Týrkiya: BASPANA – MEMLEKET QAMQORYNYNG NYShANY
Týrkiya saparynan joljazbalar
Týrkiyagha barghan boyda eldi mekenning qaysysynda da túrghyn ýiler kózge birinshi shalynady. Qalaralyq tasjoldardyng eki jaghy anda-sanda ýzilgeni bolmasa, eki qaptalyn ala samsay jayghasqan ýilerden kóz sýrinedi. Birqatty (qabatty osmandylar «qat» deydi, múnysy bizding «qabatymyzdan» góri barynsha dúrys), qosqatty, kópqatty ýiler birneshe jobamen salyna bergen, salyna bergen.
Ári-beriden song ýilerge qaray beruden jalyqqanymyzben, oiymyzgha eldegi baspanasyzdyq jayy oraldy da, Týrkiyening jayyn biletin kisilerden súrastyrghanymyzda búl halyqty baspanamen qamtudyng týrkiyelik núsqasynyng nәtiyjesi ekenine kózimiz jetti...
Týrik sayasaty basty qalalargha ghana kónil bólip, jyl aralata san qúbylatyn qoljeter baspana baghdarlamasyn sayasy iydeologiyagha ainaldyrudyng ornyna elde jappay túrghynjay túrghyzudy qolgha alynghany kórinip túr. Jana ýiler auylda da, qalada da birdey salynghan. Nәtiyjesinde bas-ayaghy on jyl ishinde mәsele sheshilgen. Endi jas janúyalardy ýimen qamtu qolgha alynypty. Ol ýshin halyq arasynda «TOKY» atalatyn, bizshe kooperativke úqsas arzan kópqatty ýiler salyna bastauda. Búndaghy pәterler jastardyng tabysyna sәikes әri arzan. Sapasy bizding astanada salynyp jatqan memlekettik baghdarlama boyynsha ekonom-klass ýilerinen joghary kórinedi.
Jol jaghalaghan auyldyq jataghan ýilerding tóbesine kýn batareyalary jayghasqan, sol arqyly yssy su men jyludy tegin alyp, shyghyndy azaytyp otyr...
Eldegi baspana mәselesining sheshilui pәter jaldaugha da әserin tiygizip ony meylinshe arzandatqan. Aytushylargha sensek, Ankarada 40 000 tengege eki bólmeli pәter jaldap túru mýmkindik bar eken. Áriyne, tegin jatqan eshtene joq, búl qaptaghan pәter men ýilerding qúny ainalyp kelgende halyqtyng qaltasyna «ýniletini» ras. Degenmen, ipotekalyq nesiyege ortasha osmanlynyng jalaqysynyng 30 payyzy ghana júmsalady eken jәne olarda tek qana eri júmys istep, kóbine biybisi ýy sharuasynda otyratynyn eskeriniz... Búghan taghy da avtokólikti nesiyege alghan týrikting nebәri 40-45 payyz jalaqysy nesiyege tólense de, osmanly bauyrymyz sony da kópsinetin kórinedi! Áriyne, benzin tym qymbat, litri 300 tengening manynda. Sondyqtan da týrkiyelikter «ashqaraq» kólikke qúmar emes. Djip joqtyng qasy.
Túrghynjaymen qamtudyng týrkiyelik núsqasy baspananyng memleket tarapynan jasalatyn qamqorlyq nyshany ekenin eriksiz bayqaysyn. 80 milliongha juyq halyqty ýimen qamtudyng ýlgisi sol bolsa kerek.
Serik Ábdireshúly
Joljazbanyng jalghasy.
Astana – Ystambol – Eskishehir - Astana