha esep der edik. Búlarmen ilese qazaqtyng azattyghyn ansaghan alashordashylar men kommunist atanghan, biraq shyn maghynasynda últyn sýigen úly túlghalar - ghaziz aghalar jayynda, ghalamat ashtyq, Karlag pen Aljiyr qasireti, shetelderge auyp, jer betining tozaghyn keship ótken enireuli el taghdyry taspagha tartylyp jatsa, jәne sonyng bәri kәsiby dengeyde týsirilip, kino tuyndygha ainalsa, bek quanar edik.
Abai.kz