Búl deputattyqtan ýmitkerler tizimin jariyalaghan kezde bir-birinen ainymaytyn qalaulylardyng standarttyq bolmysyna bergen halyq baghasy. Áriyne olar, Qayrat Núrtasty búl tizimge qospaydy. Oghan degen kópshilik qauymnyng yqylasy alabóten. Ýmitkerler tizimin jariyalaghanda júrtty eleng etkizgen esimder Qayrat Núrtas, Bauyrjan Ospanov, Gennadiy Golovkiyn, Serik Sapieov, Iliya Iliin syndy esimder boldy. Búl jolghy maqalamyzdyng keyipkeri bolyp otyrghan Qayrat Núrtas turaly sonyra toqtalarmyz!..

Bauyrjan Ospanov «ZHERCU» korporasiyasynyng tóraghasy, respublika kóleminde halyqtyng sýiiktisine ainalghan azamat. El kóleminde óner men sportqa sýieu bolyp, daryndy úl-qyzdargha demeu berip keledi. Basqasyn aitpaghan kýnning ózinde Qanat Islamdy otangha oraluyna yqpal etip,  býginge deyin Amerikadaghy jarysyn úiymdastyryp  jýr. Búl kisi turaly júrt jaqsy biler degen oimen әngimeni qysqa qayyrdym. Bizdinshe halyq qalaulysy osy azamat bolugha әbden ylayyq. 

Ótken jyly bolar Abay saytynda  «Parlament ýii Búrhandar mýlgip otyratyn búthana emes» degen  maqalany oqyghan edim. Ol, ol ma talaydan beri kóterilip jýrgen taqyryptyng biri –  «Parlament qarttar ýiine ainaldy» degen qaueset. Áriyne, ómir bolghan song minsiz dýnie bolmaq emes. Demek jemisti aghashqa tas atudan aulaqpyz dey túrghanmen, búl jerde qosa ketetin bir oy qarttar bolghanda da júrttyng aldynda jýrgen Amangeldi Aytaly, Sherhan Múrtaza, Múhtar Shahanov, orta jәne keyingi buynnan Dos Kóshim, Múrat Ábenov, Jarylqasyn Dәulet, Talghat Rysqúlbek siyaqty júrttyng jýrek sózin sóileytin túlghalar men azamattar bolsa qoldar edik. Al olardyng aityp jýrgeni basqa. Aytpaghym әleumettik qoghamdaghy azamattyng mindeti,  auyzgha su toltyryp ýnsiz otyru emes paydaly kenesti halyqqa, qoghamgha der kezinde jetkizu.

Aqyry deputattar turaly sóz bolghanan keyin aita keteyin, songhy kezde oralmannan deputat shyghu mәselesi ziyaly qauymdy ekige jardy... Tipti oralmannyng bilimdar azamattarynyng da pikir qayshylyghyn tuyndatty.  Búl turaly belgili jurnalist Quandyq Shamaqay óz reaksiyasyn «Azattyq» arnasynda ashyq aitty. Astanagha telefon jalghap jazushy Beken Qayrattan súraghanymyzda ol da dúrys emestigin jetkizdi. Jas qalamgerler de búl bastamany qoldamaytynyn bildirdi.

Sonymen naqty taqyrypqa kelsek, jiyrmasynshy ghasyrdaghy Maghjan aitqan jastar joq emes. Maqala aghysy sport pen ónerge taman búrylghandyqtan osy saladaghy ruhy biyik, óz shyndaryn baghyndyryp kele jatqan eki azamattyng esimine ekpin týsire atap ótudi jón kórdik. Búl eki azamattyng taghdyry bólek bolghanymen taghylymy bir, mekeni bólek bolghanmen qúndylyghy bir bolatyn. Olardy bir arnagha qosatyn jenimpaz ruh, qazaqy bolymys. Tamyrda aghyp, jýrekten soqqan izgi qasiyet. Óz salasynyng jalauyn jelbiretken Qanat Islam men Qayrat Núrtas.

Qanat milliarttyng ishinde keudesin izgi aghysqa toltyryp atamekenge oralghan. Ásilgi mekenine oralu sәuleli bahadýrlerding ejelgi qaghidasy. Olay deytinimiz Qytaydaghy keremet ataq pen jaghdayyn tastap elge oraldy. Beyjing olimpiadasynda da qarsylasynan әdeyi jenilip, Baqyt Sәrsekbaevke jol berdi. Ol jol beru qazaqtyng kók tuy jelbiresin degen degdarlyq edi. Qazaqtyng namysyn óz mәrtebesinen әriyne joghary qoyghany týsinikti. Onyng tuyp ósken mekeni ejelgi Altay qazaqqa qonys bolghan qútty ólke. Ol Qajymúqan, Mústafa, Ábdisalam siyaqty qazaq batyrlarynyng jalghasy...

