Biraq, uaqytsha qiyndyqqa olar da tóze bilgeni jón.
Turasyn aitqanda, ónirdegi medisina salasyn sauyqtyrudy oblys әkimining ózi jeke baqylauyna alghaly búl baghytta biraz ilgerileushilik bayqalady. Emdeu oryndary jas mamandarmen de, tәjiriybeli dәrigerlermen de tolyghyp keledi. Olargha pәterler de úsynyluda, kóterme syiaqylary da berilude. Áytse de, jana kelgenderding de jergilikti jaghdaymen sanasqany, keybir qiyndyqtargha kóndikkenderi jón.
ShEBER DÁRIGERDI EShKIM DE ShETQAQPAY ETPEYDI
Selektorlyq kenes kýn tәrtibindegi birinshi mәseleni kirispe sózben ashqan oblys әkimining birinshi orynbasary Bolat DÁUKENOV búl baghytta búghan deyin berilgen tapsyrmalardyng naqty oryndalysy qatang súralatynyn birden eskertti. Jergilikti atqarushy biylik sala mamandaryna barynsha jaghday tughyzyp jatyr. Endeshe, sonyng qaytarymyn súraytyn da uaqyt jetti.

Biraq, uaqytsha qiyndyqqa olar da tóze bilgeni jón.
Turasyn aitqanda, ónirdegi medisina salasyn sauyqtyrudy oblys әkimining ózi jeke baqylauyna alghaly búl baghytta biraz ilgerileushilik bayqalady. Emdeu oryndary jas mamandarmen de, tәjiriybeli dәrigerlermen de tolyghyp keledi. Olargha pәterler de úsynyluda, kóterme syiaqylary da berilude. Áytse de, jana kelgenderding de jergilikti jaghdaymen sanasqany, keybir qiyndyqtargha kóndikkenderi jón.
ShEBER DÁRIGERDI EShKIM DE ShETQAQPAY ETPEYDI
Selektorlyq kenes kýn tәrtibindegi birinshi mәseleni kirispe sózben ashqan oblys әkimining birinshi orynbasary Bolat DÁUKENOV búl baghytta búghan deyin berilgen tapsyrmalardyng naqty oryndalysy qatang súralatynyn birden eskertti. Jergilikti atqarushy biylik sala mamandaryna barynsha jaghday tughyzyp jatyr. Endeshe, sonyng qaytarymyn súraytyn da uaqyt jetti.
Osy orayda densaulyq saqtau basqarmasynyng bastyghy Mendihan ÓTEPQALIYEVTING aituynsha, qazir oblysta 288 dәriger jetispeydi eken. Solardyng ishinde 122 maman asa qajet sanalady. Ásirese, jas mamandardyng auyldargha barugha qúlqy joq kórinedi. Mәselen, ótken jyly kelgen 20 jas mamannyng 16-sy qalada túraqtap qalghan. Áriyne olar múnda da qajet. Biraq, auyldaghylargha da medisinalyq kómek kórsetetin dәriger kerek emes pe? Eger ónirge kelgen mamandardyng bәri oblys ortalyghynda qalatyn bolsa, auyldaghylardyng saulyghyn kim qorghaydy? Qazir alys auyldardyng shalghay mekenderinde de jaqsy jabdyqtalghan emdeu oryndary ashylyp jatyr. Solarda kim júmys jasamaq? Demek, oblys basshysynyng ózderine kelgen jas dәrigerlerge jaghday jasau turaly audandar әkimine bergen tapsyrmasy jetkilikti oryndalmay jatyr.
Mәselen, Qyzylqogha audanyna kelgen mamandargha berilgen ýiler óte eski kórinedi. Tipti, birqataryna kýrdeli jóndeu de qajet eken. Jas mamangha berilgen bir ýiding ishinde býrge jýr.
Osynday oralymsyzdyqty estigen Bolat Asylúly birden audan әkimin tikeley baylanysqa shaqyrdy. Al, onyng aituynsha, audandaghy ýilerding deni sonau 1970-1980 jyldary salynghan. Kópshiligi kýrdeli jóndeudi qajet etedi. Al, jogharyda aitylghan úsynylghan ýige mamannyng ózi kelisken.
-Múnday syltau bolmauy tiyis, - dedi oghan oblys әkimining birinshi orynbasary, - jana ýy salyp bermey-aq qoyyndar, biraq qoldaghy mýmkindikti paydalanyp, sol baspanasyn jóndep beruge bolmay ma? Oghan kóp kýsh kerek pe? Olar mamandar emes pe? Biz alys audangha shaqyrghanda, túrmystyq jaghdayyn jasaugha uәde bergen edik qoy. Endeshe, oblys әkimining tapsyrmasy nege oryndalmaydy?
