Álemge, Gharyshqa, Bolashaqqa jol ashqan Túnghysh!
«Úly Dala úlaghattaryn» oqyghannan keyin osy bir tújyrymgha kelgen edik
El Tәuelsizdigine – 25 jyl! Alayda, jer tósining kindiginen kóterilgen zymyrannyng әp-sәtte, tipti kózdi ashyp, júmghansha gharysh kenistigine shyghatyn býgingi shapshang zamany ýshin búl jiyrma bes jyl da sol qas-qaghymdyq sәt. Alayda tarihtyng osy bir asa qysqa merziminde Qazaqstannyng halyqaralyq arenadaghy orny, bedeli men abyroyy dýnie qúrylyghyndaghy talayghy bir ejelden qalyptasyp, erteden quatty memleket bolyp ornyqqan elderden kem týsip otyrghan joq.
Elbasy Tәuelsizdigimizding 25 jylynda Qazaq elin bir ghasyrdyng enshisine de syya qoymastay tarihy joldan alyp ótti. Qazaq eli dýniyening tórt búryshyna eng әueli Nazarbaev esimimen, Nazarbaev kelbetimen tanyldy. Nazarbaev qazaq eli ýshin Álemge, Gharyshqa, Bolashaqqa jol ashyp berdi!
«Egemen Qazaqstan» gazetinde jariyalanghan Elbasynyng «Úly Dala úlaghattary» tolghauyn qazaqtyng Tәuelsizdigin alyp bergen, sol Tәuelsizdikting úly jýgi el múratyn tarihtyng asa bir kýrdeli kezenining qaynap jatqan túrlausyz sayasatynyng salqynyna úryndyryp almay, dauyly men dauyna týtetpey, oghyna aldyrmay, qasyn dos etip, jauyn janynan tapqyzyp, últyn úlyqtap, ensesin kóterip, esikte qalghan basyn tórge sýirep, ólgenin tiriltip, óshkenin jaghyp, sóngen sanany janghyrtyp, týletip Álemge, Gharyshqa, Bolashaqqa jol ashyp bergen jәne de óz halqynyng baghyna bitken Núrsúltan Nazarbaev syndy adamzattyng asyp tughan bir perzentining sayasatker retindegi ghana emes, adamy parasattylyghynyng úlaghaty dep tanydyq ta, sol týigen oiymyzdyng bir parasyn qaghaz betine týsirdik.
«Uaqyttyng betine úyalmay tura qaray alamyz!»
Biraq eng ýlken kýsh qaru emes – tatulyq. Tatulyqty súrap ta, satyp ta ala almaysyn. Ony sayasy kóregendikpen ghana qalyptastyrugha bolady. Tәuelsizdigin endi ghana alyp, óshkeni janyp, ólgeni tirilip otyrghan alageuim shaqta el ishindegi tynyshtyqty biz osylay qalyptastyrdyq. Demek, biz tatulyq, birlik atty biregey jasampazdyqqa sýiengen elmiz.
Núrsúltan Nazarbaev,
«Úly Dala úlaghattary» oy tolghauynan.
(«Egemen Qazaqstan»,
2 qarasha, 2016 jyl)
Elbasy el Tәuelsizdigining 25 jylynda kópetnosty memleket qalyptastyryp, qazaqstandyqtar bir maqsat, bir mýdde ýshin birlik pen yntymaqty jaghdayda ómir sýrip, enbek etudi ýirenip, әlemge ýlgi kórsetip otyrghan elmiz!
Oqytary men toqytary da bar, sonymen birge, ókinteri de bar kóne tarihtyng eski qolamtasyn qayyra ýrleuding endi qajeti de bola qoymas. Ótkenge salauat aityp, keler kýnderimizding qayyry men jaqsylyghyn tileyik te, úly isterge úmtylayyq. Qashan bolsyn ózining jeke ómirinde de, memlekettik sayasatta da «ónbes daudy óspes úrpaq qana quar» degen qazaqy danalyqty janyna serik etip kele jatqan Elbasynyng «Úly Dala úlaghattaryndaghy» jan men ar tazalyghynyng arqauyn jalghap túrghan danalyghynyng bir para әngimesin oigha saldyq, eledik, ekshedik, sabaq bolar kóp jaydy kónilge de týidik.