Ótken jyly Qanattyng kezekti jenisi kezinde әleumettik jeli qoldanushylar onyng naq maydanyn nege kórsetpeydi dep, otandyq arnalargha óz narazylyqtaryn bildirgen. Myndaghan sauatty jeli qoldanushylary «Ýndining búzaugha tabynatyn serialyn kórsetkenshe, el namysyn qúrlyqta qorghap jýrgen perezentin nege kórsetpeydi?» dep auzyna su toltyryp, ýn joq mylqiyp otyrghan arnalargha óz qarsylyqtaryn bildirgen. Reaksiyalary jetken bolar, jedel súhbat alyp ayaqtady. Taqyrypqa  kelsek, Qanat pen Qayratty bәsekelestire aityp otyrghanymyz –  bolmystaghy qúndylyqty baghalau. Ortaq týiindi kórsetu. Osy arqyly tilsizdikti, dilsizdikti óner men órkeniyet dep baghalap jýrgen mol shoghyrly jastargha ýlgi etu. 

Salmaqtap otyrghan sózimizding aghysy Qayrat Núrtas. Ol qazaq estradasynda milliondaghan halyqty sonynan erte alghan әnshi. Baq pen bap qatar berilgen óner iyesi. Halqymyzdy bylay qoyghanda ózbek, qyrghyz, tatar, qytaydaghy qazaq, úighúr, mongholdyng sýiip estiytin әnshisi. Shynymen onyng dauysynda adam ruhynyng sezimdik pernesin basatyn syrly, siqyrly sausaqtar bar. Ol dauys Qayratqa ghana tәn erekshelik. Ol әriptesterinen oq boyy ozyq taghy bir qyry –  qazaqy bolmysy. Últ ókili retindegi azamattyghy.  Qayrat qaymaghy búzylmaghan ontýstik ónirinde erjetken. Ata-anasy da jaqsy tәrbie berumen qatar óz júmysyna tabandy boludy ýiretkeni  býgingi jetistiginen kórinis tauyp otyr. Qazaq aitady: «Ortagha ónerinmen emes, minezinmen syyasyn» dep. Demek onyng qoghamgha beyimdelgish kishpeyildigi sonyng aighaghy. Býginde qazaq әnderining tuyn jelbiretip, estradanyng kóshin bastap túr. Ony halyq nómiri birinshi әnshi dep bagha berip keledi.

Millionnyng jýregin terbey bilgen onyng әnderining bәri hiytqa ainalghan. Qaysy jyly Reseyge baryp konsert qoydy. Tili men dili basqa ózge halyqtargha tórt-bes saghat qazaqsha әnderdi tyndatu onay talantty kerek etpeydi. Ózge әriptesterinen oza shauyp, óz shynyn baghyndyrghan. Ótken jeltoqasanda Astanada búryn-sondy bolmaghan shou konsert ótkizip tyndarmanyng nazaryn shynayy ózine búrghan. Reseyding әnshilerining qatysuymen joghary dengeyde ótti. Óz fenomenin qalyptastyra bastaghan onyng jetistigi, tynymsyz qalanghan kirpishtey jyl sayyn biyiktep keledi... Minberde tilim, dilim dep ózeurey sóilegen túlghalar men atqa minerlerding otbasynda oryssha sóileytinin kórip kýiindik. Bizdinshe, Qayrat býgingi jastardy bylay qoyyp, shynayy ómirde әrtis bolyp shyndyghyn joghaltqandargha ýlgi.

Qayrat turaly aitsaq  bir joly, bir top jurnalist qaumalap Qayrattan oryssha súhbat beruin talap etkende olardyng úsynysyn keri iyterip: «Joq men qazaqpyn, óz tilimde jauap berem» dep tabjylmay otyryp alghany talay túlghany bey-jay qaldyrmaghany ras. Qaysy bir әnshiler siyaqty oryssha sóileudi mәdeniyet dep bilgen dýbәralargha Qayrat ústanymy naqty jauap.  Ana tiline degen adaldyghyn kórsetti. Qysqasy qúldyq sanadan ada, azamattyq qoghamnyng aldynghy jasy ekenin kórsetti. Biz oidan qyrdan emes, shynayylyqty negiz etip, jastargha ýlgi bolarlyq Qayrat bolmysyn nazargha úsyndyq. Demek Qayrat deputattyqa da, әkimdikke de, qaysy oryn bolsa da layyqty.  Qayrat esimi parlamentke jol tartar degen senimdemiz.

Serik Boqan

Abai.kz