Maqat audanynda da jaghday asa onyp túrghan joq. Múnda, densaulyq saqtau basqarmasynyng mәlimetinshe, ótken jyly barghan eki mamannyng birine berilgen ýiding qújaty qate bolyp, endi ol sol baspanasyn jaldap túratyn kórinedi. Ári ekinshi mamangha ýy әli berilmegen.
Búl rette audan әkimi Syrym RYSQALIYEV ózderine ekeu emes, tórt maman kelgendigin jәne olardyng bәri de ýimen qamtylghanyn aitady.
-Sonda kimge senuge bolady, - dedi osy orayda Bolat Asylúly, - densaulyq saqtau basqarmasyna ma, әlde audan әkimine me? Nege derekter naqty jasalmaydy?
Áytse de, sәl keyin belgili bolghanynday, qate qújat keshe ghana qalpyna keltirilipti. Audan әkimi osynday uәj aityp qútyldy.
Jylyoy audanyndaghy Qosshaghyl eldi mekenine júmysqa barghan jas dәriger onda ýy bolmaghan song Qúlsarygha qaytyp kelip,endi ata-anasymen birge túryp jatqan kórinedi. Búl jaydy audan әkimi Rahmetolla NÚGhYMANOV ta joqqa shygharmady. Al, tәrtip boyynsha tek auylgha barghan jas mamangha ghana jeke baspana tiyesili. Qúlsary qala bolghandyqtan, múnday jenildik qaralmaghan.
-Biraq, o basta sol mamandy selogha jibergende qajettilik bolghan joq pa edi? - dedi oghan Bolat Asylúly, - endeshe, ýy joghyn syltauratyp op-onay bas tartqandaryng ba? Álde ózge dәrigermen auystyrdyndar ma? Bir adamgha auyldan ýy jaldaugha mýmkindik joq pa edi?
Onyng ýstine, biyl Jylyoygha Atyrau men Aqtóbe qalalarynan kelgen qos mamangha ýy berilmey, olar pәterlerin jaldap túryp jatyr eken.
Qúrmanghazy audanyna songhy eki jylda jiberilgen ýsh mamannyng birde-bireuine baspana berilmegen. Audan әkimining mindetin atqaryp otyrghan adam bir mamannyng qayda ekenin bilmey, ekeuin ghana ataydy. Sonda, audan basshylyghy ózderine kelip jatqan mamandardyng sanynan habarsyz ba? Endi satyp alatyn ýy izdep әlek kórinedi.
Densaulyq saqtau basqarmasynyng mәlimetinshe, Isatay audanyna songhy eki jylda tórt maman kelgen. Olardyng ekeui ata-analarymen birge túratyndyqtan, baspanagha zәru emes. Al, bireuine jataqhanadan oryn bólingen. Ekinshisine ýy mәselesi әli sheshilmegen.
Audan basshylyghy ózderine ýsh dәriger kelgendigin, olargha jeke ýy alugha qarjy joqtyghyn, sondyqtan jataqhanadan oryn bólinetindigin aitady.
-Taghy qate derekter, - dedi Bolat Asylúly renishin jasyrmay, - sonda kimge senuge bolady? Men mamandardyng sanyn tekke súrap otyrghanym joq. Olardyng әrqaysysy esepte boluy shart. Óitkeni, bәri de baspanamen qamtamasyz etilui tiyis. Ázirge jeke ýy bolmasa, jaldaytyn mýmkindik qarastyru qajet. Soghan sәikes qarjy bólinui tiyis. Eger mamandardyng naqty sanyn anyq bilmesek, qarajatty qalay bólemiz?
Mahambet audanyna biyl jiberilgen qos mamannyng bireui baspanamen qamtylyp, ekinshisi kezekke qoyylypty.
Kýrdeli jaghday Inder audanynda qalyptasqan. Múnda jas mamandar ata-analarymen birge túryp jatyr. Al, әdeyi shaqyrylghan tәjiriybeli mamandardyng aldynyng kelgenine bes jyldan assa da baspanasyz otyr. Tipti otbasylyq ýlgidegi bir ýiding ýsh bólmesinde ýsh janúya túryp jatyr.
Audan әkimi Jankeldi RAHMETQALIYEVTING aituynsha, búrynnan kele jatqan dәrigerler ýimen qamtylmaghan eken. Pәter jaldaushylar da bar. Al, jas mamandargha qatysty problema joq.
