Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 3503 0 pikir 17 Aqpan, 2017 saghat 13:36

Qytaydyng Shynjanynda taghy da qandy oqigha tuyldy

Qytaygha qarasty Shynjannyng Hotan aimaghynda taghy da qandy oqigha boldy dep habarlaydy Tәuelsiz-Aziya radiosynyng resmy sayty (Radio Free Asia / rfa.org ). Oqigha 14 aqpan kýni sol jerdegi sauda bazarynda, jergilikti uaqytpen 17:00-de oryn alghan. Qolyna pyshaq ústaghan ýsh azamat bazardaghy 5 adamdy óltirip, 5 adamdy jaralaghan. Atalghan oqighagha baylanysty jergilikti poliyseyler qalany jәne manyndaghy qala, audandardy qatang baqylaugha alghan.

Tәuelsiz Aziya radiosynyng habaryna qaraghanda, jergilikti ýkimet pyshaq ústaghan ýsh shabuylshynyng 5 adamdy óltirip, 5 adamdy jaralaghanyn ghana habarlap, olardyng kimder ekenin, qylmys tudyru maqsaty turaly eshqanday mәlimet bermey otyr. Oqigha saldaryn jeleu etip Hotan aimaghyna qarasty barlyq audan, qalalardy qatang rejimde ústap otyr dep habarlaydy RFA sayty.

Sayttyng jergilikti tilshisi oqigha tuylghan oryndaghy barlyq taraulargha habarlassa da, qylmys tudyrushylar turaly mәlimet ala almaghan. Tek túrghyndardyng jýris-túrysy qatang shektelgeni turaly ghana mәlimet ala alghan. Jergilikti ýkimet organdary atalghan oqigha turaly mәlimet beruden bas tartqan. Sayt jurnalisti jalghasty oqu oryndary men ýkimettik emes úiymdardyng ókiline tilshilik jasaghanda, olar ózderining jýris-túrys, barlyq әreketterining qatang shektelgenin, ýy men qyzmet orynynan rúhsatsyz shyghugha tiym salynghanyn, barlyq kóshe boyynda qaruly poliyseyler azamattardyng jeke kuәlikteri men zattaryn tekserip jatqanyn aitady.

Qazir Hotan aimaghy Qytay biyligine qarsylyq eng jii tuylyp jatqan aimaq sanalady. Amerikadaghy Úighyr birlestigining ókili Ilshat Asannyng RFA jurnalistine bergen jauabynda: Qytay biyligi qazir Hotan ónirine bar zúlymdyghyn jasap jatyr. Sebebi, Hotan aimaghy úighyrlardyng mәdeniyeti men kýshi shoghyrlanghan eng songhy aimaq bolyp túr. Qytay ýkimeti sol ýshin de búl jerdegi halyqqa barynsha qysym týsirip, olardy kýshpen janyshtauda. Qarsylyqty basudyng bir ghana joly bar. Ol – qytay biyligi 2009 jylghy 5 shilde oqighasynyng sebebin anyqtap, sol kezde jazyqsyz ólgen úighyr balalary men әli kýnge iz-tozsyz joghalghan úighyr azamattaryn deregin anyqtap, ata-anasyna, tughan-tuysyna tólem tólesin. Týrmedegi úighyr azamattaryn bosatsyn. Sonda ghana qarsylyq bәsendeydi. Bolmasa halyqta da  basqa talgham joq», – degen pikirin aitqan.

Shynjannyng úighyrlar qonystanghan ontýstik aimaqtarynda qytay biyligining tegeurini ótken úighyrlardyng qarsylyghy jiyileude. Búl songhy eki ay ishindegi ýshinshi retki qandy shabuyl oqighasy. Álemdegi barlyq úighyrlar jer-jerde qytay biyligining úighyrlargha týsirip otyrghan qysymyn aityp, shaghymdanuda. 11 aqpanda Japoniya parlamentine úighyr qozghalysynyng basshysy atanyp jýrgen Rәbiya  Qadyr  úighyrlardyng jaghdayynan mәlimdeme jasaghan. Búl jinalysqa Japoniya premier-ministrining kómekshisi de qatysqan bolatyn. Álemdegi úighyr birlestigi barlyq halyqaralyq úiymdardan úighyr tendigin súrauda. Alayda, halyqaralyq úiymdar da, ózge elder de, «Ýlken Qytay» sayasatyna jol beruden asa almay túr.

“The Qazaq Times”

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1472
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3248
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5443