QHR-dyng Qazaqstandaghy tótenshe jәne ókiletti elshisi Shyjan Qanqoy (Chjani Hanihoy) myrza BAQ ókilderimen kezdesui barysynda biraz renishti sózder aitypty. Shyjan myrzany Qazaqstan Respublikasynyng viza beru tәrtibi qanaghattandyrmaytyn kórinedi. «Hansu halqy eshqashanda qazaqty, qazaqstandyqtardy kemsitken emes» dey kelip elshi: «Al, Qazaqstan bolsa, djýngo azamattarynyng kelip-ketuine shekteu qoyyp otyr. Olar (djýngolyqtar. -red) búnda balalary ýshin, tughan nemereleri ýshin keledi», - dedi. Elshi sonday-aq,  Qytay Halyq Respublikasy qazirgi jaghdayda «әlemning ekinshi ekonomikasyna ainalghanyn» qazaqstandyq BAQ ókilderining esine salyp, «mine, osynday elden sizder qalaysha boylarynyzdy aulaq salasyzdar?» - dep keyidi. Biz óz tarapymyzdan elshining sózin barynsha júmsartyp berdik, al beynebayandy tyndasanyz... siz kәsiby diplomattyng emes, QR zanyn bilmeytin, bilgisi de kelmeytin, búl elge jekip-úrsugha kelgen suyq jýzdi, qatqyl ýndi adamdy kóresiz.

Qysqasy, aityp-aytpay ne kerek, diplomat mәdeniyetin úryp qoyghan Shyjan myrza tepsinip, kýshenip, shyjyndanyp sóiledi. Kónil-kýiding yrqymen otyryp ol Qazaqstangha kelip ketip jatqandardyng kimder ekendigin, Qazaqstan tarapynan qanday «qonaqqa» viza beru mәselesi qiyn bolyp túrghanyn ashyp aitpady. Osy arada elshimizding esine sala ketkenimiz artyq etpes, QR-da vizalar mynanday sanattargha bólshektenedi: 
      1) diplomatiyalyq; 
      2) qyzmettik; 
      3) investorlyq; 
      4) iskerlik; 
      5) jeke; 
      6) turistik; 
      7) oqugha arnalghan; 
      8) júmysqa arnalghan; 
      9) emdeluge arnalghan; 
      10) túraqty túrugha arnalghan.

Búnyng ishinde jeke jәne turistik vizalar bir aidyng sheginde ayaqtalady. Onyng ózinde de  vizalar «sheteldik azamattargha jәne azamattyghy joq túlghalargha 30 tәulikten kóp emes merzimge jәne tek erekshe jaghdaylarda (turisting nauqastanuy, tabighattyq kataklizmder, tótenshe jaghdaylar jәne t.b.) Qazaqstan Respublikasynyng Ishki ister ministrliginde, Astana qalasynyng IIB, Almaty qalasynyng BIIB jәne oblystardyng IIB-da úzartylady».  Odan artyq ayaqty alshang basyp, «balalar ýshin, tughan nemereler ýshin kelip alyp» kerdendep basa beru – qansha jerden qatqyl ýndi elshiniz әm «әlemning ekinshi ekonomikasy» deytindey memleketiniz bolsa da mýmkin emes. Osynday qarapayym zandy belden basyp sóilegen elshi bizdi óz elimen eldestire me, әlde eregestire me? Elshige jәne bir eskerterimiz: QR Ýkimeti investorlyq, iskerlik vizalargha arnayy rúqsat (liysenziya) beredi jәne onyng uaqytyna da shekteu qoyady. Sol shekteuler men tәrtipke shekelep qaraytyn elshige bizding Syrtqy ister ministriligi men Ishki ister ministrligi tarapynan qanday da bir resmy hat jýrui kerek shyghar...

Biz SIM-ge «sonday hat týsirip, eskertu jasay aldynyzdar ma?» dep qonyrau shalghan edik, atalghan organnan jauap beretin jan tabylmady. Zanyng júmsaq, memlekettik qyzmettegilering minәii sebeptermen BAQ ókilining súraghyna jauap bere almasa, әriyne, shyjandar shyjyndanyp sóileydi emes pe?

P.S. Elshining "Qazaqstangha jýngolyqtar balalary ýshin nemereleri ýshin kelip-ketedi" degen sózin qalay týsinuge bolady? Olar qanday ata-ana? Elshi myrza búl arada kimder turaly aitsa da, әiteuir, etnikalyq-qazaqtar jayynda jaq ashpaghany belgili. 

Abai.kz