Osy orayda oblys әkimining orynbasary Aygýl ÁJIGhALIYEVA bir naqtylyq engizdi. Búryn berilgen tapsyrmagha oray, bir audannan ekinshisine qonys audarghan mamandar әzirge ýimen qamtylmaydy. Baspana aldymen jas mamandargha jәne ózge oblystardan arnayy shaqyrylghan dәrigerlerge beriledi.
Biraz problema qalada da bar. Biraq, múnda budjet salasy qyzmetkerleri pәterlermen qamtylyp jatyr. Demek, mәsele de ontayly sheshilude.
Auyldargha jiberilgen mamandargha jaghday tughyzylmauy nendey qiyndyqtargha dushar etip otyr? Qazir Qúrmanghazy, Qyzylqogha jәne Inder audandaryna reanimator-anestezolog, akusher giynekolog, neonatolog, hirug tәrizdi mamandar asa qajet. Al, kelgen adamdargha túrmystyq jaghday jasalmasa, onda búl ónirlerge eshkim de barmaydy.
Oblystyq әkimdik búrynghysha atyraulyq studentterge qoldau kórsetip jatyr. Mәselen, biyl 24 jasqa 7,2 mln. tenge kóleminde oblys әkimining granty bólingen. Biraq, taghy da 15 studentten ótinish týsipti. Endi, ol qalay sheshiler eken?
Biyl da oblysqa 62 jas maman kelui josparlanghan. Yaghni, Aqtóbeden 42, Almatydan 14, Qaraghandydan 6 dәriger at basyn Atyraugha búrmaqshy. Olardyng 35-i túraqty qyzmetke ornalasyp ta ýlgeripti. Áytse de, bәri de túrmystyq jaghday tughyzylghanyn qalaydy.
Onyng ýstine, ýimen qamtylghan jaghdayda Atyraugha qonys audarugha dayyn túrghan alty dәrigerden de úsynys týsken. Búghan deyin Astana, Aqtóbe, Oral, Taldyqorghan, Semey qalalarynan kelgen toghyz maman júmysqa ornalasqanymen, aldy baspana bolmaghandyqtan keyin kete de bastaghan. Qazir de ókshesi kóterilip túrghandar bar eken. Eger olardyng bәri joghary sanatty tәjiriybeli dәrigerler ekendigin eskersek, túrmys jaghdayyn jedel jaqsartqan jón. Qazir túrghyn ýy mәselesi sheshilse, kórshilies Reseyding Astrahani qalasynan da kelushiler bar eken.
-Jalpy, medisina mamandaryna qatysty problema respublikada bar, - dedi osy orayda oblys әkimining orynbasary Serik AMANGhALIYEV, - sonyng ishinde ol bizde retimen jaqsy sheshilude. Oblysta múghalimderge degen súranys tolyq qanaghattandyryldy. Endi dәrigerlermen qamtylu qajet. Byltyr 59 maman túraqty júmysqa ornalasty. Al, oblys әkimi qajetti mamandardy izdeudi audan basshylaryna tapsyrghan bolatyn. Endeshe, osy tapsyrma da ornymen oryndaluy tiyis.
Selektorlyq kenesting búl mәselesin oblys әkimining birinshi orynbasary Bolat DÁUKENOV qorytyndy sózben týiindedi.
-Sóz joq, aldynghy jyldarmen salystyrghanda jaghday jaqsaryp keledi. Biraz tәjiriybeli mamandarmen de tolyqtyq. Jas dәrigerler de kóptep kelude. Bәrine de qamqorlyq jasap jatyrmyz. Áli de jasaymyz. Múny jergilikti atqarushy biylik basshylaryna qatang tapsyramyn. Arnayy shaqyryp alghan mamandargha baspana tauyp bere almasaq, bәri de keyin ketip qalady. Sonda, dәrigerlerding problemasy qazirgiden de ushyghyp ketedi.
Biraq, olar da bir jaydy sezinui kerek. Bizge de joghary talap qoymasyn. Jergilikti jaghdaymen de sanassyn. Eshkimge de kottedj salyp beremiz degen uәde bolghan joq. Zang shenberinde baspanasyn alady. Osy zalda otyrghan emdeu oryndarynyng basshylary kezinde qanday qiyndyqtardy bastan keshirmedi? Eki-ýsh balasymen bir bólmede túrghan kýnderin úmytty ma eken? Keybireui pәter kezeginde otyz jyl túrghan joq pa edi? Sonda qazir kelgenderge ýsh aida ghana baspana tauyp bere alamyz ba? Mýmkindik bolsa, әriyne, beremiz. Biraq, uaqytsha qiyndyqtargha tózu kerek. Respublikanyng ózge ónirlerindegi jaghday búdan da kýrdeli. Osy jaydy jas mamandargha da, osynda enbek etuge kelgen tәjiriybeli dәrigerlerge de jetkizulerinizdi súraymyn.