Daralap aitar bolsaq, Túnghysh Preziydentimiz «sayasattyng eng basty ústanymy – birlik» bola alatyndyghyn zerdeli zeyinimen kókeyine toqy bildi de, Qazaqstannyng ishki sayasatyn yntymaqqa ynghaylandyrdy. «Birligi jetken el ozady, birligi ketken el tozady» degen sózding sorabyn dóp basyp aitqan halqymyz. Birlik – bizding barlyq jenisterimizding qaynar kózi. Birlik bar jerde – tirlik bar. Osyny әrdayym jadymyzda ústauymyz kerek. Ata tarihymyzdyng tújyrymdaryn este ústap, shejire bolyp aitylar últtyq úlaghatty, tarihy aqiqatty jas úrpaqtyng jadyna myqtap siniruimiz qajet. Jas úrpaq jýregine sonda jol tabamyz, sonda ghana bolashaghyna baghdar bere alamyz», – degen Núrsúltan Nazarbaevtyn («Úly Dala úlaghattary («Egemen Qazaqstan», 2 qarasha, 2016 jyl) búl payymynda bizding elding bolashaghynyng taghdyry úshtasyp jatyr der edik.
«Mening bar tilegim de, zar tilegim de elding birligi men tynyshtyghy» dep Tәuelsiz memleket qúrudyng alghashqy kýninen bastap birlik atty adamy úghymdy barlyq qazaqstandyqtardyng sanasyna sinire bilgen Elbasy sol birlikti alyn bas qamal dep tanydy. Solayy solay boldy. Bizdi býgingi biyigimizge de, býgingi abyroyymyzgha da Elbasynyng osy birlik atty ústanymy jetkizdi.
1992-shi jyly Tәuelsizdigimizding bir jyldyghyna arnalyp ótkizilgen Qazaqstan halqy forumynda Elbasy Qazaqstan halqy Assambleyasyn qúru mәselesin aita kelip, ayaghyn endi-endi basa bastaghan azattyghymyzdyng taghdyrsheshti bir qadamyn jasaghan da bolatyn. Mine, sol Assambleya Núrsúltan Nazarbaevtyng 1995-shi jylghy 1 nauryzdaghy Jarlyghymen Preziydent janyndaghy kenes qúrylyp, ol aqyldasushy bir jýiege ainaldy. Búl qazirgi uaqytta kópetnosty memleket qúrudyng әlemdik tәjiriybesine ainalyp otyr jәne de Assambleya qabyldaghan «Qazaqstannyng el birligi» Doktrinasynyng tarihy mәni ózining qúndylyghyn eshqashan joymaq ta emes.
Almaty – Elbasynyng mәngilik jýrek әni! Almaty – Elbasynyng әrdayym janyn jylytyp, kónilin terbep túrar tal besigi! Ózinning tughan eling men tughan jerindi sýnding tamasha ghibratynday bolyp estiler «Biz Alataudyng bauyryndaghy Almatygha syya almay emes, Almatyny qiya almay ketip baramyz» degen Elbasynyn(«Euraziya jýreginde», 19-bet.) osy bir auyz sózinde el Tәuelsizdikting tal besigine ainalghan Almatyny ardaqtaumen birge, san ghasyrlar boyy arman bolghan Tәuelsizdigimizding býgingi jәne bolashaqtaghy taghdyry ýshin astanany Saryarqanyng sayyn dalasyndaghy Esilding boyyna әkelu kerek edi. Tәuelsizdikting taghdyry halqymyzdyng taghdyry! Alayda, qirap ta kýirep qalghan ekonomikasy bar sol kezdegi Qazaqstannyng jaghdayynda el astanasyn kóshiruding ózi aqylgha da syimaghany anyq. Elbasy kónil týisigine saldy. Oilandy, tolghandy. Aqyry talasty san aluan pikirlerge de qaramastan batyl qadam jasady. «Borany úlyghan, ayazy qaqaghan Arqagha barsyn, ózi de keyin qaytyp keler» degen sәuegeylerding aitqany kelmedi. Nazarbaevtyng aitqany aina-qatesiz boldy da, býgingi Astana ornyqty, tórtkýl dýnie sýisinip otyrghan býgingi jana qala Astana salyndy.
