"Múrty óskenning ózi kәpir, shashy óskenning eli kәpir". Atalarymyzdan qalghan sóz. Sirә, mәzxabty búrmalamay tura ústaghan kezde aitylsa kerek. Ábu Hanifa mәzxaby boyynsha biz múrtty bastyryp, shashty aldyrugha tiyispiz. Jalanbas jýru de mәzxabqa ýilespeydi. Bizding dәstýrli dinimizde mәzxabpen jýru solay qabyldanghan. Qazir de sol mәzxabty ústanamyz degendi aityp qoyamyz. Biraq biz jogharyda aitqan "úsaq-týiekter" onsha eskerile bermeydi. Biz ony zaman ynghayyna, ózge el ýrdisterine layyqtap, sharighatyn turalap alghanbyz. Múnday "týzetulerdin" ata-babalarymyz qateligin shygharghanday әser qaldyratynyna mәn bere bermeymiz. Shyntuaytyna kelgende mәzxab jolyn tap solarday alyp jýre almaytyndyghymyzdy moyyndaghymyz kelmeydi. Sodan baryp dinning ruxany qúndylyqtarynan birtindep ajyrap qaldyq. Sondyqtan sol "turalap" qoyghan mәselelerge shamaly mәn berip kóreyik.

IYә, shash alu sýndet. Sol siyaqty shash qoi da sýndet. Demek ata-baba jolyn tәrki etuge bolady. Shyntuaytyna kelgende búl tandauda Allanyng emes, adamnyng qalauy algha shyghady. Jana jol izdeudegi maqsattyng ózi myna jalghannyng ynghayyna beyimdelu qajettiligine baylanysty tuyndaydy. Búl jerde de materialdyq kózqaras pen ruxaniyat taytalasqa týsedi. Taqyrbastan góri jalbyr shashqa kónilimizding aua beretindigi sol taytalas kezinde kimning jenis túghyryna kóterilgendigin payymdatady. Alayda sol shashtyng samaydan bastap, qúlaq ýstine deyin sýndetke qarsylyq ýshin tyqyrlay alynatyndyghyn kóp adam bile bermeydi. 

Sýndetke say keletin shash qoy - dinning materialdyq kórinisi. Shash alu - ruxaniyat taghlymy. Bәrimizge mәlim, dinimiz 23 jylda tolyqty. Sondyqtan alghashqy kez ben songhy kez aralyghynda aiyrmashylyq bar. Mine, osy songhy sәtte shashyn aldyrghan Payghambarymyz (s.gh.s.) " Shashyn aldyrghandargha Allanyng raxmeti men bereketi bolsyn" deydi. Sonda shashy bar saxabalar "Shashy barlar she?" dep súraydy. Payghambarymyz (s.gh.s.) alghashqy sózin taghy da qaytalaydy. Osy saual men jauap ýsh ret qaytalanady. Tórtinshisinde baryp Payghambarymyz (s.gh.s.) " Shashy barlar da" deydi. Búdan qay sýndetting algha shyghatyndyghyn baghamdaugha bolady. Sondyqtan da Payghambarymyzdyng (s.gh.s.) songhy qoshtasu qútpasyn aitqannan keyingi kórinisi bizding mәzxabta aina qatesiz qaytalanady. 

Hazireti Ály әr tal shash týbinde bәleket bolatynyn aitqan. Dәret kezinde basqa tartylghan mәsix sol kómes әlem bәleketterin juyp- shayady. Al basqa emes, shashqa tartylghan mәsiyxtan onday tazalyqty kýtuge bolmaydy. Qajylyq ótelgennen keyin shashtyng alynuy da shash alu - din shoqtyghynyng kórinisi ekendigin payymdatady. 

Qoryta aitqanda, ata-baba jolynyng ózgeriske týsui - tarixat jolyna kólenke týsire bastady. Shash aldyru dәstýrli dinimizding qúramdas bir bóligi ekendigin mýlde úmyttyq. Shash aldyrghandar men taqiya kiygenderding tórge ozudan qalyp bara jatqandyghy da jasyryn emes. Óz basym solardy kórgen sayyn "Shash aldyrghandargha Allanyng raxmeti men bereketi bolsyn" degen Payghambarymyz (s.gh.s.) xadiysin qaytalap qoyamyn.

Qúdiyar Bilәl

Facebook-tegi paraqshasynan