Elimizdegi óner men mәdeniyet oshaqtary, irgeli joghary oqu oryndarynyng újymy, óner, mәdeniyet qayratkerleri latyn әlipbiyine kóshu últtyng bolashaghyna qatysty zaman talaby ekenin aityp, Elbasynyng bastamasyna qoldau bildirdi. Búghan Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyng atyna, QR Preziydenti Ákimshiligine kelip-týsip jatqan hattar dәlel boluda.

Sonday hattardyng birazyna sholu jasap kórelik. Últtyq memlekettik kitap palatasynyng diyrektorynyng orynbasary Gh. Rahymbaydyng pikirinshe, latyn qarpine kóshu - týbi bir, tarihy ortaq týrki halyqtarymen jaqyndastyra týsetin manyzdy faktorlardyng biri. «Olarmen birlese otyryp, gumanitarlyq-ghylymy zertteulerdi jana satygha kóteruge mýmkindikting molayatyny sózsiz. Búl últtyng bolashaghyna qatysty zamannyng talaby. Búl iske belsenip kirisetin kez keldi»,- deydi ol.

Qazaqstan Respublikasynyng Últtyq kitaphanasynyng diyrektory J. Seydumanov memleketting tabysty damuy tildik ortagha da baylanysty ekendigine nazar audarypty. Ol latyn әlipbiyine kóshu ana tilimizdi damytyp qana qoymay, halqymyzdyng birligin kýsheytip, ruhany jaqyndastyrady dep sanaydy. «Búl qadamnyng shyn mәninde memleketimizding damuyn jana dengeyge kóterip, elimizge jana mýmkindikter tughyzatynyna jәne qazirgi órkeniyet jetistikterine alyp baratynyna biz kәmil senimdimiz»,- dep jazady ol.

Abay atyndaghy Qazaq memlekettik akademiyalyq opera jәne balet teatrynyng diyrektory, Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri Asqar Bóribaev el basshysynyng atyna joldaghan hatynda mynaday pikirin jetkizipti: «Ózimizding tól әlipbiyimiz, tól jazuymyz payda bolatyny, týrki halyqtarynyng arasyndaghy ruhany baylanysty ornatugha mýmkindik tuatyny, qoldanugha óte ynghayly, әlemdik jana tehnologiyalargha ynghaylanghan latyn әlipbiyine kóshu elimiz ýshin ýlken strategiyalyq manyzgha iye».

Latyn әlipbiyine kóshu turaly úsynysty újym bolyp qoldaghandardyng qatarynda A. Júbanov atyndaghy daryndy balalargha arnalghan respublikalyq mamandandyrylghan muzyka mektep-internaty da bar. Mekeme diyrektory M. Qadyrov latyngha kóshu arqyly ana tilimizding mәrtebesi de kóteriletinine toqtalghan. «Latyngha kóshu arqyly elimizding әlemdik mәdeny kenistikke kiruine jәne jana tehnologiyalardy erkin mengeruine jol ashylady. Qazirgi tanda ýsh tildi erkin mengergen jas úrpaghymyzgha latyn әlipbiyin mengeru esh qiyndyq keltirmeydi. Jәne tez ýirenip, qalyptasyp ketetinine senimimiz mol. Óitkeni ótken jyldan bastap elimizding mektepterinde aghylshyn tili sabaqtary 1-shi synyptan bastap oqytyluda. Erikti elimizding jas úrpaghy bilimdi iygerude jahandyq ózgeriske beyimdele otyryp, qalyptasuy kerek. Latyn әlipbiyine kóshuge qadam jasalghany óte quantarlyq sheshim dep bilemiz. Tilimizding mәrtebesi asqaqtay bersin!»,-delingen onyng Elbasynyng atyna joldaghan hatynda.

J. Elebekov atyndaghy respublikalyq estrada-sirk kolledjining újymy latyngha kóshu turaly bastamany «Qazaq elining taghy bir jenisi, Elbasynyng útymdy úsynysy» dep baghalap otyr. «Latyn әlipbii – týbi bir týrki halqynyng ortaq dýniyesi. Latyngha kóshu – tәuelsiz Qazaqstannyng batyl qadamdarynyng biri dep bilemiz. Býgingi el aghalarynyng qazaq tilin latyn әlipbiyine kóshiru turaly sheshimin biz quanyshpen qabyldadyq. Shygharmashylyq-pedagogikalyq újym retinde latyn әlipbiyin nasihattaugha jәne onyng damuyna ayanbay ýles qosamyz»,- deydi mekeme diyrektory D. Uәshev.