«Elordany Otanymyzdyng ortalyq bóligine kóshiruding asa manyzdy strategiyalyq, sayasiy-әleumettik, qoghamdyq-ruhaniyattyq manyzy dau tughyzbaytyn shyndyq edi» jәne de «Al astanany kóshiru – qalyptasqan tarihty zaman talabyna say janasha jazyp, búrynghy ústanymgha basqasha tyng paraqtar qosu degen sóz» («Úly Dala úlaghattary. («Egemen Qazaqstan», 2 qarasha, 2016 jyl) Elbasynyng osy bir payymdy pikirleri oilaghan jangha endi aitu jenilirek shyghar. Al, astanany kóshiru men janadan salu bastalghan sonau 1997 men 1998 jyldar el taghdyry qyl ýstinde túrdy deytindey óte bir qiyn da auyr kezeng bolghandyghy úmytyla da qoymas.
Elbasy kóregen de batyl, erik pen jigeri mol, qaytpas qaysarlyghymen Qazaqstannyng shynayy qolbasshysy bola bildi. Tarihtyng san audarylyp týsken shanynyng astyna kómilip, ghasyrlar boyy ýni shyqpay kele jatqan qazaqty әlemdik tarih sahnasyna alyp shyqty. Astanany qúr salyp qana qoymay, Núrsúltan Nazarbaev tәuelsiz Qazaqstannyng Astanasyn HHI ghasyrdyng әlemdik tarihyn jasaushy Astanagha ainaldyrdy! Oghan kuә – 2010-shy jyl! Europadaghy qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymynyng (EQYÚ) Astana Sammiyti әlemning 56 damyghan deytin memleketterining basyn qossa, búl Tәuelsiz Qazaqstannyng abyroyyn aspandatyp asqaqtatty. Áriyne, әlemde Cammit ótkizuge әbden jarap ta túrghan nebir әidik astanalar kóp te, nebir astanalar da bar! Biraq әlemde Nazarbaev bireu ghana! Ol – qazaqtyng mandayyna jazghan, baghyna bitken bizde ghana bar Nazarbaev! IYә, әlemde ózge de preziydentter bar! Alayda, Úly Dalanyng bir úly perzenti Núrsúltan Nazarbaev adamzattyng jana dәuirining sayasy dýniyesi men kelbetining týbirinen ózgeruine óz ýlesin qosa kelgen jәne de Núrsúltan Nazarbaev bir últtyn, bir memleketting mýddeleri ayasynda ghana shektelip qalmay, jalpy adamzattyng mýddesin oilay kelgen ózining adal niyetti danalyghymen daralana kelgen planetarlyq Túlgha bolatyn!
Bir ghana qazaq dalasyna qyryq jyl boyy qyrghyn salghan, býkil adamzatty ýrey men qauipting uysynda ústap kelgen Semey yadrolyq atom poligonyn jabuy jәne de Nazarbaevtyng yadrolyq qarusyz әlem qúrudaghy batyl әri adamy bastamasy qazir «Álem. XXI ghasyr» maniyfesine úlasyp, ol Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik Kenesining bas qújaty retinde basshylyqqa alynsa, Elbasynyn «Uaqyttyng betine úyalmay tura qaray alamyz!» deui әbden oryndy!
