ەلىمىزدەگى ونەر مەن مادەنيەت وشاقتارى، ىرگەلى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ۇجىمى، ونەر، مادەنيەت قايراتكەرلەرى لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ۇلتتىڭ بولاشاعىنا قاتىستى زامان تالابى ەكەنىن ايتىپ، ەلباسىنىڭ باستاماسىنا قولداۋ ءبىلدىردى. بۇعان ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ اتىنا، قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنە كەلىپ-ءتۇسىپ جاتقان حاتتار دالەل بولۋدا.

سونداي حاتتاردىڭ ءبىرازىنا شولۋ جاساپ كورەلىك. ۇلتتىق مەملەكەتتىك كىتاپ پالاتاسىنىڭ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ع. راحىمبايدىڭ پىكىرىنشە، لاتىن قارپىنە كوشۋ - ءتۇبى ءبىر، تاريحى ورتاق تۇركى حالىقتارىمەن جاقىنداستىرا تۇسەتىن ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ ءبىرى. «ولارمەن بىرلەسە وتىرىپ، گۋمانيتارلىق-عىلىمي زەرتتەۋلەردى جاڭا ساتىعا كوتەرۋگە مۇمكىندىكتىڭ مولاياتىنى ءسوزسىز. بۇل ۇلتتىڭ بولاشاعىنا قاتىستى زاماننىڭ تالابى. بۇل ىسكە بەلسەنىپ كىرىسەتىن كەز كەلدى»،- دەيدى ول.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى ج. سەيدۋمانوۆ مەملەكەتتىڭ تابىستى دامۋى تىلدىك ورتاعا دا بايلانىستى ەكەندىگىنە نازار اۋدارىپتى. ول لاتىن الىپبيىنە كوشۋ انا ءتىلىمىزدى دامىتىپ قانا قويماي، حالقىمىزدىڭ بىرلىگىن كۇشەيتىپ، رۋحاني جاقىنداستىرادى دەپ سانايدى. «بۇل قادامنىڭ شىن مانىندە مەملەكەتىمىزدىڭ دامۋىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىپ، ەلىمىزگە جاڭا مۇمكىندىكتەر تۋعىزاتىنىنا جانە قازىرگى وركەنيەت جەتىستىكتەرىنە الىپ باراتىنىنا ءبىز كامىل سەنىمدىمىز»،- دەپ جازادى ول.

اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ديرەكتورى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اسقار بورىباەۆ ەل باسشىسىنىڭ اتىنا جولداعان حاتىندا مىناداي پىكىرىن جەتكىزىپتى: «ءوزىمىزدىڭ ءتول ءالىپبيىمىز، ءتول جازۋىمىز پايدا بولاتىنى، تۇركى حالىقتارىنىڭ اراسىنداعى رۋحاني بايلانىستى ورناتۋعا مۇمكىندىك تۋاتىنى، قولدانۋعا وتە ىڭعايلى، الەمدىك جاڭا تەحنولوگيالارعا ىڭعايلانعان لاتىن الىپبيىنە كوشۋ ەلىمىز ءۇشىن ۇلكەن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە».

