Qazir qazaqtyng qay toyyna, qay quanyshyna bara qalsan, kóretinin,  jabyla shapan jabu jarysy der edim.

Biz «kelmeske ketti dep jýrgen» Sovet imperiyasy kezindegi jaqyn dosymnyng qazaq shapanynyng taghdyry jayynda aitqan myna bir sózi esimde qalypty:

- Bilesing be, Júmash, býginde Almatyda 20-dan astam shapan bar eken. Álgi 20 shapan jyl boyy qala qadirlilerining quanyshyn ainalyp jýretin kórinedi. Bir joly tughan kýnime kiygizgen shapangha bayqatpay belgi soghyp, basqa bir quanysh iyesine syilaghanym bar. Arada bir jyl ótkende mening taghy bir quanyshyma әlgi ózim belgi soqqan shapanymnyng qaytyp kelgeni bar, - dep aitqany edi...

Ras, Kenes dәuirinde shapan az boldy. Oghan qoly jetkender ghana ie bolatyn. Býginderi shapan tigushiler kóbeyip, shapan sapasy jaqsarghany taghy bar. Biraq, shapan jabu jarysy órshimese, basylghan emes.

Mening biluimshe, qazaq shapandy ózining asa syily әri qadirli tughan qúdasynyng ghana iyghyna japqan. Al, qazir she, 40, 50, 60, 70, t.b. jasqa kelgenderge shapan jabu búljymaytyn zangha ainalyp bara jatqanday әser etedi.

Qaytalap aitamyn, qazaq shapandy ózining tughan qúdasynyng ghana iyghyna japqan. Al, qazir qazaq shapanyn, qazaqty qoyyp, barsha músylmandargha da, barsha kәpirlerge de, aghylshyndargha da, qytaylargha da, negrlerge de jaba beretin bolghan.  Meninshe búny qazaq shapanyn qorlau, mazaq etu dep úghu kerek.

Tipti, basqalardy aitpaghannyng ózinde, qazaq shapanyn kez kelgen jastaghylargha da jaba beretin bolyppyz.  Biz búl daraqylyqpen qazaq shapanynyng qadirin arttyryp emes , kerisinshe keri ketirip otyrmyz.

Qazaq shapandy asa әspettep, qúrmet tútqan!

Qasiyetti qazaq shapanyn, dinimizdi, tilimizdi, últtyq dәstýrimizdi bilmeytin, bilgisi de kelmeytin, mensinbeytin kim kóringen qaydaghy bir kirmelerding iyghyna  jauyp, ne barqadam tappaqpyz?

Ol shapan japqan qonaghyn, qazaq shapanynyng qadirin bile me eken әueli?

Qoryta aitqanda, qazaq shapanynyng qadirin ketirmeyik, «qalyng elim, qazaghym, qayran júrtym!..» (Abay) - dep oiymdy týiindegim keledi.

Mening jogharydaghy aitqandaryma, ózindik pikirme – qarsy dau aitatyn nemese taghy da qosyp terennen oy qozghaytyn azamattar tabylyp jatsa, olardyng aitqan uәjine qúlaq asugha әzirmin?

Júmash Kókbóri

Abai.kz