Elimizding de, onyng býgingi de keler úrpaqtarynyng da әlem aldyndaghy jýzi ashyq ta jarqyn bolghangha ne jetsin?! Elbasy әlemge de, bolashaqqa da barar jolymyzdy sabyrly sayasatymen salyp berdi. Bizding әrqaysymyz sol uaqyttyng betine úyalmay tura qaray alatyndyghymyzben baqyttymyz!
«Alla – adal niyette, jýregindi taza ústa!»
Alla da, iman da – jýrekte. Eng aldymen, jastar jýregin taza ústauy qajet… Jastarymyzgha aitarymyz: óz dinindi qadir tút, ógey dinge bas úrma. Áriyne jas kezde elikteu basym bolady. Biraq jat diny aghymgha elikteu, eligu qauipti ekenin úmytpaghan jón!
Núrsúltan Nazarbaev,
«Úly Dala úlaghattary»
(«Egemen Qazaqstan»,
5 qarasha, 2016 jyl)
Elbasy el Tәuelsizdigining 25 jylynda Astana qalasynda 2003-shi jyldan bastap bes ret adam balasynyng ózi de, onyng dini de jaralghaly sol әlemdik jәne dәstýrli dinder liyderlerining forumyn ótkizip, órkeniyetter toghysy kezinde jahandyq jana qaterler boy kótere bastaghan tústa týrli dinderding izgiligi men jasampazdyghyn, ghasyrlar boyghy Qúday sózin bitimgershilik pen kelisimning pәrmendi de yqpaldy qúraly retinde paydalanugha jasaghan sauapty isi adamzat tarihynyng úly oqighalarynyng biri edi.
Alasapyrandy zamannyng ókpek jeli bizdi de betimizden qaqpay qalyp túrghan joq. Álemning әr týkpirin ýreyde ústap otyrghan týrli radikaldy diny jat aghymdardyng yqpaly bizge de kelip jetkendey bolyp túr. Tipti, lankestik әreketter jasaugha baryp ta qalghandar kezdesti. Múny dinnen emes, sol dindi bilmestikten kóru kerek. Elbasy bizge osyny aitumen, osyny úghyndyrumen keledi.
Diny nanym men senim bostandyghy bizge Tәuelsizdikpen keldi. Búl oraydaghy әrkimning erikti qúqy Konstitusiyamyzda kórinis tapty. Keshegi kommunistik jýie Qúdaygha syiynugha tyiym salyp tastaghan bolatyn. Alayda, soghan qaramastan, ózimiz kórgen jaryqtyq atalarymyz ben әjelerimiz jasyrynyp jýrip namazdaryn oqydy, orazalaryn ústady, imandylyqty jýrekterinde saqtady.
«Kenestik kezendegi qyzyl terrordyng halyqtardy qughyn-sýrginge úshyratudaghy zorlyq-zombylyghyn óz ómirindegi túrmystyq tauqymettermen birge bólisken qazaq halqynyng sol kezdegi jan dýniyesindegi ýnsiz qarsylyghy bolatyn. Qazaqtardyng bosyp kelgen halyqtardy panalatuy men adamgershilik qolyn sozuy sol nәubetke ishtey qarsylyghy bolghan shyghar? Qara kýshke qarsy qarapayym aqyl-parasatty qoldanu úly kýres, imany maydan. Demek, bizding halqymyz – zayyrly jihadtyng ýzdik ýlgisin kórsetken júrt. Búl bizding býgingi úrpaq ýshin mәngilik maqtan, ómirlik ónege bolsa kerek», – degen Elbasynyng búl aitqandarynda («Úly Dala úlaghattary», «Egemen Qazaqstan», 5 qarasha, 2016 jyl) adam balasyna jaqsylyq jasau jihadtyng imandysy degen úghymdy algha tartady.