K. Bayseyitova atyndaghy daryndy balalargha arnalghan respublikalyq mamandandyrylghan muzykalyq orta mektep-internatynyng ústazdary: «latinisagha kóshu qiyndyq tughyzbaydy» degen ashyq pikirin bildirdi. «Bizding mektepte oqu merzimi 12 jyl. Aghylshyn tili 1-den 12-shi synypqa deyin oqytylady. Búl pәnnen memlekettik emtihan tapsyrylady. 2016-2017 oqu jylynan bastap elimizde birinshi bolyp joghary synyptarda 15 top qúrylyp, muzyka pәnderi: solifedjio, garmoniya, әlem mәdeniyeti tarihy aghylshyn tilinde ótkizilude. Bizding oqushylardyng aghylshyn tilin mengeru dengeyi óte joghary. Ony mektepke kelgen sheteldik qonaqtar atap aityp jýr. Latyn әlipbiyine esh qiyndyqsyz kóshuge bizding újymnyng (480 oqushy) tolyq mýmkindigi bar»,-delingen atalghan újymnyng hatynda. «Taghy bir artyqshylyq, eger latyngha kóshsek, halqymyzdyng ótken tarihyn tereninen oqyp, biluge zor mýmkindik tuady. Ýlken buyn aghalarymyz kirill qarpine kóshpey túrghanda latyn tilinde esh qiyndyqmyz oqyp, jaza bilgen».- deydi mektep-internat diyrektory O. Abdullaev.

«Búl bolashaqqa batyl qadam jasap, elimizdi býkil dýnie jýzine tanytyp kele jatqan Elbasynyng taghy bir bayandy bastamasynyng biri jәne der kezinde qozghalghan ghylymy manyzy zor shara dep sanaymyz»,-dep jazady óz hatynda Q. Qojamiyarov atyndaghy respublikalyq memlekettik akademiyalyq úighyr muzykalyq komediya teatrynyng basshysy R. Toktahunov. Onyng aituynsha, tәuelsiz elding negizgi belgilerining biri retinde jazudyng manyzy óte zor. «Býgingi tehnologiya zamanynda ghalamtor jelisinde latyn әlipbiyimen kompiuterde kez-kelgen adam júmys istey alady. Latyngha kóshsek, birinshiden, qazaq tilining halyqaralyq dәrejege shyghuyna jol ashylady. Halyqaralyq aqparat kenistigine kiruguge mýmkindik tuady. Ekinshiden, tamyry bir týrki tildes halyqtarmen ruhany baylanysty kýsheytuge de paydasy zor bolatyny anyq»,-deydi ol.

P. Chaykovskiy atyndaghy Almaty muzykalyq kolledjining újymynyng Elbasynyng atyna joldaghan hatynda: «Latyn qarpine auysu turaly Elbasynyng bastamasy qazaq halqyn jana bir ruhany satygha kóterdi. Latyn әlipbii jana tarihy kezenge ayaq basugha, bәsekelestik qabilettilikti arttyrugha, sonymen qatar, bilim men otanshyldyqty damytugha ýlken septigin tiygizedi. Biz Sizdi qoldaymyz! Biz Sizben birgemiz! Latyn әlipbiyin qoldanu – elimizding bolashaghy ýshin jasalghan ýlken tarihy qadam!»,- dep jazylypty.

Astana-Balet teatry da útymdy úsynysqa qoldau bildire otyryp, latyn әlipbiyine kóshu týrki jәne jahandyq әlemmen yqpaldasugha, qazaq halqy búryn qoldanghan әlipbiyge qaytyp oralugha, últtyq sanamyzdyng janghyruyna óz septigin tiygizedi degen ýmitin jetkizgen. Al «Astana Opera» memlekettik opera jәne balet teatrynyng újymy latyngha auysu bizding elimizdi jahandyq órkeniyetke jaqyndata týsedi degen lebizin joldapty. «Latyn әlipbii – әlemdegi eng tanymal jazulardyng biri jәne onyng bolashaghy zor. Teatr újymy Sizding el ómirindegi osy tarihy sheshiminizdi qoldap, әri qaray jýzege asuyna ýlesin qosady», - delingen újymnyng hatynda.

Abai.kz