Júma, 29 Nauryz 2024
Biylik 6075 0 pikir 6 Jeltoqsan, 2014 saghat 18:11

BAGhYTYMYZ AYQYN, MAQSATYMYZ BELGILI

Diny basqarmanyng 2020 jylgha deyingi qyzmetin damytu tújyrymdamasy qabyldandy

Asa qamqor, erekshe meyirimdi Allanyng atymen bastaymyn!

Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng júmys baghyttary san aluan. Býgingi tanda Diny basqarmanyng qyzmetin damytu baghdarlamasyn әzirleu ózekti bolyp otyr. Óitkeni, din – óte nәzik mәsele. Bas mýfty lauazymyna saylanghan sәtten bastap QMDB-nyng baghyt-baghdaryn aiqyndaytyn Damu tújyrymdamasyn jasau­dy qolgha aldyq. QMDB-nyng bilikti, diny salada tәjiriybesi mol Ghúlamalar kenesi men Joghary tóralqa mýsheleri memleket mýd­desin, zang normalaryn eskere otyryp, músylman qauymynyng arasynda oryn alghan mәselelerdi keshendi týrde sheshuge arnalghan Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng 2020 jylgha deyingi qyzmetin damytu tújy­rymdamasyn qabyldady. Búl qújattyng basty mindeti – mem­leketimizding ruhany tiregi bolghan asyl dinimizding jalpygha ortaq adamgershilik qaghidalaryn nasihattau, din ókilderin, últtar men úlystardy yntymaqqa úiystyru. Atalghan tújyrymdamany qabyl­daudyng da ózindik ýlken sebepteri bar.

Qazirgi tanda halyqty býlikke bastaytyn lankestik әreketter býkil әlemdi alandatyp otyr. Din atyn jamylghan jat aghymdy ústanushylar bizding elde de kórinis tapty. Sayasy maqsattargha jetu ýshin islamdyq diny senimning shynayy maghynasyn búrmalaghysy keletinder de bar. Osy orayda, Qazaqstan músylmandary diny basqarmasy respublikalyq islamy diny birlestik retinde Qazaqstandaghy islamnyng janghyru ýderisterining basy-qasynda boluy tiyis. Qoghamdaghy diny saladaghy kelensiz jayttardy tiyimdi sheshu joldaryn izdestiru – QMDB-nyng basty mindetterining biri.

Elimizdegi diny salany damytu jayly arnayy qabyldanghan tújyrymdama maqsaty:

– islamnyng ruhani-iman­dylyq jәne adamgershilik qasiyet­­terin nasihattau, dini-aghar­tushylyq, qayyrymdylyq júmys­tardy sapaly, túraqty jәne tiyimdi jýrgizu;

– Qazaqstan músylmandary diny basqarmasyn jalpy halyq pen meshit jamaghatyna sapaly qyzmet kórsete alatyn, olardyng aldynda qúrmet pen bedelge ie qoghamdyq institut dәrejesine kóteru;

– qazirgi zamanghy qazaqstandyq músylman qauymynyng negizgi prob­lemalaryn anyqtap, qogham­daghy islamnyng ruhani-iman­dylyq jәne qayyrymdylyq yqpalyn arttyru.

Jalpygha birdey qúndylyqtar men memleket mýddelerin, qazaq­standyq zannamalardyng normalaryn eskere otyryp, músylman qauymynyng arasynda oryn alghan mәselelerdi sheshu jolynda naqty baghyttar men tetikterdi qarastyru mindeti qoyyldy. Sonday-aq, jalpy strategiyany, islamdyq diny qyzmetti, sonyng ishinde respublika aumaghynda hanafy mazhabynyng ústanymyna sәikes, diny ilim men tәjiriybeni damytudyng tetikteri men olardy jýzege asyru joldary aiqyndaldy.

Ayta ketetin negizgi mәsele­lerding biri – osy tújyrymdama Qazaqstan Respublikasy Kon­s­titusiyasynyng senim bostan­dyghy turaly babyna, Qazaqstan Res­publikasynyng «Diny qyzmet jәne diny birlestikter turaly» Zanyna, elimizding 2050 jylgha deyingi strategiyalyq damu josparyna, Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng jarghysyna negizdelgen.