Dindi bilmestikten adasyp jatqandaymyz. Búl ýshin keshegi qúdaysyz qoghamnan shyqqandardy jazghyra beruge de bolmas. Tәuelsizdik alghannan keyin meshitter ashylyp, janadan salyna da bastady. Jastarymyz da, tipti mektep oqushylaryna deyin meshitterge bara bastady, namazgha jyghyldy. Qúran sýrelerin jattay bastady. Quandyq! «Ana kóshening búrysh-búryshynda qaptap túrghan syrahanalargha barmasa boldy», – dep maskýnemdikten yghyr bola bastaghandyqtan, «balalarymyz meshitke baryp jýrse, әiteuir araq ishpes» dep oiladyq. Dinning de jat pighyldysy bolatynyn bilmedik. Onyng ýstine shet elderden islam dinin uaghyzdaushylar kelip, sharighatqa susap qalghan halqymyz olardyng aitqandaryna imanday sendi, úiydy, ilandy. Olar ghasyrlar boyghy halyqtyq keybir saltymyz ben qalpymyzdan sharighatqa qarsy jaylardy tauyp, solardy aita bastady. Tipti dombyra tartyp, әn aitugha da bolmaydy eken! Dýniyeden ótken ata-babalarymyzdyng aruaghyna arnap qúran da oqugha bolmaydy eken! Sóitip, eng әueli dinbúzarlar kóbeyip ketti de, múnyng sony basbúzarlyqqa әkele bastady.
Elbasynyng «Úly Dala úlaghattary» oi-tolghauynyng «Din men dәstýr» dep atalatyn bir parasyndaghy aitylatyn pikrler men ósiyetterdi bizding Qazaqstan músylmandarynyng diny basqarmasy óz uaghyzdaryna engizuleri kerek bolar. Memleket basshysynyng din men dәstýr sabaqtastyghyna qatysty oilary, әsirese, jastar arasynda keninen nasihattaluy qajet. Óitkeni, Preziydentimiz aityp otyrghan bizding qoghamnyng «diny sauattyng azdyghy, diny oryndardyng taza dindi jalghan dinnen ajyratu baghytyndaghy dәrmensiz júmystaryna» jetekshi әri kómekshi qúral bola alary dausyz mәsele.
– Aruaqty qúrmetteu, beyit basyna baryp dúgha baghyshtaudyn, Nauryzdy quana qarsy alyp, jana tughan aimen amandasudyng din aldynda eshqanday da aiyby joq, – dep otyrghan Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyng osy bir ataly sózine toqtaghanymyz jón ghoy dep oilaymyz. Elbasynyng osy atalyq pikirin ata-babamyzdyng san ghasyrlyq salty men dәstýrin, әdeti men ghúrpyn mansúq etip jýrgenderge sabyrmen jetkizip, sanasyna siniru mindet bolsa kerek.
Islam dinining qasiyeti men izgiligin qorghaugha kelgende Nazarbaevtay belsene kirisip, Nazarbaevtay kesimdi oiy men pikirin aityp jýrgen әlem memleketterining de, tipti Arab elderi basshylarynyng arasynan da eshkim shygha qoyghan joq. 2011-shi jyldyng 11-shi qyrkýiegindegi Amerikadaghy sauda ýii men Pentagongha jasalghan shabuyldan keyingi islam fundamentalizmi dýniyege qater tóndire bastady dep dauryghular bastalghan kezde Núrsúltan Nazarbaevtyng «Islam әlemge emes, әlem islam әlemine qauip tóndirip túr», – deui jәne de Elbasynyng 2006 jyldyng qyrkýiek aiynyng 12-13-teri aralyghynda Astanada ótken Álemdik jәne dәstýrli dinder liyderlerining II sezinde: «Qúdaydy izdeu» perdesin jamylyp barsha úly ústazdar aiyptaytyn shyn mәnindegi ýreyli әreketter jasaluda. Ekinshi jaghynan, belgili bir dindi agressiyashyl dep aiyptaudyng birjaqty әdeti aiqyn әlpetke kóshti», – dey kelip, osy zamanghy sayasy jәne ekonomikalyq mýddeler diny qaghidattardan joghary qoyylyp otyrghandyghyna alandaushylyq bildirgeni de esimizde.