لاتىن الىپبيىنە كوشۋ تۋرالى ۇسىنىستى ۇجىم بولىپ قولداعانداردىڭ قاتارىندا ا. جۇبانوۆ اتىنداعى دارىندى بالالارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان مۋزىكا مەكتەپ-ينتەرناتى دا بار. مەكەمە ديرەكتورى م. قادىروۆ لاتىنعا كوشۋ ارقىلى انا ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسى دە كوتەرىلەتىنىنە توقتالعان. «لاتىنعا كوشۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ الەمدىك مادەني كەڭىستىككە كىرۋىنە جانە جاڭا تەحنولوگيالاردى ەركىن مەڭگەرۋىنە جول اشىلادى. قازىرگى تاڭدا ءۇش ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن جاس ۇرپاعىمىزعا لاتىن ءالىپبيىن مەڭگەرۋ ەش قيىندىق كەلتىرمەيدى. جانە تەز ۇيرەنىپ، قالىپتاسىپ كەتەتىنىنە سەنىمىمىز مول. ويتكەنى وتكەن جىلدان باستاپ ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىندە اعىلشىن ءتىلى ساباقتارى 1-ءشى سىنىپتان باستاپ وقىتىلۋدا. ەرىكتى ەلىمىزدىڭ جاس ۇرپاعى ءبىلىمدى يگەرۋدە جاھاندىق وزگەرىسكە بەيىمدەلە وتىرىپ، قالىپتاسۋى كەرەك. لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە قادام جاسالعانى وتە قۋانتارلىق شەشىم دەپ بىلەمىز. ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسى اسقاقتاي بەرسىن!»،-دەلىنگەن ونىڭ ەلباسىنىڭ اتىنا جولداعان حاتىندا.

ج. ەلەبەكوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ەسترادا-تسيرك كوللەدجىنىڭ ۇجىمى لاتىنعا كوشۋ تۋرالى باستامانى «قازاق ەلىنىڭ تاعى ءبىر جەڭىسى، ەلباسىنىڭ ۇتىمدى ۇسىنىسى» دەپ باعالاپ وتىر. «لاتىن ءالىپبيى – ءتۇبى ءبىر تۇركى حالقىنىڭ ورتاق دۇنيەسى. لاتىنعا كوشۋ – تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ باتىل قادامدارىنىڭ ءبىرى دەپ بىلەمىز. بۇگىنگى ەل اعالارىنىڭ قازاق ءتىلىن لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ تۋرالى شەشىمىن ءبىز قۋانىشپەن قابىلدادىق. شىعارماشىلىق-پەداگوگيكالىق ۇجىم رەتىندە لاتىن ءالىپبيىن ناسيحاتتاۋعا جانە ونىڭ دامۋىنا ايانباي ۇلەس قوسامىز»،- دەيدى مەكەمە ديرەكتورى د. ۋاشەۆ.

ك. بايسەيىتوۆا اتىنداعى دارىندى بالالارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق مامانداندىرىلعان مۋزىكالىق ورتا مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ ۇستازدارى: «لاتينيتساعا كوشۋ قيىندىق تۋعىزبايدى» دەگەن اشىق پىكىرىن ءبىلدىردى. «ءبىزدىڭ مەكتەپتە وقۋ مەرزىمى 12 جىل. اعىلشىن ءتىلى 1-دەن 12-ءشى سىنىپقا دەيىن وقىتىلادى. بۇل پاننەن مەملەكەتتىك ەمتيحان تاپسىرىلادى. 2016-2017 وقۋ جىلىنان باستاپ ەلىمىزدە ءبىرىنشى بولىپ جوعارى سىنىپتاردا 15 توپ قۇرىلىپ، مۋزىكا پاندەرى: سولفەدجيو، گارمونيا، الەم مادەنيەتى تاريحى اعىلشىن تىلىندە وتكىزىلۋدە. ءبىزدىڭ وقۋشىلاردىڭ اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋ دەڭگەيى وتە جوعارى. ونى مەكتەپكە كەلگەن شەتەلدىك قوناقتار اتاپ ايتىپ ءجۇر. لاتىن الىپبيىنە ەش قيىندىقسىز كوشۋگە ءبىزدىڭ ۇجىمنىڭ (480 وقۋشى) تولىق مۇمكىندىگى بار»،-دەلىنگەن اتالعان ۇجىمنىڭ حاتىندا. «تاعى ءبىر ارتىقشىلىق، ەگەر لاتىنعا كوشسەك، حالقىمىزدىڭ وتكەن تاريحىن تەرەڭىنەن وقىپ، بىلۋگە زور مۇمكىندىك تۋادى. ۇلكەن بۋىن اعالارىمىز كيريلل قارپىنە كوشپەي تۇرعاندا لاتىن تىلىندە ەش قيىندىقمىز وقىپ، جازا بىلگەن».- دەيدى مەكتەپ-ينتەرنات ديرەكتورى و. ابدۋللاەۆ.