Al, biz óz tarapymyzdan eng qajetti jәne tәjiriybeli eki dәrigerge pәter de, kóterinki jalaqy da berudi oilastyryp otyrmyz. Búl iske osyndaghy kompaniyalardy júmyldyrmaqpyz. Osy ózgeler ýshin kótermeleu sharasy bolsyn, - dedi sózining sonynda Bolat Asylúly.
BIZDE ANA QAZASY DA, SÁBY ÓLIMI DE AZAYDY
Selektorlyq kenesting kýn tәrtibindegi ekinshi mәsele ana men sәby saulyghyna qatysty edi. Jasyratyny joq, ótken jyly búl problemanyng ekeui de ótkir túrghan-dy. Oblys әkimi ózi jinalys ótkizip, oghan asa nazar audarghan bolatyn. Sodan beri ne ózgerdi?
Densaulyq saqtau basqarmasynyng bastyghy Mendihan ÓTEPQALIYEVTING aituynsha, aitarlyqtay ilgeri jyljushylyq bar eken. Mәselen, biylghy segiz aida eki ana ólimi tirkeldi. Al, ótken jyldyng osynday uaqytynda alty bolatyn. Búl kórsetkish jóninen respublikanyng kóptegen ónirinen alda túrmyz. Áytse de, Maqat jәne Qyzylqogha audandarynda bolghan tosyn oqighalar jan-jaqty saralandy. Sonyng ishinde dәrigerlerding de qateligi bayqaldy. Bir is boyynsha prokuratura is kóterdi.
Sәby ólimi boyynsha ótken jyldan sәl ilgerileu bolghanymen, mamandar әli kórsetkishting joghary ekendigin aityp otyr. Sonyng ishinde Atyrau qalasynyng Geolog emhanasynda múnday jaghday eki esege artqan. Qazir múndaghy jaghday erekshe baqylaugha alynghan. Audandardaghy nәtiyje de nashar. Ásirese, Maqat pen Mahambet audandarynda ósim bar. Qúrmanghazy men Inder audandaryndaghy kórsetkish ótken jylmen salystyrghanda tómen bolghanymen, oblystyng ortasha dengeyinen joghary. Demek, audandardaghy jaghdaygha әli de nazar audarghan jón.
Qazir ana men sәby ólimderin azaytugha baghyttalghan biylghy tórtinshi toqsan men 2011-2013 jyldargha arnalghan jospar jasaqtalghan. Sonyng ishinde, aldymyzdaghy jyly oblystyq perzenthana bazasynda perinataldyq ortalyq ashu ýshin 147 mln. tenge kerek. Osy orayda sanitarlyq aviasiyany derbes mekeme retinde bólip shygharu qajettigi de aityldy. Onyng tehnikalyq jaghdayyn jaqsartu ýshin de jyl sonyna deyin ghana 11 mln.tenge kerek eken. Eng bastysy - jýkti әielder men sәbiylerge tegin dәri-dәrmek beru ýshin 150 mln. tenge shamasynda qarajat qajet.
Aqyrynda, oblys әkimining orynbasary Serik AMANGhALIYEVTING aituynsha, respublikalyq shtabta ana men sәby ólimderining kórsetkishin edәuir tómendetken Atyrau oblysyndaghy is-sharalar ong baghalanghan.
-Songhy jyldary ónirde birneshe jana emdeu oryndarynyng payda boluy ana men sәby óliminin, jalpy halyqtyng saulyghynyng biraz jaqsaruyna jol ashty. Biyl da birneshe medisina mekemeleri qatargha qosylmaq. Búl - oblys әkimining osy salagha neghúrlym joghary manyz berip otyrghandyghynyng jemisi. Demek, endi osy qúrylymdardy sauatty dәrigerlermen, jetilgen jabdyqtarmen qamu qajet. Al, odan әri medisina qyzmetkerlerining ózderinen de layyqty jauapkershilik súralady, - dedi kóterilgen mәseleni qorytyndylaghan oblys әkimining birinshi orynbasary Bolat DÁUKENOV tiyisti memlekettik qúrylymdar men jergilikti atqarushy biylik basshylaryna naqty tapsyrmalar berdi.
...Mine, búl jolghy selektorlyq kenes ónirding osynday manyzdy mindetterin talqylaugha arnaldy.

Mendibay SÝMESINOV.