Mine, Elbasynyng islam jәne ózge de dәstýrli barlyq úly dinderding «ruhsyzdyq pen qanaghatsyzdyqtyng aldyna qoyylghan eng berik qamaldardyng biri» dep tújyrym jasauy jәne de qasiyetti qazaq topyraghynda, Astana qalasynda 2003 jyldan bastap, әr ýsh jyl sayyn, 2006, 2009, 2012, 2015 jyldary bes ret ótkizilgen sharany «dinder arasyndaghy diplomatiyanyng tili izgilik pen imandylyq ekenin týsindiruge barynsha әreket jasadyq» dep baylamdy oy aituy adam balasynyng niyetin týzeu men jýregin izgilendiruge jasalghan sauapty bir qadam bolatyn.
– Qazaqstan ózining Ata Zanynda ashyq jazylghanynday, zayyrly memleket. Din men memleket bir-birinen tәuelsiz. Biraq qanday din bolmasyn, ol sol aimaqtaghy memleketting damuyna ózining teris әserin tiygizetin bolsa, biz búghan jol bere almaymyz. Biz ýshin memleketting túraqtylyghy, tynyshtyghy, bereke-birligi eng basty qúndylyq», – dedi Elbasy osy «Úly Dala úlaghattarynda».
Memlekettik mýddeni, tәuelsizdigimizding taghdyryn bәrinen joghary qoyyp otyr. El taghdyry men tәuelsizdik taghdyry jolynda birlik pen yntymaq bәrinen de joghary, bәrinen de qasiyetti boluy kerek degen Núrsúltan Nazarbaevtyng ústanymy qazaqstandyqtardyng basty ústanymy bolsa etti dep oilaymyz. Jәne de aqyl men parasatqa jýgineyik. Tirshiligimizdegi sauapty isimiz kóp bolsyn, sol tirshilikke qiyanat jasap, obalgha qalyp jýrmeyik. Elbasynyng bizge aitar ghibraty da osy! Jýregindi taza ústa!..
«Óz Otanyna óz balasy renjy me eken?!.»
El tirligi, kópúltty Qazaqstannyng birligi men tynyshtyghy jatsam-túrsam kókeyimnen ketpeytin maghan jalghasyp jatqan qazaq kóshining taghdyry tipti de onay sezilip túrmaghanyn aitqym keledi. Jyraqtaghy júrtyng tughan jerge jautandap qarap otyrsa, kisining jany qalay jay tabady?!
Núrsúltan Nazarbaev,
«Úly Dala úlaghattary»
oy tolghauynan
(«Egemen Qazaqstan»,
8 qarasha, 2016 jyl.)
Elbasy el Tәuelsizdigining 25 jylynda taghdyrdyng qily-qily kezenderinde kózderinen qandy jastaryn sygha otyryp, óz tughan jerlerinen aua kóship, qiyr jaylap, taryday shashylyp, ketken óz bauyrlarymyzdy óz atajúrtymyzgha qonystandyryp, qazaqtyng qayyrly úly kóshin bastady!
Búl Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyng qúdayy bir sauapty isi bolatyn! Olay deuimizding negizgi bir sebebi, úly kóshting alghashqy legimen kelgen aq saqaldy aghalarymyzdyng әuejaydan týse salyp, kózderine parlaghan jastaryn tyya almay, qazaq jerining topyraghyna mandaylaryn tiygizip, sol qasiyetti topyraqty sýigenderin de, tabandarynyng óz atajúrtyna tiygendikteri ýshin bir Allagha shýkirshilik aityp, Elbasy Núrsúltan Nazarbaevqa jan jýrekterinen shyqqan aq alghystaryn aityp, aq batalaryn bergen adam janyn tolghanysqa salar jaydy da kózimiz kórgen bolatyn.
