QR Bas prokurory Jaqyp Asanovtyn,

Almaty qalasynyng әkimi

Bauyrjan Baybek myrzanyng nazaryna!

AShYQ HAT

Biz 2014-jyly 11-qazan kýni Almaty qalasy, Fadeev k-si boyynan jer ýy satyp alghan edik. Ýy qújattary tolyq. Alayda, arada 3 ay ótkende Almaty qalasy «Tospa Su» memlekettik   kommunaldyq kәsipornynyng (әri qaray-«Tospa Su») adamdary kelip, búl ýy qyzyl syzyq ýstine ornalasqanyn aitty. Sonda qalay?! Ýy qújattary qalay berilgen?! Ýy qúrylystary 1974 — 1999 jyldary aralyghynda salynghan. «Tospa Su» búryn qayda qarap qalghan?!  Mine, sodan beri aitys, tartys. Aqyry «Tospa Su» 2017 jyly 20-qantarda bizge tiyesili jer telimindegi kәriz qúbyry jelisin óz kýshimizben basqa jaqqa shygharuymyzdy talap etip, Alatau audandyq sotyna mening ýstimnen aryz týsirdi. Qazir osy is boyynsha sot isi jýrip jatyr.  Al, «Tospa Sudyn» aryzynda zangha qayshy mynaday qúqyq búzu faktileri oryn alghan.

1. Eng әueli búl aryz memlekettik tilde jazylmaghan.

1). Búl mening ana tilimdi ayaq asty etip, memlekettik tildi qorlau, memleketti, QR zanyn syilamau.

2).Mening oryssha shala sauattylyghymdy paydalanyp, óz esepterin týgendep alu ýshin qasaqana jasalghan qysym dep bilemin. Áytpese, ýy әielimning atynda ekenin bile túra, sotqa oryssha jaqsy biletin әielimdi bermey, aryzdy orys tilinde mening atyma jazuyn qalay týsinuge bolady?!  

3). Ana tilim – arym. Al, búlar arymdy taptap, oralman dep otqa salmaq.  

 2. Aryzdary shyndyqqa janaspaydy.

 «2016-jyldyng 31-qantarynda injenerlik kommunikasiyasyn tekseru barysynda «Tospa su» iyeligindegi kәriz qúbyr jelisi ornalasqan Fadeev, 26 meken-jayynda QR zanyna qarama-qayshylyqty taptyq» – deydi de, bizding 20.07.2015 jylghy jazghan ótinishimizge 31.07.2015 jyly bergen jauaptaryn  jazghan aryzymen birge sotqa tapsyrghan. Búdan basqa hattardyng bәrinde olardyng osy kәriz qúbyr jelisining jay-japsaryn búrynnan biletini aiqyn kórinip túr. Biz búl ýidi 11.10.2014-jyly satyp aldyq. Al, «Tospa Sudyn» biz osy ýidi satyp alardan 2 jyl 7 ai,  (Ózderi 31.01.2016 jylghy «anyqtaghan zansyzdyqtan» 3 jyl 10 ai) ilgeri búrynghy menshik iyelerining atyna 2012-jyly 15-nauryzda jazghan AKT qolymyzda túr. Osy aighaqtyng bәri «Tospa Sudyn»  sotqa jalghan kuәlik bergenine dәlel.   

 «Tospa Su» sotqa aryzben birge tapsyrghan qújattarynyng arasynda, kәriz qúbyry jelisining joba kartasy bar. Bizding qarsy pikirimizdi bilgen boyda, sol kartany óz mýddeleri ýshin qayta ózgertken. (Dәleli qolymyzda).

  3. «Tospa Su» ozbyrlyq kórsetip, balalarymyzdyng qúqyn taptap, otbasymyzdyng shyrqyn búzyp otyr.

 Biz 2016-jyly 9-nauryz kýni ýiding býkil qújattaryn alyp, bala-shaghamyzben qosa bir ýili jan «Tospa Sudyn» bas diyrektory (ol kezde bas diyrektor mindetin atqarushy bolatyn) N.Jarbolovqa bardyq. Kóp balaly otbasy ekenimizdi, bolyp jatqan jaydy aittyq. Eger, bizding iyeligimizdegi qúrylysty sýrgizemiz desenizder, bizge materialdyq shyghyndy tólep, sýrgizinizder dep qújattarymyzdy kórsettik. Balalardyng qúqyn taptamaudy ótindik. Biraq, N.Jarbolov qújattarymyzdy bir qarap kórdi de, biz senderge kók tiyn tólemeymiz, ózdikterinnen sýrgizuge kelispesender sotqa beremiz. Jaraydy, sotqa jay bir ókilimdi jibere salayyn, eger sot aqsha tóle dese, qansha bolsa da bereyin. Biraq, sotta sózsiz biz jenemiz dep keudesin kerdi.    

