«Egemen Qazaqstan» basylymynyng tilshisi Ómir Esqaliy Serpin-2050» baghdarlamasyna qatysushy Saida Bekbudy atty  jas týlekten súhbat alypty. Qazaqtyng tili men dәstýrin jetik biletin jas talaptyng oiyn Abai.kz aqparattyq portalynyng oqyrmandaryna da úsynudy jón sanap otyrmyz.

Abai.kz aqparattyq portaly

«Aldaghy maqsatym – tandaghan mamandyghymdy kәsiby týrde iygerip, Maghjan elinde enbek etu», – deydi «Serpin-2050» baghdarlamasyna qatysushy jas týlek. Elbasy «Mәngilik El» jastaryna әrkez ýlken senim artady. «Diplommen – auylgha!», «Auyl jastary», «Jasyl el», «Jastar tәjiriybesi» sekildi baghdarlamalar shenberinde myndaghan úl-qyzdar bilim alyp, júmysqa ornalasyp, el ekonomikasynyng damuy­na aitarlyqtay ýles qosyp keledi. Olardyng qatarynda Soltýstik Qazaqstan kәsiptik-pedagogikalyq kolledjining ozat studenti Saida Bekbudy de bar. «Memleket basshysynyng tikeley qoldauymen 2014 jyldan beri «Mәngilik El» jastary – industriyagha» memlekettik baghdarlamasy shenberinde jýzege asyrylyp kele jatqan «Serpin-2050» әleumettik jobasy ontýstik jastaryn soltýstikke kóptep tarta otyryp zamanauy bilim beru, ornalastyru, osylaysha, kadr tapshylyghyn joy, ishki migrasiyany, demografiyalyq ahualdy retteu siyaqty mindetterding qoyyluymen manyzdy», – deydi ol.

– Sen «Serpin-2050» baghdarlamasyna ýkilep qosylghan ýmitterimizding birisin. Kýngeyden teriskeyge at basyn tireuinning syry nede?

– IYә, mening tuyp-ósken jerim – Ontýstik Qazaqstan oblysy, Bәidibek audany, Bo­ralday eldi mekeni. Auylymyz ýlken, shamamen 4 mynday túrghyn bar. Úiymshyl, enbekshil, ondaghan últ ókilderi bir ýiding balasynday tatu-tәtti túrady.

Kishkene kezimnen әjemning bauyrynda óskendikten, taghylymdy әngimeleri sanama sinip, kókeyimde jattalyp qalypty. Atamyz Kәrim Iran shahynan qysym, zәbir kórip, beri qaray qashqan. Shekarany zansyz kesip ótkeni ýshin Reseyde ýsh jylday abaqtygha qamalghan. 1949 jyly Qazaqstandy panalap, birjola túraqtap qalghan. Osy jerde jetim balalar ýiinde tәrbiyelengen, eshqanday tughan-tuysy joq әjemiz Ernany jolyqtyryp, eki jarty bir býtin bolugha sóz baylasqan. Olar­dyng kindiginen 3 qyz, 3 úl órbigen. Frida Germaniyada túrady. Daut aughan soghy­synan jaralanyp kelgennen keyin keseli asqynyp, kóz júmdy. Zeynab – Shymkentte. Yusup ta dýniyeden ótti. Sariya men әke-sheshem Boraldayda. Biz ýsh aghayynbyz. Saida arab tilinen audarghanda «baqytty» degen maghynany bildiredi. Shamasy ýiding túnghyshy bolghandyqtan, jaqsy tilekti yrym etse kerek.

Byltyr mektep bitirip, Shymkent qala­­syndaghy № 3 kolledjge oqugha týsuge kel­dim. Osyndaghy qabyldau komissiyasynan «Serpin-2050» baghdarlamasy jayly aqparat alghan son, shyny kerek, talapty jastargha qoldau kórsetu jobasyna qatysugha bel budym. Nege baghymdy synap kórmeske, qay qiyrgha barsam da ózimning Otanym emes pe degen sheshimmen Qyzyljargha qústay úshyp jettim.

 – Bizdi sening qyzdar týgil úldardyng tә­uekeli jete bermeytin mamandyqty tan­dauyng qyzyqtyrady.

– Onyng jayy bylay. Naghashy júrtym – әuletimen týgel elektriyk. Ájem Alla Le­peshkina da, onyng әke-sheshesi de, anamnyng aghasy Pavel de. Bastapqyda búghan tanda­nys bildirsem, boy jete kele osy kәsipke me­ning de ansarym aua bastady. «Synyqtan basqanyng bәri júghady» demekshi, mektepte oqyp jýrgennen әues boldym. Sodan qalay «ba­uyr basyp» qalghanymdy da sezbey qal­dym. Aldymnan aq arman qol búlghap sha­qyrghanda naghashylarymnyng jolyn jalghastyrudy qúp kórdim. Onyng ýstine, EKSPO-2017 halyqaralyq kórmesi ayasynda ótetin «Bolashaqtyng energiyasy» taqyryby qyzyqtyryp, óz jobalarymdy úsynghanmyn. Búl da әser etken bolar.

Qazir memlekettik grant tizimi boyynsha ontýstikten kelgen 17 týlek Soltýstik Qazaqstan kәsiptik-pedagogikalyq kol­ledjining elektrmen jabdyqtau bóliminde oqyp jýrmiz. Osy salada ýsh jyl boyy bilimimizdi jetildirip, tehniyk-elek­trik mamandyghyn alyp shyghamyz. Búl – óte qa­jetti, ýlken súranysqa ie mamandyq. Elbasynyn: «Men jastarymyzdy júmysshy mamandyghyn belsendi mengeruge shaqyramyn. Kezinde men de júmysshy kiyimin kiiden bastadym…osy ómirlik tәjiriybelerin, sender qanday ómir jolyn tandap alsandar da, mindetti týrde kәdelerine jaraydy», degen sózderi bәrimizge oy saluy tiyis. Alghashqy óndiristik tәjiriybeni kәsiporyndarda ótkizip, jaqsy qyrymyzdan tanyldyq.

 – Qazaq tilin, mәdeniyetin jetik biledi ekensin. Qaydan mengerip jýrsin?

– Oghan tanghalatyn eshtene joq. Bi­rinshiden, qazaghy qalyng ormanday jyrtylyp aiyrylatyn ontýstikte jastayymnan qazaq balalarymen qúlyn-tayday tebisip óssem, ekinshiden, iran otbasy bolsaq ta, әrdayym qazaqsha sóilesetinbiz. S.Erubaev atyndaghy últtyq bilim shanyraghyn tәmam­daghandyqtan, ózimdi qazaq tilining janashyry, patrioty sanaymyn. Osynda «Til – dostyqtyng altyn kópiri» bayqauyna qa­tysyp, Gran-pry útyp aldym. Qazaqstan halqy oblystyq assambleyasynyng alghys hatyna ie boldym. Biz sekildi jastardy aimaq basshysy Erik Súltanov qabyldap, qúr­met kórsetti. Memlekettik hatshy Gýlshara Áb­diqalyqovanyng oblysqa júmys sapary kezinde dóngelek ýstelge arnayy shaqyrtyldym.

– Teriskeydi jatsynghan joqsyng ba? Salt-dәstýrlerinde ózgeshelikter bar ma?

– Aytady ghoy, әrkimning tughan jeri ózine júmaq dep. Qayda jýrsem de júdyryqtay jýregim atameken dep soghady. Men ýshin onyng әr tasy, әr taly ystyq. Shyny kerek, osy jaqqa kelgen song birazgha deyin ýi­renise almay tughan-tuystarymdy, qúrby-qúr­dastarymdy qatty saghynghanym ras. Birge oinap-kýlgen ystyq kezder eske týsip, kóz jasymdy syghyp alghan kezderim boldy. Jasyl jelek jamylghan altyn besigim, auyl janynan syldyray aqqan Boralday ózeni, alystan múnartqan Túra tauy týsime enip jýrdi. Biraq, «adam ýireniskenshe, jylqy kisineskenshe» demey me? Diyrektorymyz Jenis Ábilmәjin bastaghan ústazdar qauymy bәrimizdi qúshaq jaya qarsy alyp, jyly meyirin tókti. Tanysu keshinde tarihy terennen bas­talatyn, materialdyq-tehnikalyq bazasy myqty újymgha kelgenimizge quandyq. Qala­nyng kórikti jerlerine sayahat úiym­dastyrylyp, ne kerek, tezirek sinisip, ornyghyp ketuimizge barlyq mýmkindik tudyryldy. Oqu jәne praktikalyq sabaqtar jaqsy jabdyqtalghan kabiynetter men zerthanalarda ótedi. Dәristerdi tәjiriybeli pedagogtar jýrgizedi. Osyghan qaraghanda tandaghan mamandyghymyzdyng myqty sheberi bolatynymyzgha senim mol. Juyrda elektrdi jinaqtau tәjiriybesinen ótip, synaqty oi­daghyday tapsyrdyq.

Teristikting ómir sýru dәstýrlerinen aitarlyqtay aiyrmashylyq bayqay qoyghan joqpyn.Tek búl jaqta orysshagha basymdyq berile me dep qaldym. Túrghyndar әli de resmy tilge beyim. Áldebir sharuamen bir qazaq mektebine barghanymda oqushylardyng bir-birimen oryssha til qatysuy óreskel kórindi. Múnyng bәri biz ýshin tansyq. Tym qatty synap ketti dep aiyp etpeniz. Kórgen-bilgenimdi aityp jatqanym ghoy. Aua rayynyng suyqtyghymen, qytymyrlyghymen qorqytushy edi. Oghan boy ýirendi. Talay úlylar men túlghalar ósip-ónip shyqqan qasiyetti Qyzyljar jerine kelgenime esh ókinbeymin. Auyldan úzap kórmegen bizder ýshin ýirenerlik taghylymdar kóp múnda.

 – Ýkimet tarapynan serpindikterge qanday jaghdaylar jasalghan?

– Mening biluimshe, Qyzyljar ónirinde ontýstik jaqtan bir myngha juyq jastar joghary, arnauly oqu oryndarynda bilim alyp jatqan kórinedi. Búl – ýlken kýsh, quantarlyq jayt. Baghdarlamanyng odan әri sәtti jalghasaryna tilektespin. Bizding aldymyzda kelgen alghashqy lek oqularymen de, qoghamdyq belsendilikterimen de riza etipti. Biz de osy ýdeden kórinuge bar kýshimizdi salyp, tyrysyp jatyrmyz.

Kórsetilip jatqan qamqorlyqtargha rizamyz. Áleumettik qoldaulargha kelsek: shәkirtaqygha – 16 myn, tamaqtanugha – 28 myn, jolaqygha – 20 myn, birjolghy kiyinuge 74 myng tenge tólenedi. Memleket tarapynan osynday zor kómekter beriledi. Jataqhanada túru tegin: taza, jaryq, ken. Kolledjde sport zal­dary, kompiuter kabiynetteri júmys isteydi. Mәdeni, merekelik is-sharalar jý­yeli ótip túrady. Bos uaqytymyzdy maz­múndy, kónildi ótkizip jýrmiz. Kóptegen dostar taptyq.

Búl joba bizderge orasan jenildikter syi­lap otyr. Algha qoyghan maqsatymyz – oqudy jaqsy ayaqtap, soltýstik ónirde jaqsy maman atanu.

Teriskeyge kýngeyding jyly shuaghyn, qazaqy minezi men tәrbiyesin ala kelgen jas óren osylaysha aghynan aqtarylady.

«Keybireuler ýshin «Mәngilik El» iydeya­sy, órkeniyetti 30 elding sapyna qosylu oy jetpes qiyalda, qol jetpes qiyanda kórinui mýmkin. «Ruhy biyik, enbegi eren, birligi myqty Mәngilik El bolu ýshin bizde bәri bar. Bizding basty tiregimiz – tәuelsizdik, tilegimiz – túraqtylyq, bilegimiz – birlik» degen Elbasy Joldauyndaghy sózder bo­yy­myzgha quat berip, qúlshynystargha jigerlendiredi», – dedi qoshtasar sәtte Saida Bekbudiy.

 Ol da ózge qúrby-zamandastary siyaqty Tәuelsiz elde tuyp, qazaq elining perzenti bolghanyn maqtan etip, kók tuyn jelbireter shaqqa tezirek jetudi armandaydy. Qazaqstannyng jarqyn bolashaghyna, tyng maqsattaryna azat oimen, kemel bilimmen qúlash úrghan osynday baqytty úrpaqtyng ókilderi elimizding әr týkpirinde kóbeye bergey degimiz keledi.

Abai.kz