«Elge el qosylsa – qút» dep bilgen halqymyzdyng qasiyetti qaghidasyn jәne qazaqtyng qasiyetti topyraghyn basqyzbay qoyghan zúlym sayasattyng qúrbany bolyp, ishqúsa bolyp jýrgen qazaqtardyng sheri men múnyn úgha bilgen Elbasy tipti Tәuelsizdigimizding elen-alang sәtining ózinde, yaghny 1991 jyldyng 31 jeltoqsany kýni Qazaq radiosy arqyly shet elderdegi qandastarymyzgha ýn qatyp, sóz sóiledi. «Ol sóz jan jýregimnen qaynap shyqqan edi» degen Elbasynyng tughan halqyna degen taza da meyirimdi jýregining ainasy bolatyn. Sonan song ile 1992 jyly Dýnie jýzi qazaqtarynyng birinshi qúryltayy ótkizilip, sol Úly jiynda Núrsúltan Nazarbaev taghy da tebirenisti sóz sóilep:
– Tәuelsiz Qazaqstan dәuletine sәuleti say quatty memleketke ainalar. Qazaq halqy әlemdik órkeniyetke qazirgiden góri qomaqty ýles qosar. Dalamyzda da, qalamyzda da shadyman túrmys, shat tirlik ornar. Búiyrtsa, býgingi qúryltaygha qatysqan qadirmendi qonaqtarymyzdyng ózi tughan Qazaqstanymyzdyng ósip-órkendegenine tayau jyldarda-aq kuә bolady dep kәmil senemin!, – degendi aityp edi.
Elbasynyng dualy auzynan shyqqan osy bir auyz sózding tarihy aqiqatqa ainalghandyghyn endi kóz kórip, kónil ilana bildi. Tәuelsizdikting 25 jylynda Qazaqstangha 1 milliongha juyq bauyrlarymyz oraldy. El ishinde «ózimiz jarymay otyrghanda bauyrsynyp, solardy shaqyryp nemiz bar edi?» degen qanqu sóz de aitylmay qalmady. Alayda, Elbasy qandastarymyzdy óz atajúrttaryna ornalastyrudy memlekettik sayasat dengeyine kóterip, shynayy qamqorlyq pen janashyrlyq jasady әli de jasap keledi. «Áriyne, janadan jersinu, beytanys ortagha birden beyimdelu onay bolmas. Keyde qiyrdan kelgen qandastarymyzdy jayly ornalastyruda jekelegen jauapty adamdardyng tarapynan bolyp jatatyn boykýiezdik pen toghysharlyq, janyashymastyq pen jaghdaydy baghalay almaushylyq kezdesip qalatynyn jasyrugha bolmaydy. Múndaghy týitkilder –memleketting qatesi emes, keybir sheneunikterding tóreshildigine baylanysty jaghdaylar. Biz búlardyng bәrine syn kózben qarap, týzetip, kónilge týsken qayaudy jongha kýsh salatyn bolamyz», – degen Elbasynyn («Úly Dala úlaghattary», «Egemen Qazaqstan», 8 qarasha, 2016 jyl.) osy aitqandaryn zerdeli kónilmen saralay bileyik.
«Kónilge týsken qayaudy», – deydi Elbasy! Múny kim aita alar?! Múny kim jәne de ne ýshin aityp otyr?! Atasy men dini basqalardy bauyrymyzgha basyp jylyta bilsek te, ózimizding qandastarymyzgha kelgende tarylyp, tasbýirek bola qalghanymyz da kezdespey qalghan joq. Kezdesti, boldy. Sonda da alystan aryp-ashyp, atajúrtym dep kelgenderding kóniline qayau týsirdik-au degendi oiladyq pa?! Elbasy sol biz týsirgen qayaudy bilip, soghan jany auyryp otyr. «Kónilge týsken qayaudy jongha kýsh salatyn bolamyz», – deydi taghy da! Osynday óz elinnen, osyny aitqan óz Elbasynnan ainalsang bolmay ma?! «Adaldyq – jan tazalyghy! Bizding Preziydentimizding tughan halqy men qazaq jerin mekendep otyrghan barsha últtar men úlystargha degen jan tazalyghy, adal sóileytin peyili men adal kónili – elding baghy», – degen búdan biraz jyl búryn aitqan bir pikirimizding qayyradan bir oigha oralghany boldy.
