Sonymen, Euraziyalyq Ekonomikalyq Odaqtyng tolyqqandy mýshesi bolyp, «qonyrqay qoy jylynyn» alghashqy aptasyn bastadyq. Bayqala ma birdene? JOQ. Áriyne, birden birdene bayqala qoymaydy. Bәri de jaylap-jaylap bayqala bastaytyn bolady. Sayasat ta, sayasatsyz adym attay almaytyn býgingi kýnning әleumettik-ekonomikalyq salasy da.

Ras, kózimiz kórgen kóptegen sarapshylar Euraziyalyq Ekonomikalyq Odaq ómirining úzaqqa barmaytynyn aityp jatyr. Rasynda solay ma? Mysaly, osynau Odaqqa mýshe elderde ótkizilgen әleumetting saualnamalargha nazar audaratyn bolsaq, jap-jana úiymnyng ómirge keluin postkenestik kenistiktegi túrghyndardyng kópshiligi qúptap otyrghan kórinedi. Áytse de olardyng kópshiligi osynau ODAQ shirkininning qanday «katastrofalargha» danghyl jol ashatynyn onsha-múnsha týsine qoymaytyn tәrizdi. Jasyratyny joq, atalyp otyrghan Odaq turaly yryn-jyryng әngime qozghalghaly beri ortaq valuta jónindegi әngime de bir sәtke tolastaghan emes. Mine, bireuler asygha kýtken, al endi bireuler mýlde kýtkisi kelmegen Euraziyalyq Ekonomikalyq Odaq ta esigimizden endi. Bireuler qalap, bireuler qalamasa da! Hosh deyik, sonda ortaq valuta mәselesi ne bolmaq?  Ortaq valuta... múnay baghasy men orys rublining «opyryla qúlap jatqan» býgingidey beymaza uaqytynda ortaq valuta jayly әngime qozghaudyng mýlde mәni joq, qysqasyn qayyryp aitqanda.

«Jasyratyny joq, Euraziyalyq Ekonomikalyq Odaq óz júmysyn óte kýrdeli sayasi-ekonomikalyq jaghdayda bastap otyr, sondyqtan Odaq júmysynyng jemisti boluy negizinen Resey Federasiyasyna tikeley baylanysty, óitkeni onyng ekonomikalyq potensialynyng 80 payyzy Resey enshisinde bolyp otyr»  deydi batysqazaqstandyq bir bilgish.

Jany bar sóz siyaqty.

«Kez-kelgen jana bastamada tәjiriybesi az Odaq mýsheleri ýshin ómirding ózi kezekti synaq merzimin belgilep otyrghan siyaqty. Mәselen, Reseyge qatysty batys elderining sanksiyalary men rubliding qúlauy da, sol siyaqty әlem boyynsha shiykizatqa degen súranystyng tómendeui de kózimizdi baqyraytyp qoyyp oryn alyp jatyr, әgәrәky osynyng barlyghynan Odaq mýsheleri oidaghyday ótip ketetin bolsa, odan ary qaray Ekonomikalyq Odaq shyn mәninde óz jemisin bere bastaytyn bolady» deydi shyghysqazaqstandyq bir bilgish.

Jany bar sóz siyaqty.

«Euraziyalyq Ekonomikalyq Odaqqa mýshe elderding qarjylyq jýielerining ózara úqsastyghy jer men kóktey bolghandyqtan, atalyp otyrghan Odaqtyng bolashaghy búlynghyr. Al endi Armeniya men Qyrghyz eli turaly aitatyn bolsaq, olar tap-taqyr kedey elder, olar damushy elder emes, olar – damymay jatqan elder, sondyqtan múnday mәselelerde tek migrasiyalyq sayasatty auystyra salu kerek. Bitti! Ashyghyna keletin bolsaq, bizding elimizdegi qaptaghan JShS-lar, Ashyq jәne Jabyq aksionerlik qoghamdar men qoghamdyq úiymdardyng barlyghy da is jýzinde reseylik әriptesterining ekpinine shyday almaydy. Sóitip birden bankrot bolady» deydi ontýstikqazaqstandyq bir bilgish.

Jany bar sóz siyaqty.

«Búrynghy Kenes Odaghyna oralamyz dep zarlay bergendi qoy kerek, kýn sayyn aitylyp jatyr ghoy búl – sayasy odaq emes, taza ekonomikalyq odaq dep. Búl jerde eshqanday iydeologiya da joq, búl jerdegi basty maqsat – shekaralardy ashyp tastap, erkin saudagha keninen jol ashu. Basqa eshtene de emes. Eger osynau Odaqtan ózderine tiyesili ekonomikalyq paydany bayqamasa, Armeniya men Qyrghyz eli de Odaqqa kiru mәselesin jedel týrde kýn tәrtibine qoymas edi» deydi soltýstikqazaqstandyq bir bilgish.

Jany bar sóz siyaqty.

 «Eger Armeniya men Qyrghyz eli bolmaghanda, Odaqtaghy dauystar ózara tepe-teng bolar edi. Búl eki el, shyntuaytyna kelgende, әlimsaqtan beri Reseyding qoltyghyna kirip, kýnin kórip otyrghan elder, sondyqtan olar Reseyge, bir jaghynan alyp qaraghanda, qaryz da siyaqty. Ekonomikalyq Odaqtaghy bir memleket - bir dauys bolyp eseptelse, dauysqa salu kezinde atalyp otyrghan eki memleket avtomatty týrde Reseydi qoldap shygha keledi» deydi ortalyqqazaqstandyq bir bilgish.

Jany bar sóz siyaqty.

«Ekonomikalyq Odaq – óte jaqsy nәrse, sondyqtan ony qúlatyp almaugha tyrysu kerek. Eng bastysy – osynau Odaqqa mýshe bolyp otyrghan elder Odaq shenberinde óz mýddelerin qorghay biluge tiyisti» deydi astanalyq bir bilgish.

Bilmeymiz, miymyz qatyp ketti. Bilgishter de qatelesedi ghoy!

Sonda dúrysy qaysy, búrysy qaysy, a?

Marat MADALIMOV.

Abay.kz