Qazaq últy men memleketining qauipsizdigine alandaytyn barsha qazaq bauyrlarymnyng jәne 

Atyrau oblysynyng әkimi Baqtyqoja Salahatdiynúly IZMÚHAMBETOVting nazaryna!

Jayyq ónirinde «auysh» deytin dialekt sóz bar. Sirә, «auys, auysu» degen sóz bolsa kerek, maghynasy: «esi auysqan adam» degenge keledi...
Belgili akter Ánuar Núrpeyisov bylay depti (әdeyi týpnúsqasynda oryssha berip otyrmyn): «Mne ocheni obidno, chto v Kazahstane esti ogromnoe kolichestvo molodyh nerealizovannyh talantov. Na moy vzglyad, glavnaya problema zakluchaetsya v nashem mentaliytete, a iymenno v prekloneniy pered starshimy y snishodiytelinom otnosheniy k molodym...» 
Ánuardyng týisiginshe, qazaqtyng bolmys-bitimi, yaghni, qadym zamannan jalghasqan ýlkendi qúrmetteushilik qasiyetimiz, әidik әdet-ghúrpymyz – jastardyng talantynyng shyndaluyna kedergi jasaydy-mys. (Búl – sirә, qazir qaysar ukraindarday onbay soqqy jegen Kremli jansyzdarynyng «jarapazany» bolsa kerek?!.) Búl – birinshi sandyraq.
Aptanyng ekinshi sandyraghynyng avtory – ekonomist Oljas Hudaybergenov («Qúdaybergenov shyghar...» Q.Gh.). Búl batyryng da ótkendi óshirip tastaugha shaqyrady. Taghy da jat tildi audaryp jatpayyn, Hudaybergenov týpnúsqasyndaghy orysshasynda bylaysha «sayraydy»:
«...Bolishaya chasti kazahskih nasional-patriotov takovymy ne yavlyaytsya...
...Nasional-patrioty, po suti, obladait lishi mestechkovym myshleniyem, kotoroe ne sposobno reshiti ny ih lichnye problemy, ny nasii, ny tem bolee vsego gosudarstva... 
...Nasional-patriotizm priobretaet negativnyy ottenok...
...Nasionalizm obektivno poyavlyaetsya y horosho proyavlyaet sebya, kogda strane ocheni ploho, aktiviziruet sily obshestva y obespechivaet podem gosudarstva. No kogda strana vstala na nogy y iydet na ekspansii, nasionalizm nachinaet igrati roli smiriytelinoy rubashki, ne davaya gosudarstvu raskryti svoy vozmojnost... Y togda u gosudarstva poyavlyaetsya vybor — libo dalishe sledovati prejnemu smyslu nasionalizma, libo izmeniti etot smysl tak (ot termina slojno otkazatisya, no mojno postepenno zabyti o nem), chtoby on obespechil globalinyy (nadnasionalinyi) uroveni myshleniya...
...Y zachastuY izmenenie smysla iydet cherez uhod ot «etnicheskoy nasiiy» k sozdanii «politicheskoy nasiiy» (samyy yarkiy priymer — SShA)...
...Kto nazyvaet sebya nasional-patriotami, takovymy ne yavlyaytsya y ne iymeiyt ny nasionalinogo, ny globalinogo urovnya myshleniya...
...Postoyanno pedaliruitsya temy proshlogo — ety ludy jivut proshlym y tyanut v proshloe, chto ne daet uviydeti nikakogo obraza budushego. Problemy v proshlom byli, no te, kto v nih vinovat, davno umerli, y teperi neobhodimo, vystraivati tak, chtoby v budushem vsem bylo horosho — myshlenie ot oborony iznachalino obrecheno na proigrysh y postoyannyy konflikt...
...U nashego nasional-patriotizma net nikakogo plana, ny obshego, ny konkretnogo...
...A chto je delati Kazahstanu s ego s bolee chem 100 nasionalinostyami? IYmenno mnogoobrazie nasionalinostey esti to unikalinoe preimushestvo, kotoroe iymeetsya lishi u neskolikih stran. Praktichesky my mojem povtoriti opyt teh je SShA, no iymeya nepreryvnuiy istoricheskui linii...»
...Múndayda qazaq bylay deydi: «Jerding astynan jik shyqty, eki qúlaghy tik shyqty!» Vashingtondaghy Aq Ýiding ashanasynda әzirlengen hod-dogtyng iyisi búrqyraydy, búl jerden?!.
Hudaybergenovke qazaqtyng birtútas (unitarnyi) últtyghy men memlekettiligi únamaytyn siyaqty. Onyng amerikandyq últsyz qoghamgha jany tym jaqyn. Ol «qazaq» degen qasiyetti sózdi mýldem joyyp, jana «sayasy últ» oilap-tappaqshy bolyp, kýshenedi... (Qu qúlqyn qoysyn ba?!:)
Qazaq últy ýshin ghasyrlar boyy ata-babalarymyzdyng qany suday aqqan joq pa? «Qazaq» degen kiyeli sóz – memleketting atauynda, jer-su attarynda, әrbir qazaqtyng jýreginde mәngi saqtalyp, úrpaqtan-úrpaqqa auysyp otyruy kerek. 
...Mineki, kýni býgin jýregi «qazaghym» dep soqqan taghy bir tekti qazaqtyng tuylghan kýni. Últymyzdyng saz ónerining sanlaghy, qazaqtyng túnghysh bard әnshisi, aqyn, kompozitor Qazaqstan Respublikasynyng mәdeniyet qayratkeri Tabyl Dosymov kózi tiri bolghanda shildede ózining kezekti tuylghan kýnin toylap jatar edi... 
Átten, opasyz dýniye, jaqsyny jerding betine syidarmauyng qalay?!. «Tәkejan»-nyng dauysyn, әuezdi әnderin estimegeli tórtinshi jyl. Jekelegen dostary keshter ótkizdi, maqalalar jazdy, telehabarlar týsirdi, kitaptar shyghardy... 
Biraq resmy qúrylym miz baghar emes: Tabyldyng atyna Atyrau qalasy týgili, ózining sheksiz sýiip, ózegin jarghan Inderinde ne kóshe, ne mektep, ne mәdeniyet oshaghynyng atyn qimay, «qisayyp» otyr. Osynau ózekti mәseleni maghan telefon arqyly aitqan Atyrau ónirindegi mәdeniyet marqasqalarynyng biregeyi Marat Bekejanov aghamnyng eniregende etegi jasqa toldy...
Atyrau oblysy júrtshylyghynyng qazirgi әleumet auanyn qadaghalaytyn әkimning orynbasary Shynghys Múqan­nyng tәlimi men tәjiriybesi kemshin týsip jatqan shyghar, biraq, Tabyldyng kózin kórip, talantyna sýisingen, bolmysy ónerge etene jaqyn Atyrau oblysynyng býgingi әkimi Baqtyqoja Salahatdiynúly Izmúhambetovting aimaq tizgigin ústaghanyna da eki jylgha tayady. Osynshama orasan kezende bir talantty tanyp, túlghasyn dәriptey almaghan basshy óndiris-órisi keng ónirdi qalay tizgindey alady?!.
...Qazaqtyng baytaq dalasy men qazyna-baylyghy túrghanda, qyr astynda qaptaghan dúshpany men sandalbaylarynyng sandyraghy bitpeydi, eng bolmasa, didaryn topyraq japqan talantty tanugha talap qylayyq ta, Baqtyqoja agha!..

Qajymúqan GhABDOLLA

Abai.kz