JÁUTIKOVTING JAZYGhY NE?
Almatydaghy akademiyk, belgili matematik Orynbek Ahmetbekúly Jәutikov atyndaghy respublikalyq mamandandyrylghan daryndy balalargha arnalghan mektep-internatynyng atauy jana oqu jylynyng basynan bastap ózgerdi. Jana atau «Kommersiyalyq emes aksionerlik qogham respublikalyq fizika-matematika mektebi» dep atalady.
Demek, oqu ornynyng atauy ózgerip, O.Jәutikov esimi alynyp tastalghan.
Jarty ghasyrlyq tarihy bar mektepke Jәutikovting aty tekten-tek berile salmaghan. Ol búl mektepting ashyluyna mol enbek sinirdi.
Matematikalyq mektep ashudy armandaghan jәne sol maqsatqa tabandylyqpen jetken birden-bir adam – ol Jәutikov.
Mektepting tarihyna toqtala keteyin. 1968 jyly shildede Almatyda respublikalyq fizika-matematika profilidi orta jalpy bilim beretin mektep-internat ashyldy. Janadan ashylghan mektepke qabyldanghan auyl balalary ýsh jylday uaqyt Almatydaghy №3 qalalyq mektep-internatqa ornalasyp, №56 qalalyq mektepke qala balalarymen birge oqydy. Keyin mektep újymy jeke shanyraq kóterip, 1972 jyly kýzde ghimaraty salynyp bitken ýsh jýz oryndyq mektep-internatqa kóshirildi. Mektepting aty «Respublikalyq fizika-matematikalyq mektebi» bolyp ózgertiledi.
Jas úrpaq qamyn, el bolashaghyn oilap, auyldan shyqqan talantty qazaq balalaryna arnap jeke matematikalyq mektep ashugha niyettenip, jogharydaghy basshylardy kóndirip, Almatynyng qaq ortasynan mektep-internat ghimaratyn saldyrghan, sol qúrylystyng basy-qasynda jýrgen Orynbek Jәutikov edi.
Esepke jýirik balalargha konkurstyq esep qúrastyryp, ony gazet betinde jariyalap, zerek balalardy jinady. Ol mektep ashylghan song múghalim qúramyn irikteuge, balanyng qalauynsha orys, qazaq bólimderinde oquyna, sapaly bilim aluyna erekshe mәn berdi.
Akademikti este qaldyru maqsatynda 1990 jyly ózi ashqan mektebine onyng esimi berildi.
Ghalymnyng ghylymy enbekterin әlem matematikteri biledi. Esimi әlemge tanylghan ghalym Qanysh Sәtbaev, Álkey Marghúlanmen zamandas Jәutikovting ghylymgha sinirgen enbegi men halqy aldyndaghy abyroy-bedeli turaly aitylar sóz óz aldyna bir bólek әngime. Onyng enbekteri qozghalystyng ornyqtylyq teoriyasyna, matematika, fizika teneulerine, diyfferensialdyq tendeulerding sheksiz jýielerine, teoriyalyq jәne qoldanbaly mehanikagha, matematika tarihy men onyng metodologiyasyna arnalghan. Ol Kenes Odaghy men shetelderde ótken matematika men mehanika problemalaryna arnalghan kóptegen sezderge, kongrester men konferensiyalargha, simpoziumdargha qatysty. Memleket aldyndaghy qajyrly enbegi ýshin ordendermen, medaldarmen marapattaldy. Onyng isi býgingi jas úrpaq ýshin ýlgi-ónege.
Bizding býgingi kóterip otyrghan mәselemiz basqa. Bizding talabymyz fizika-matematika mektebi búrynghysynsha Jәutikov atymen ataluy tiyis. Eline eleuli enbek sinirgen tanymal ghalym, ayauly azamat esimi ardaqtaluy kerek.
Men O.Jәutikovting shәkirti әri osy mektepte shiyrek ghasyr ústazdyq etken múghalim retinde ataqty ghalymgha jasalghan әdiletsizdikke shyday almay, «Ana tili» arqyly óz oiymdy qalyng júrtshylyqqa jetkizudi jón kórdim. Siz qalay oilaysyz, aghayyn!
Sholpan QANDIY
"Ana tili" gazeti