Bala qúqy turaly Birikken Últtar Úiymynyng Bas Assambleyasy 1989 jylghy 20 qarashada qabyldaghan konvensiyasynyng 3-bap, 1-tarmaghynda: «... memlekettik nemese jeke mekemelerdin, sottardyn, әkimshilik nemese zang shygharushy organdardyng qabyldaghanyna qaramastan, bәrinde de eng birinshi kezekte balanyng mýddelerin barynsha tolyq qamtamasyz etuge kónil bólinedi»,  – dep kórsetilgen. Osy konvensiyagha qatysushy elderding biri retinde elimizding 2002 jyly 8 tamyzdaghy qabyldaghan QR «balanyng qúqyqtary turaly», №345 Zanynyng 6-baby, 2-tarmaghynda:«Balalar mýddesin kózdeytin memlekettik sayasat memlekettik organdar qyzmetining basym salasy bolyp tabylady», – dep aiqyn jazylsa, osy 2-tarmaqtyn 1-tarmaqshasynda:«Balanyng qúqyqtary zang túrghysynan qamtamasyz etiledi», delingen. Al, osy zannyng 45-babynda:  Osy Zandy oryndau kezinde daulardy sheshuding sot tәrtibi: «...QR zandarynda belgilengen tәrtipte, balanyng densaulyghyna, mýlkine keltirilgen ziyandy, sonday-aq moralidyq ziyandy óteu turaly talap aryzben sotqa jýginuge qúqyly» ekeni aitylsa, osy zannyng 50-baby 1-tarmaghynda: «Qazaqstan Respublikasynyng bala qúqyqtary turaly zandarynyng búzyluyna kinәli adamdar Qazaqstan Respublikasynyng zang aktilerine sәikes jauapty bolady», – dep jazylghan.  Al, «Tospa Sudyn» basshysy Halqaralyq konvensiyagha, QR zang aktilerine qarsy qadam jasap, balalarymyzdyng qúqyn taptap otyr.

4. Kózdegen oilaryna jetu ýshin, bizge ashyq jala jauyp otyr.  

Jazghan aryzdarynda: «Qalalyq kәriz jýiesining D=150mm ýstine túrghyn ýy túrghyzylghan. Qauip-qater tóngen jaghdayda onyng aldyn alu, qalpyna keltiru, jóndeu júmystaryn jýrgizuge esh mýmkindik joq... », – deydi.

 1). Biz osy ýidi 2014-jyly satyp alghanymyzdy jogharyda aittyq. Al, búl jerdegi salynghan qúrylystyng barlyghy aldy 1974-jyly, sony 1999-jyly salynghan. Onyng bәri ýy qújattarynda taygha basqan tanbaday aiqyn jazuly túr. Búl qúrylystardyng birde-bir kirpishi bizding qolymyzben qalanbaghan.

2). «Qauip-qater tóngen jaghdayda onyng aldyn alu, qalpyna keltiru, jóndeu júmystaryn jýrgizuge esh mýmkindik joq»,  – degen sózderi tipten qisynsyz. Bizding qaqpa esh uaqytta jabyq túrghan emes. Al, kәriz qúbyr jelisining ashyq nýktesi kedergisiz kórneu jerde túr.  

5. Búl adam ómirin qaterge qaldyryp, ayaq asty etu. 

 Sonda ózderi isteuge tiyisti kәriz jelisin shygharu júmystaryn bizge istetip, ýnireygen jeli ornynda qalghan qaterge taghy da býtin bir otbasynyng taghdyryn tastap ketu «Tospa Sugha» týkke túrghyzyz úsaq is siyaqty.  

6. «Tospa Sudyn» bizge taghyp otyrghan aiyptary óz jauapkershilikterin ózgening moynyna qisynsyz qiyp salu. «Tospa Su» júmysqa jauapkershilikpen qaramaghan. Salynghan qúrylysta jolsyzdyqtyng baryn bilgen boyda, shara qoldanbaghan. Osy meken-jayda 28 jyl túrghan búrynghy menshik iyelerining isine kóz júma qarap kelip, 1974 – 1999-jyldar aralyghynda salynghan qúrylystyng kómeskide kórinbey jatqan jer asty jelisin bilmey, búl ýidi 2014-jyly ghana satyp alghan bizdi kinәlau qúqyq búzudyng búltartpas aighaghy bolmaq.

