Kesheli-beri BAQ pen búqaranyng nazary Buryldaghy oqighagha aughany belgili. Óitkeni, Jambyl oblysy, Bayzaq audanyna qarasty Buryl (Rovnoe) auylyndaghy bala ólimine qatysty oqighanyng ayaghy túrghyndardyng narazylyghyna  úlasuda.

Buryl túrghyndarynyng tolquyna osy auylda alty jasar kishkentay úl balanyng kisi qolynan qaza tabuy týrtki bolghan. Jergilikti túrghyndardyng aituyna qaraghanda, kýdikti ýlkender júmysta bolghan kýndizgi uaqytta ýige úrlyqqa kirgen. Jylystap kirip, jymqyryp ketpek bolghan kezde ýy ishinde alty jasar bala kýdiktini kórip qoyghan. Keyin kýdikti 6 jasar balany 11 jerinen pyshaq salyp óltirgen. Jambyl oblystyq IID mәlimetterine sýiensek,  kýdiktining últy týrik ekeni aityldy. 

Resmy organdar aqparat blokadasyn jasaghanymen, әleumettik jeliler jәne keybir búqaralyq aqparat qúraldarynyng mәlimetterine sýiensek, osy qylmys әshkere bolghan kýnning ertesine jergilikti qazaq últynyng 200-ge juyq ókili auyldaghy etnostyq týrik últynyng ýilerin qirata bastaghan.

Jappay tәrtipsizdikti toqtatu maqsatynda, qazir oqigha ornyna arnayy jasaq júmyldyrylghan.

Ýsh kýnnen beri basylmay kele jatqan daugha basu aitu ýshin, oblys әkimi K.Kókirekbaev bastaghan oblystyq IID bastyghy, prokuratura, polisiya jasaqtary men qaruly әsker kelgen.

Qazir atalghan auylgha komendant saghaty engizilgen.

Derekterge sýiensek, jergilikti polisiya sol boyda-aq, kýdiktini ústap, qamaugha alghan. Alayda jergilikti túrghyndar ústalghan kýdiktini óz qoldaryna tapsyrudy súrap, kóshege shyqqan.  Oqigha órship ketken son, poliyseyler kýdikti men onyng otbasyn Taraz qalasyna kóshirip jibergen. Al onyng tuystaryn SOBR arnayy jasaghy qorghap túr.

Jambyl oblystyq IID baspasóz qyzmetining resmy mәlimdemesi:

«2016 jylghy 15 aqpan kýni saghat 17:00-de Jambyl oblysy, Bayzaq audany, Buryl selosyndaghy zorlyqpen óltirilu belgisi bar, kәmelet jasyna tolmaghan A. S. Dýisenbekting óligi tabyldy. Fakt boyynsha Qylmystyq kodeksting 99-baby, 2-bóligi, 14-tarmaghy negizinde («Kisi óltiru») qylmystyq is qozghaldy».

Sonymen, Jambyl oblysy, Bayzaq audany, Buryl auylyndaghy oqighanyng úzyn-yrghasy – osy. Oqigha turaly qogham belsendileri ne deydi? Tyndap kórelik:

BIYLIKTING QATARYNDA EL QÚLAQ ASAR KELISSÓZShILER BAR MA?

Ámirjan Qosanov, sayasatker: 