Tújyrymdama halqymyzdyng basym kópshiligi ústanatyn hana­fiylik ilimge sýiengen músyl­mandyq senimning nyghangyn qazirgi qogham damuymen ýilestire otyryp, 2020 jylgha deyingi kezenin rettep, islam dinin nasihattaydy. Qújatta mamandar dayyndau, bilim beru jýiesin jaqsartu, kadrlyq diny ahualdy túraqtandyru jәne dәstýrli dinimizdi keninen nasihattau júmystary aiqyndalghan.

Tújyrymdamany iske asyru kezinde birqatar nәtiyjelerge qol jetkizu kózdelude. Sonyng ishinde, basty maqsat – hanafy mazhaby ústanymyn el aumaghynda odan әri qaray damytyp, onyng әleuetin radikaldy aghymdardyng iydeologiyasyna toytarys beretindey dengeyge kóteru.

QMDB-gha qarasty meshitterge kadrlar dayyndau jәne olardyng biliktiligin arttyru jýiesin әri qaray damytyp, tiyisti kadrlyq rezerv qúru josparlanuda.

Ásirese, QMDB imamdarynyng bilimi men biliktiligin kóteru, qazirgi zamangha say diny maman bolumen qatar, zayyrly qoghamnyng talap-mýddelerin dúrys týsine biletin túlghalargha ainaldyru osy tújyrymdama shenberinde jýzege asyrylatyn bolady.

Elimizdegi biregey respub­likalyq islamy diny bir­les­tik bolyp tabylatyn Qazaq­stan músylmandary diny bas­qarmasynyng dәrejesin jalpy respublika túrghyndary qúrmetteytin qoghamdyq ins­titutqa ainaldyryp, osy bir­lestikting ayasyna eldegi býkil músylman qauymyn shoghyr­landyru eng basty strategiyamyz ekeni aitpasa da týsinikti.

Osy tújyrymdamagha múqiyat qaraytyn bolsaq, QMDB-nyng aldaghy uaqytta atqaratyn júmystary eki kezenge bólinip qarastyrylghanyn kóruge bolady. Onyng ishinde I kezeng 2015-2016 jyldardy qamtysa, al II kezendegi iygi júmystar 2016- 2020 jyldarda jýzege asady.

QMDB janynan arnayy ghylymiy-zertteu ortalyghyn ashyp, oghan audarmashy mamandardy tartudy kózdep otyrmyz. Dәstýrli Imam Aghzam Ábu Hanifa mazhaby jәne Maturidy senimi negizindegi enbekterdi audaru júmystary jospargha engizildi. QMDB-nyng janynan baspa ashyp, diny basylymdardy shygharu júmystaryn bir izge keltiru arqyly diny ahualdy retteu – basty nazarymyzda. Tújyrymdama qabyldandy, endi birqatar sharalargha bel buyp kirisetin bolamyz. Keleli júmystar qolgha alynyp jatqanda bilekti sybanyp kirispese bolmasy anyq.

Diny basqarmadaghy sharighat jәne pәtua, oqu-aghartu, qajylyq, din isteri, meshit isteri, diny saraptama, uaghyz-nasihat, halyqaralyq baylanys, t.b. bólimderding jú­mystaryn jetildiru – óz aldyna ýlken talap. Búl júmystar ýnemi izdenisti talap etedi. Eli­mizding túrghyndarynyng da osy júmystardyng nәtiyjesin asygha kýtip otyrghandaryn sezinip otyr­myz. Sondyqtan, el ýmitin aqtau ýshin manday terimizdi tógip jú­mys jasaytyn bolamyz.

Músylman jamaghatynyng kýn sayyn tuyndap jatatyn kýrdeli mәseleleri óte kóp. Onyng ishinde kópshilikke jariya etuge bolmaytyn jaghdaylar tuyndap jatady. Osyny eskere otyryp, QMDB janynan túraqty júmys jasaytyn «senim telefony» jelisin úiymdastyryp, súraqtargha onlayn jýiesimen jauap berudi jolgha qoyamyz. El senimine jarap jatsaq, búdan artyq abyroy joq dep sanaymyn.

Kelesi bir keleli mәsele elimizding barlyq ónirlerin bilikti imamdarmen qamtamasyz etu júmystary. Osyny eskere otyryp bilikti, kózi qaraqty mamandardy jinau qajet degen sheshimge keldik. Júmysty jýieli jýrgizu – búl da tabysqa aparatyn joldyng manyzdy bir bóligi. Sondyqtan kadrlardy da retteu ýshin QMDB-ny bilikti jәne bilimdi kadrlarmen qamtamasyz etip, joghary diny qyzmetterge kiretin kadrlyq rezerv qúru, jana taghayyndaulardy tek sol rezervten alu jýiesin engizgeli otyrmyz.