Jasyratyny joq, ishki jәne syrtqy keybir әserlerden kóshting birazyraq toqtap qala jazdaghan sәti de boldy. Múny da jasyrmaymyz. Atajúrtqa oralghandargha Qazaqstan azamattyghyn beruding de merzimin sozyp aldyq. Áyteuir bógesinning bola bergeni de anyq. Keyin Elbasynyng aituymen Parlament deputattary búl mәseleni zandy týrde rettedi. Qazir azamattyq aluda esh bógesin bolyp otyrghan joq. Bir týsken qayau týzetildi, tigisi jatqyzyldy.
Sonday bir kezenderde, naqtylap aitar bolsaq 2014 jyly Kókshetauda Bayat Janatúly degen asa qadirli jazushy aqsaqalymyz qaytys bolyp, marqúmdy jerleuge Mongholiyadaghy aghayyndary men jekjattary keldi. Qarsy aldyq, kýttik. Alystaghy qandastarymyzdyng jaghdaylaryn súrastyryp, әngime-dýken qúrdyq.
– Shettegi aghayyndar Qazaqstan kóshti toqtatyp tastady dep renjip jatqan joqsyzdar ma? – dedi sol arada әldekim.
– Joq shyraghym! Ol ne degenin? Óz Otanyna óz balasy renjy me eken?! – degen saliqaly aqsaqaldyng ataly sózine riza boldym. Keninen tanysyp, nyspysyn súrap, qoyyn dәpterime aty-jónin de, «óz Otanyna óz balasy renjy me eken?» – degen sózin de jazyp qoyghan edim. Osy bir ataly sózdi aitqan adam – Mongholiya azamaty, qazaq Qyzmet Onghyshúly!
«Aghayyngha arnap kóp nәrseni aitqym-aq keledi. Alayda, ishtegining bәri syrtqa shygha bermeydi ghoy», – degen Elbasynyng osy bir jýrek týkpirindegi jan syryn ózimiz saralaytyn, ózimiz zerdeleytin, ózimiz týsine alatyn jasqa jettik. El Tәuelsizdigining 25 jylynda jaqsyny da, jamandy da tanydyq, kózimiz ashyldy, kónilge kóp jaydy týidik. Ol eng әueli el birligin saqtau! Jerding tútastyghyn saqtau! Alauyzdyqty qoyyp, birauyzdy bolyp Mәngilik El boludy oilau! Úlymyz namyssyz, qyzymyz qylyqsyz qalmasyndy oilau! Tilimiz ben dinimizdi taza ústau! Erinbey enbek etip, bilim men ghylymdy mengeru jәne de Qazaqstandy әlemning damyghan otyz memleketining qataryna túrghyzu! Búl dýniyening tórt búryshynda jýrgen әr qazaq perzentining oilaytyny boluy kerek.
Álemdegi bar qazaq – bir qazaq! Elbasy Núrsúltan Nazarbaev «Úly Dala úlaghattarynda» aitqan osy bir auyz sózi últtyng úrany, Mәngilik El boludy múrat etip otyrghan halqymyzdyng býgingi de, keler úrpaqtarynyng da sanalarynda sayrap, jýrekterinde jazylyp túrugha tiyisti bolmaq kerek!
«Álemdegi bar qazaq – bir qazaq!..» Elbasynyng búl úlaghaty dóngelengen dýniyening júmyr jerin basyp jýrgen әr qazaq balasynyng sanasynda sayrap túrar sózi boluy kerek.
Jabal ERGhALIYEV,
jazushy, Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri, Parlament Senatynyng deputaty
ASTANA
derekkózi. "Egemen Qazaqstan"
Abai.kz