- Áriyne, osynday asqan aiuandyqpen beykýnә sәby - perishtening ómirin qighan jauyzdy asqan qataldyqpen jazalau kerek! Meninshe, Buryldaghy oqighagha qatysty qogham da, biylik te tiyisti, asa sabyrly әri saliqaly ústanymda bolu qajet. Ol qylmysker basqa últ ókili bola túryp, qazaqtyng bóbegin óltirgeni, sózsiz, búl oqighagha qoghamdyq, últaralyq, sayasy astar beredi. Oghan barshamyz da týsinistikpen qarauymyz kerek. «Eki adamnyng arasyndaghy oqigha, onday-múnday adam arasynda bola beredi» degen uәj búl jerde jaramaydy dep oilaymyn. Asa auyr qylmys nege oryn aldy? Onyng alghysharttary qanday? Nelikten oqigha basqa últ ókilderi shoghyrlanghan jerde boldy? Mine, osy jәne basqa saualdargha naqty da shyn jauaptar berilui tiyis. Qazir elding onsyz da jýikesi tozghan. Tek qana últaralyq emes, kez kelgen, sonyng ishinde, jay túrmystyq ne basqa bir әleumettik syltau tabyla qalyp, ol narazylyq pen qarsylyq ýlken oqighalargha úlasuy mýmkin. Osy túrghydan alghanda Buryl auylyna qúqyq qorghau kýshterining qaru asynyp baruy mýldem qisynsyz әri arandatushylyq әreket dep sanaymyn! Beybit halyqpen beybit týrde, órkeniyetti tilde súhbat qúryp, mәmilege kelu kerek! Osy oqigha sonymen birge «bizding biylikting qatarynda el aldyna shyghyp, dau-damaydy, ushyghyp bara jatqan qaqtyghysty toqtata alatyn, soghan moralidyq, qoghamdyq, sayasy qaqy men mýmkindigi bar túlghalar, kelissózshilder bar ma osy?» - degen ózekti saualdy tudyrady. Bylyq pen shylyqqa batqan biylik ókilderi me? Biylikke bir auyz syn aita almay, shenenuikter aldynda býgejektep jýrgen partiyasymaqtardyng jetekshileri me? Resmy BAQ arqyly betteri bylshiyp alyp, ótirik-shyndy aralastyryp jýrgen «medialyq» túlghalar ma? Olardyng eshqaysysyna el senbeydi! Osy jaghyn da myqtap oilanuymyz kerek!

Múhtar Tayjan, qogham belsendisi:

-Meni qatty alandatatyny sol, bizding elimizde jappay tәrtipsizdikting qanday da bir faktileri tirkele qalsa, biylik ókilderi qúqyq orghaushylar men poliyseylerge qaru taratady. Mysaly, Buryldaghy oqighagha arnayy jasaq әskeriyleri qaru asynyp barghan. Biylik eger mәseleni últaralyq qaqtyghystargha úlastyrghysy kelmese, búghan jol bermeui kerek edi. Onda, sumen atqylaytyn kólikter, kózdi jasauratatyn qarular, rәzenke oqtar t.b. bar. Nege ol jerge qaruly әsker jiberildi? Sondyqtan, qazir biylik organdaryna qarsylyq kórsetu bekershilik. Ayaghynda japa shegetin taghy sol qarapayym halyq bolady.

POLISIYa ARANDATUShYNYNG RÓLIN ATQARYP OTYR

Ruza Beysenbay tegi, qogham belsendisi:

-Buryl auylyna biylikting qaruly polisiya jasaghyn tókkenin halyq dúrys qabyldap jatqan joq. Búdan keyin  el ishi tolqyp shynymen de últaralyq mәsele ushygha týsui mýmkin. Jastar jaghy, әsirese, qatty narazylyq tanytuy yqtimal. Solay bolyp ta jatqangha úqsaydy. Óitkeni búl jay qylmys qana bolsa, alaqanday auylgha polisiya osynsha qaptap barmaushy edi. Sondyqtan, mening oiymsha, múnda polisiya arandatushynyng rólin atqaryp otyrghan sekildi. Biraq ne ýshin? Tengening qúldyrauynan bastalghan, qazir terendep kele jatqan halyqtyng qiyn jaghdayyn basqagha audaru ýshin be? Biraq, onda basqa jaqtan narazylyq kýtuge bolady ghoy. Maghan biylikting ne istep otyrghany týsiniksiz. Halyq kýnkóristen qinaluda, yzaly. Órt qay jaqtan da bolsyn shyghyp ketui mýmkin. Sondyqtan, polisiya, olardy iytermelep otyrghan kýshter, eldegi túraqtylyqtyng jauy siyaqty kórinedi maghan.

Túraqtylyqty qalaytyn biylik, yn-shynsyz, әdil tekseriske, әdil jazalaugha úmtylary haq. Basqa búl jerde ne isteydi? Diaspora keshirim súrap otyr, qún da tólep otyr...

Týrik diasporasynyng ókilderi kýdikti otbasy túrghan ýidi jәbir kórushi semiyagha beru turaly sheshim qabyldaghan. Týrikter qylmyskerding qatang jazalanuyn talap etip otyr.

Duniyadar Abdullaev, oblystyq týrik diasporasynyng ókili:

-Búl – túrmystyq sipattaghy qylmys. Ýige úrlyqqa týsken adam ózin kórip qoyghan balany óltirgen. Mine, eng kýrdeli túsy – osy. Biz búl qylmysqa kinәlige eng auyr jaza beru kerek dep aittyq.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz