General-leytenant, deputat Baqytjan Ertaev «Evraziya.Ekspert» basylymyna súhbat berip, jastardy otanshyldyqqa tәrbiyeleude BAQ-tyng róli erekshe ekenin aitty.

Mәjilis deputaty әngimesining әlqissasyn jurnalisterding úsaqtalyp ketuinen bastaghan eken.

- «Ósek shang siyaqty, jel túrsa, úshyp ketedi, al ótirik lay siyaqty jabyssa, onay ketpeydi» degen  sózi bar. Ókinishtisi qazir keybir BAQ ókilderi sol ótirikting jolynda jýr.

-Demek, sizdi bizding eldegi BAQ qyzmeti alandatady ghoy?..

-Meni bizding búqaralyq aqparat qúraldarynyng kisi taghdyryna, onyng túlghasyna beyjay qaraytyndyghy alandatady. Kórip jýrgenimizdey, kóbine naqaq jala jauyp, keybireulerding mansabyna, adamy qasiyetterine qarsy júmystar jasaluda. Bizding jurnalister tek negativke baylanyp qalghan, jaqsy jaqtaryn jazbaydy.Reytingting sonyna týsken TV, elektrondy BAQ, tipti әleumettik jeliler tek jaghymsyz janalyqtardy ghana jazady.

Áriyne, sóz bostandyghy boluy kerek. Tek bir dýniyeni jazar, taratar aldynda sonyng anyq-qanyghyna jetip alu qajet qoy.

-Sizding aitpaghynyz, biz qanday da bir material jazar aldynda oilanyp-tolghanyp, onyng aqyry elimizdi nege әkelip soqtyraryn saraptap baryp, jauapkershilikpen  qaraghan dúrys deysiz ghoy.

-Áriyne, tap solay. Batyr – ardy oilaydy.

-Siz Halyq qaharmanysyz. General-leytenant, belgili әsker basshysy boldynyz.  Ómirinizde qanday da bir qiyndyqtar boldy ma? Adam ruhyn әlsiretpeu ýshin ne isteu qajet? Adam óz shyndyghyna senu ýshin qanday bolu kerek?

-Mening ómirimde qiyn kezender boldy, әriyne. 2000 jyly MiG saudasyna qatysty dau boldy. Ony bәri biledi. BAQ talay ret jazdy.

Sonda men ózimning taza ekenime kәmil sendim. Men shyndyq ýshin sonshalyqty kýresu kerektigin bilmeppin. Sol kez mening ómirimde bir synaq kezeni boldy. "Basyna is týskende naghyz dostar janynnan tabylady" dey me?.. Dos dep jýrgen azamattar sol kezde menimen amandasudan qaldy. Kerisinshe, qatty jaqyn aralastyghym joq azamattar maghan týsinistikpen qarap, qoldap jatty. Mening sondaghy bar uayymym: «Eger meni qamaytyn bolsa, men múny balalaryma qalay týsindirem?» degen súraq boldy.  

Meni sottap jatqanda, mening qorghaushym sózin batyr agham Qasym Qaysenovtyng sózimen bastady.

«Eger Ertaevty sottaytyn bolsandar, meni, Qasym Qaysenovty birge sottandar. Eger Ertaevty qamasandar, meni de birge qamandar» degen sóz maghan qatty demeu boldy.

Sot bolatyn kýni maghan bir jurnalist súraq qoyyp, men nege azamattyq formamen kelgenimdi súrady. Men: «General atyna kir keltirmeu ýshin, men búl qiyndyqtan General formasynda shyghatyn bolamyn» dedim. Jәne solay boldy.

-Sizding oiynyzsha, óz isine adal berilgen tanymal azamattar tóniregindegi dauda da siz sekildi jaghdayda jýrgender bar ma?  Sizdi әli kýnge alandatyp jýrgen jayttar turaly aityp berinizshi.

-Bizde Otan aldynda adal patriot azamattar kóp.  Olar óz isterining naghyz mamandary. Ókinishke qaray keybir jurnalister  olar turaly qate pikir ústanyp alyp, jaghymsyz jaghynan jazady. Dәlirek aitsaq, anyq-qanyghyna jetpey jatyp baybalam salady. Ol turaly birdene týsirip kórsetu  nemese jazu ýshin onyng jaghdayyn týsingisi kelmeydi. Onyng abyroyyna, onyng qyzmetine, onyng el damuyna qosqan ýlesine pysqyryp ta qaramaydy.

Men, qazirgi BAQ-tan Mәdeniyet ministri turaly oqyp-kórip jýrmin.  Meninshe, búl әdeyi úiymdastyrylghan shabuyl. Áldebireu, ol qyzdan  ministrdi qaralaudy súraghany kórinip túrdy. Meni oilandyratyny, sol adam osynday qadamgha bararda sol qyzdyng taghdyry ne bolaryn oilady ma eken?.. Bizding qoghamda bireudi naqaq qaralaudyng sonshalyqty onay dýnie bolghany ma? Meni quantqany, ministrding adamgershiligi, adaldyghy, shyndyq ýshin kýreskerligi boldy. Meninshe ol kópke ýlgi kórsetti. Bizding ministr kino salasyna bólingen halyq aqshasyn jymqarmaq bolghandardy әshkereledi ghoy. Mening kenesim, shyndyq ýshin kýresu kerek. Aqiqat qashanda ýstemdik qúru kerek.

Men osy is bastalghanda ne bolar eken, ne isteydi eken dep baqyladym. Eger ol otstavkagha ketkende, mening oghan degen senimim mýlde joghalar edi. Eger ol óz ornynda qalsa, onyki dúrys bolghany. Ol sol oryngha layyq adam. Sondyqtan, men Arystanbek Múhamediyúlynyng otstavkagha ketpegenine quandym jәne ózimning qatelespegenime senemin. Oghan qarap otyryp, ózimning de bir kezdegi shyndyq ýshin kýreskenim esime týsti. Men general atyny kir keltirmedim.

-Jetekshi basshylardyng tәjirbesining joqtyghy nemese jetispeytindigi sizdi alandata ma?

-IYә, mysaly, jaqynda azamattyq jәne әskery tehnika óndiretin zauytty araladyq. Sonda men jana taghayyndalghan eki viyse-ministr de әskery adam emes dep aittym. Mening olargha esh qarsylyghym joq. Tek búlay bolmauy kerek. Bir viyse-ministr tәjirbiyesi mol, әskery antyna adal berilgen, әr isting jayyn biletin әskery adam boluy kerek.

Osy jerde qaytadan Mәdeniyet ministrin mysalgha keltiremin. Ol Mәdeniyet pen sport ministrligine óz salasy boyynsha keldi. Tәjirbiyesi de bar. Nege BAQ osynday taqyryptardy jazbaydy? Qarapayym ghana adam. Jaqsy jaqtary óte kóp. Osynday azamatty qaralaugha beyim. Ol ózining er ekenin kórsetti. Ony qaralap jatqan BAQ-pen daulasyp, aqtalyp jatpady. Ózining taza ekenin dәleldep shyqty. Qazir júmysyn jasap, qyzmetin abroymen atqaryp jatyr.

-Sóz sonynda, patriottyq tәrbiyening manyzy jóninde, otangha, tughan jerge, elge degen mahabat turaly ne aitasyz?

-Siz naghyz kerek mәseleni kóterip otyrsyz. Búl turaly kóp aitugha bolady. Qysqasha aitar bolsam, patriottyq tәrbiyeni jan-jaqty damytuymyz kerek.  Búl degeniniz – әskery tәrbiye, otangha, elge qajet tәriybe...

Biz agha buyn men jastardyng dialog qúratyn alanyn qalyptastyruymyz qajet. Balabaqshalardan bastap jastar úiymdaryna deyin qamtuymyz kerek. Bizding bay tarihymyzdy, ata-babalarymyzdyng erlikterin, batyrlarymyzdyng enbekterin, olardyng tarihtaghy manyzdy rolin týsindiruimiz kerek. Bizde bilimdi, sanaly úrpaq ósip, jetilip kele jatyr. Tek solardyng tughan Otanynan qol ýzip qalmauyn tileymin. Olar Otandyq mýdde, Últtyq mýdde bәrinen biyik túratynyn bilip, jadyna sinirip ósui kerek.

-Ángimenizge raqmet!

Abai.kz