Bilikti maman shygharu ýshin bilim beru jýiesin jetildiru, ony zaman talabyna say ontay­landyryp otyru qajet. Biz bilim salasynda toqyraugha jol bermeu ýshin QMDB-gha qarasty medreselerding oqu baghdarlamalaryn Ál-Azhar uniyversiyteti kolledjining oqu baghdarlamalaryna sәikestendire otyryp, nostrifikasiyalau jýiesin osy tújyrymdama ayasynda jýzege asyratyn bolamyz.

Sonday aq, býgingi kýni internet jýiesi jastardyng eng kóp nazaryn audaratyn taqyrypqa ainaldy. Dindi oqyghany da, oqymaghany da internetten tauyp alghanyn, eng birinshi qaysysy kózine ilinse, sony oqyp alady da tóniregine sony jetkizgisi keledi. Osy mәselening ong sheshimin tabuyna yqpal etu maqsatynda Diny basqarmanyng resmy sayttarynyng reytingisin kóterudi maqsat etip qoydyq. Osy júmystyng bir salasy pәtua shygharudyng ortaq jýiesi retinde www.fatua.kz saytyn ashudy kózdep otyrmyz.

Al ekinshi kezende 2016-2020 jyldargha deyin kelesi iygi is-sharalardyng jýzege asyryluy josparlanuda. Onyng mazmúny da eldi eleng etkizer jaghymdy janalyqtargha toly.

Shalghay eldi mekenderdegi imamdarymyzdyng jalaqygha taryghyp, otbasyn asyraudyng qamymen keyde meshittegi qyz­metin aqsatyp jatatyny kópshilik qauymgha belgili. Imam din jolyndaghy qyzmetin tiyn-tebenge alandamay atqarsa degen arman kókeyimizden ketpey jýrgeni ras. Qazaqstandaghy diny qyzmetkerlerdi ailyq jalaqymen qamtamasyz etu mәselesin birjola sheshu úzaq merzimdi júmys bolghanymen, jýiege otyrghan son, dindar­larymyz onyng da qadirin seziner degen ýmittemin.

Men ózim josparsyz bastalghan júmys jolda qaldyrady dep sanaymyn. Osy tújyrymdama aghartu salasyn da tolyghynan qamtyp otyr. QMDB aghartu jýiesin damytu, sheteldik mamandardy elimizge shaqyrtu joldaryn retteu, jergilikti mamandardyng bilimin jetildirudi úiymdastyru sekildi júmystar nazarymyzda bolady.

Allagha myng shýkir, egemen el bolyp, basqalarmen terezemiz tenesti. Alys-jaqyn sheteldermen baylanysymyz arta týsude. Sonyng ishinde qasiyetti Mekke men Mediyne qalalaryna qajylyq sapargha shyghu, qajylyq mindetti abyroymen atqarugha jaghday jasau ýlken jauapkershilikti talap etedi. Sondyqtan, qajylyq júmystaryn jýrgizudi bir retke keltiretin jýie qúryp iske asyru, QMDB janynan qajylyqpen ainalysatyn biregey ortalyq ashugha qol jetkizu ýlken jospar retinde tújyrymdamada kórinis tapty. Astana jәne Almaty qalalary men oblys ortalyqtarynda jalpy oqyrmandardyng qoldanuyna qolayly «Diny kitaphana» ashugha bel budyq.

Taqyrypty týiinder bolsaq, Diny basqarma qyzmetin damytu tújyrymdamasyn jýzege asyru dәstýrli diny ústanymdardy nyghaytugha, QMDB bedelin art­tyrugha, sonyng negizinde qazaq­standyq músylman qauymyn biriktiruge mýmkindik beredi. Halqymyzdyng birligi men berekesi artyp, auyzbirshiligimiz nyghaya bersin dep tileymiz. Alla taghala Tәuelsizdigimizdi mәngilik etip, bolashaqqa basqan qadamymyzdy berekeli etkey! Tilegimiz qabyl, múratymyz asyl bolghay! Ámiyn

Erjan qajy MALGhAJYÚLY,

Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng tóraghasy, Bas mýftiy.

Abai.kz 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3616