Qazaqstan Respublikasyndaghy «Sәulet, qala qúrylysy jәne qúrylys qyzmeti turaly», №242 Zany, 17-baby, 4-tarmaghynda: «Subektilerding sәulet, qala qúrylysy jәne qúrylys qyzmeti turaly zandardy búzghandyq ýshin jauapkershiligi; ... jobalau (jobalau-smetalyq) qújattamasyn әzirlegen úiym, sonday-aq jobalau (jobalau-smetalyq) qújattamasy boyynsha ong qorytyndy bergen sarapshy Qazaqstan Respublikasynyng zandarynda belgilengen jauaptylyqta bolady»,  – dep jazylghan. Demek, zansyz qúrylysty salghandar men oghan qújat bergen oryn jene sol mekemelerge osy meken-jaydaghy qyzyl syzyqty  eskertpegen «Tospa Sudyn» ózi jauapty.

 7. «Tospa Su» búl jerdegi qúrylysty biz salmaghanymyzdy bile túra, bizding jauapkershiligimiz ýshin jýktelmeytin zang baptaryn aityp, bizge doq kórsetip, jalghan aiyp taghyp, 4 birdey kishkentay bala-shaghamyzdy shyryldatyp, bizdi sotqa sýirep, qysym kórsetip, azamattyq arymyzdy, zandy qúqymyzdy taptap, úiymdasqan týrde jala jauyp, zandy belden basyp, qyzmet babyn asyra paydalanyp, bizdi qyspaqqa alu arqyly әdil Zandy әdiletsiz jalagha qalqan qylyp, QR Zanyn ayaq asty etip otyr.

8. Memlekettik kiris komiytetinen bizding salyq tólemimiz turaly mәlimetter izdep (sotqa týsirgen aryzdarymen birge berilgen) QR «azamattyq kodeksi», 144-baby, 1-tarmaghyndaghy:«Azamattyng jeke bas qúpiyasyn... salymdar qúpiyasyn saqtaugha qúqyghy bar», degen bapqa qarsy azamattyq qúqymyzgha qol súghyp otyr.

9.«Tospa Sudyn» kózdegeni bizding ýidi zansyz salynghan degen jeleumen, bir tiyn tólemey sýruge jiberu sheshimin shyghartu. Sebebi, kәriz qúbyryn basqa jaqqa shygharatyn jer joq. Manaydyng bәri ózgening menshigindegi ýiler.     

10. Osyghan deyin sudiya bizding jazghan qarsy talap aryzymyzdy alghashqy talap aryzben baylanysy joq degen jeleumen 2-ret qaytaryp tastady. Sonda biz «Tospa Sudyn» talabymen kelisuimiz kerek pe?! Sot isi bir jaqty jýrgizilip, tek «Tospa Sudyn» talap aryzy boyynsha qaralyp, bizding talap aryzymyz nazardan tys qaluda. 13.03.2017j bizding jazghan qarsy aryzymyz qaytarylyp, keleside «Talap aryz» dep jazyp, basqa da qújattarmen birge sotqa tapsyrasyz. Sizding talap aryzynyz boyynsha basqa sudiya qarauy mýmkin. Al, kelesi sot otyrysyna tek «Qarsy pikirinizdi» ghana әkelesiz deydi. Demek, sudiyanyng bizding «Talap aryzymyzdy» qaramay, «Tospa Sudyn» talap aryzy boyynsha sheshim shygharudy kózdegeni anyq. Kelesi sot otyrysy 28-shi nauryzgha qaldyryldy. Uaqyt óte tyghyz, al biz búl ýiding sýriluine qarsy emespiz. Tek zang boyynsha tolyq ótemaqy berilip, sýriluin talap etip otyrmyz. Qúrmetti Bas prokuror, qúrmetti әkim!!! Osynday óreskel qúqyq búzushylyqqa tosqauyl qoyyp, bizding keltirgen dәlelderimiz boyynsha «Tospa Sugha» tekseru jýrgizuinizdi, otbasymyzdyn, balalarymyzdyng qúqy qorghaluyn, sot isining qazaq tilinde ótuine yqpal etip әri әdil qaraluyn qadaghalap, bizding qoyghan talaptarymyzdyng dúrys sheshiluin  qamtamasyz etulerinizdi súraymyn!

Jәbirlenushi Almaty qalasynyng túrghyny Birlik TOQAY

Abai.kz