Júma, 29 Nauryz 2024
Qúiylsyn kóshing 10464 6 pikir 5 Qazan, 2017 saghat 14:11

Yqtiyarhat dauy. 250 otbasynyng taghdyryna ziyalylar alandap jatyr

Qytaydan Tarihy Otanyna oralyp, Jambyl oblysy, Taraz qalalyq Kóshi-qon polisiyasynan yqtiyarhat alghan 250-dey etnikalyq qazaqtyng mәselesin qozghap,  keshe "250 otbasynyng taghdyryn oirandaghaly otyrghan joqpyz ba, Saghyntaev myrza?!" degen maqala jariyalaghan edik. Osy materialdy bir tәulikting ishinde portalymyzdan 12 mynnan asa adam oqyp, әleumettik jelilerde myndaghan adam óz oiyn bildirdi. Qandastarymyzdyng taghdyry ýshin alandap pikir bildirgenderding arasynda belgili ziyaly qauym ókilderi de bar. Biz solardyng arasynan elge oy salar bir-eki pikirdi oqyrman nazaryna qayyra saludy jón sanap otyrmyz.

Marat Toqashbaev, publisist: 250 qandasymyz Qytaygha qaytarylmasyn!

Jambyl oblysynda 2015 jyly Qytaydan atamekenine qonys audarghan 250 etnikalyq qazaqtyng yqtiyarhattary ÚQQ tarapynan tekseru kezinde jalghan bolyp shyghypty. Jambyl oblystyq ishki ister departamentining kóshi-qon polisiyasy ózderining oghan qatysy joqtyghyn aityp azar da bezer. Zang boyynsha әlgi 250 qazaq elden dereu deportasiyalanugha tiyis. 2015 jyly búrynghy Qytay azamattary Qazaqstangha túraqty túrugha ótinish bergen kezde №992 búiryqqa sәikes qajetti qújattardyng bәri jinaqtalghan. Alayda eki jyldan keyin qauipsizdik organdary tarapynan tekseru kezinde tirkeu men túraqty túrugha negiz bolatyn qújattar qoldan jasalghandyghy anyqtalghan.

Endi janaghy 250 qandasymyzdy qújattarynyng jalghandyghyna baylanysty elden quyp shyghatyn bolsaq, Qytay elinde olar birden tútqyndalyp, sottalary anyq. Onsyz da ol jaqta qazaqtargha kózqaras nasharlap túr. Jambyl oblysyna kelip panalaghan qazaq bauyrlarymyz býginde osy jaqqa ýirenisip, júmys jasap, bala-shagha asyrap, salyq tólep otyr. Qytaydan kelgen qazaqtardyng qinalatyny – orys tilin bilmeytindigi. Osy jaghdaydy epti paydalanghan keybir qular olardyng qaltasyn qaghyp, jalghan qújattar jasap bergen tәrizdi. Búghan qansha bas tartsa da kóshi-qon qyzmetining ókilderi qatyspauy mýmkin emes.
Esterinizde bolsa 2014 jyly nauryz aiynyng ortasynda Almatydan Gonkongke úshatyn KS-929 reysining eki gonkongtyq jolaushysynyng qol jýginen Qazaqstannyng 291 pasportynyng taza blankisi shyqqany ýlken dau tughyzyp edi. Alayda sol dau boyynsha aiyptylardy anyqtau men jazalau jóninde keyin eshbir derek keziktirmedik. Jylyday jabylyp qalghan tәrizidi. Sonday sybaylas jemqorlyq óz qazaghymyzgha kelgende mynaday kelensizdik shygharyp túr. Oghan da әlgi gonkongtikterge pasport blankisin bergen tәrizdi ishki ister organdarynyng újdansyz qyzmetkerlerining qatysy bar-au dep shamalaymyn.

Aytarym, qytaydan kelgen qazaq qandastarymyz jalghan yqtiyarhattardy ózderi jasamaghan. Olargha jasap bergen qalayda basqa bireuler. Sondyqtan tikeley aiypty emestigin eskere otyryp, qarjylay jaza ótese de olardy Qazaqstanda qaldyru kerek! Tipti qiyndyq tusa biraz uaqyt bosqyn mәrtebesinde ústay túrugha da bolady. Qalayda elim dep, otanym dep kelgen qandastarymyzdy keudesinen iyterip, taghdyr tәlkegine laqtyrmayyq! Qazaqtardyng Qazaqstannan basqa Otany joq!

Erlan Sairov, sayasattanushy: 250 jas otbasyn Tarazdaghy alaayaqtar aldap soqqan

- Áli esimde, Siriyada azamattyq soghys bastalghan kezde, biraz sheneuikter: "Biz órkeniyetti elderden qalmauymyz kerek. Siriyadan "shúghyl týrde" bosqyndardy qabyldauymyz qajet", - dep baybalam salyp edi. "Qansha bolsa da qarjy bólip, kóshiremiz" dedi ghoy "bәtshagharlaryn".

Sol kezde tang qalghanmyn, mynalardyng "bir jeri" dúrys júmys istey me dep. Shette 5 mln qandastarymyz "qan qaqsap otyr", bireui qytay, bireui ózbek, bireui orys bolugha jaqyn. Áy bizding Ókimette bir kishkentay ghana bolsyn bauyrmaldylyq bar ma?.

Endi býgin, elim-jerim dep ansap kelgen jastardyng basyn qatyryp, "Qytay asyryp jiberemiz" deydi. 250 jas otbasyn Tarazdaghy alaayaqtar aldap soqqan eken. Jalghan yqtiyar hat bergen. Sol 250 otbasyna kómektesuding ornyna "jazagha tartamyz" deydi. Myqty, sol әlsizderge, japa shekkenderge "jyghylghan ýstine júdyryq jasaghanda" kósegelering kóterilip kete me? 250 jas otbasyna ózderi qújattaryn rettep bermey me?! Álde taghy shýrshit, ýndis, arabtargha júmys ornyn dayyndap, jarylqayyn dep otyr ma, búlar?

Týiin ornyna

Jambyl oblysy, Taraz qalalyq Kóshi-qon polisiyasynan yqtiyarhat alghan azamattardyng bәri qújatty Kóshi-qon polisiyasy mekemesinen alghandaryn, qoldaryna resmy talon ústatyp, tólqújattarynyng artyna mekemening mórin basyp bergenin aitady. Al, sonshama dәlel bola túra resmiy Jambyl oblystyq kóshi-qon polisiyasy olargha eshqanday da jalghan qújat bermegenderin mәlimdeui týsiniksiz jaghday. Myna qújattar Jambyl oblystyq kóshi-qon polisiyasy jalghan aqparat taratyp otyrghanyn dәleldeydi.

Qosh! Alda taghy da aitarymyz bar ekenin esterinizge salamyz.

Dayyndaghan Qanat Birlikúly

Abai.kz

 

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3613