«بۇل بولاشاققا باتىل قادام جاساپ، ەلىمىزدى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىتىپ كەلە جاتقان ەلباسىنىڭ تاعى ءبىر باياندى باستاماسىنىڭ ءبىرى جانە دەر كەزىندە قوزعالعان عىلىمي ماڭىزى زور شارا دەپ سانايمىز»،-دەپ جازادى ءوز حاتىندا ق. قوجامياروۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك اكادەميالىق ۇيعىر مۋزىكالىق كومەديا تەاترىنىڭ باسشىسى ر. توكتاحۋنوۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، تاۋەلسىز ەلدىڭ نەگىزگى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە جازۋدىڭ ماڭىزى وتە زور. «بۇگىنگى تەحنولوگيا زامانىندا عالامتور جەلىسىندە لاتىن الىپبيىمەن كومپيۋتەردە كەز-كەلگەن ادام جۇمىس ىستەي الادى. لاتىنعا كوشسەك، بىرىنشىدەن، قازاق ءتىلىنىڭ حالىقارالىق دارەجەگە شىعۋىنا جول اشىلادى. حالىقارالىق اقپارات كەڭىستىگىنە كىرۋگۋگە مۇمكىندىك تۋادى. ەكىنشىدەن، تامىرى ءبىر تۇركى تىلدەس حالىقتارمەن رۋحاني بايلانىستى كۇشەيتۋگە دە پايداسى زور بولاتىنى انىق»،-دەيدى ول.

پ. چايكوۆسكي اتىنداعى الماتى مۋزىكالىق كوللەدجىنىڭ ۇجىمىنىڭ ەلباسىنىڭ اتىنا جولداعان حاتىندا: «لاتىن قارپىنە اۋىسۋ تۋرالى ەلباسىنىڭ باستاماسى قازاق حالقىن جاڭا ءبىر رۋحاني ساتىعا كوتەردى. لاتىن ءالىپبيى جاڭا تاريحي كەزەڭگە اياق باسۋعا، باسەكەلەستىك قابىلەتتىلىكتى ارتتىرۋعا، سونىمەن قاتار، ءبىلىم مەن وتانشىلدىقتى دامىتۋعا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزەدى. ءبىز ءسىزدى قولدايمىز! ءبىز سىزبەن بىرگەمىز! لاتىن ءالىپبيىن قولدانۋ – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن جاسالعان ۇلكەن تاريحي قادام!»،- دەپ جازىلىپتى.

استانا-بالەت تەاترى دا ۇتىمدى ۇسىنىسقا قولداۋ بىلدىرە وتىرىپ، لاتىن الىپبيىنە كوشۋ تۇركى جانە جاھاندىق الەممەن ىقپالداسۋعا، قازاق حالقى بۇرىن قولدانعان الىپبيگە قايتىپ ورالۋعا، ۇلتتىق سانامىزدىڭ جاڭعىرۋىنا ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى دەگەن ءۇمىتىن جەتكىزگەن. ال «استانا وپەرا» مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ۇجىمى لاتىنعا اۋىسۋ ءبىزدىڭ ەلىمىزدى جاھاندىق وركەنيەتكە جاقىنداتا تۇسەدى دەگەن لەبىزىن جولداپتى. «لاتىن ءالىپبيى – الەمدەگى ەڭ تانىمال جازۋلاردىڭ ءبىرى جانە ونىڭ بولاشاعى زور. تەاتر ۇجىمى ءسىزدىڭ ەل ومىرىندەگى وسى تاريحي شەشىمىڭىزدى قولداپ، ءارى قاراي جۇزەگە اسۋىنا ۇلەسىن قوسادى»، - دەلىنگەن ۇجىمنىڭ حاتىندا.

Abai.kz