Tariyhqa kóz jýgirter bolsaq, taghdyr tauqymetimen qanshama úlys ókilderi qasiyetti Qazaq jerin pana tútyp, qazaq halqynyng ainalasyna shoghyrlanghany belgili. Qashanda tatulyq pen yntymaqty tu etken elimizge ózge úlys ókilderimen dostyq qarym-qatynasta bolyp, birtútastyqta ómir sýrui manyzdy. Elbasy Núrsúltan Ábishúly halyqty últyna bólip-jarmay, birtútas Qazaqstan qoghamyn qalyptastyrudy maqsat tútyp, 1992 jyly alghash ret Assambleya qúru turaly iydeyasyn qalyng kópshilikke jariyalady. IYdeya iri maqsatqa úlasyp, 1995 jyldyng 1-nauryzynda Qazaqstan halqy Assambleyasy qúryldy. Biyl últaralyq tatulyq pen qatynasty, birtútas qogham qúru men týsinistikti basty sharty etken Assambleyagha – 20 jyl. Osy jyldar ishinde Elbasynyng tendessiz iydeyasy әlem ýshin ýlgi bolyp, jeke dara «qazaqstandyq brend»retinde tanyldy.

Býginde Elbasynyng etnosaralyq toleranttylyq pen qoghamdyq kelisim ýlgisin әlem nazaryna alyp, ony tynbay zerttep keledi. Qazaqstandyq ýlgi Birikken Últtar Úiymynda, Kopengagende, Venada, Jenevada, Niu-Yorkte ótken halyqaralyq forumdarda tanystyrylyp, ong baghagha ie boldy. Europadaghy qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymyna qatysushy 56 memleketting tiline audaryldy.

«Kórshi aqysy – Tәnir aqysy» degen ústanymy berik qazaq halqy kórshisimen tatu-tәtti ómir sýre otyryp, býtin bir eldi yntymaq pen birlikke shaqyryp keledi. Osy ymyrashyldyq әlem elderine Qazaqstan halqy Assambleyasynyng qyzmeti arqyly keninen nasihattalyp, beybitshilikting bastamasy úghymynda aiqyn kórindi.

Qazaqstan halqy Assambleyasy men onyng qúrylymdarynyng mәrtebesi, etnosaralyq qatynastar subektileri júmysynyng elimizde jýrgizilip kele jatqan sayasy baghytpen ýndes jana jýiesi 2008 jylghy 20-qazanda Qazaq­stan Respublikasynyng «Qazaqstan halqy Assambleyasy turaly» Zany arqyly beky týsti. Memleketting qalyptasu kezeninde basty mindet – etnosaralyq tózimdilik pen kelisim negizinde qoghamdy úiystyru bolsa, el damuynyng jana kezeninde ortaq qúndylyqtar men qaghidattar jýiesine negizdelgen Últ Birligine jetu bolyp tabylady. Sondyqtan 2010 jyly sәuirde azamattyq qogham men memlekettik instituttardyn, tanymal túlghalardyng syndarly úsynystaryn jinaqtaghan Qazaqstannyng El Birligi doktrinasy qabyldandy. El Birligi doktrinasy – birtútastyqtyn, bolashaqqa birigip úmtyludyng serpindi kórinisi ispettes.

«Bereke basy – birlikte» degen qazaq halqy. Qazirgi Qazaqstan qoghamynyng janaru jolymen tiyimdi damuy eng aldymen eldegi sayasy túraqtylyq pen últaralyq týsinistikke baylanysty. Osy manyzdy ruhany faktordy jýzege asyruda tikeley qyzmet isteytin úiym Qazaqstan halqy Assambleyasynyng negizgi maqsaty – kóp etnosty memleketimizdi ózara tatulyq, әleumettik kelisim, dinaralyq týsinistik jәne qazaqstandyq patriotizm ruhynda tәrbiyeleu. Sonymen qatar, Qazaqstan halqy Assambleyasynyng jyly elimizde tarihy jylgha ainalmaq. Búl jyl memlekettik dengeyde manyzy zor mereytoylargha toly. Elbasy Núrsúltan Nazarbaev óz Joldauynda «2015 jyl – últtyq tarihymyzdy úlyqtau jәne býgingi biyikterimizdi baghalau túrghysynan mereyli belester jyly. Qazaq handyghynyng 550 jyldyghyn, Qazaqstan halqy Assambleyasy men Konstitusiyamyzdyng 20 jyldyghyn, Úly Jenisting 70 jyldyghyn atap ótemiz. Osynau tarihy belester Jana Qazaqstandyq Patriotizmdi úrpaq jadyna sinirude airyqsha rólge iye» dep erekshe atap kórsetti. Búl jyl Jana qazaqstandyq patriotizm modelin nyghaytatyn, úrpaq tәrbiyesinde erekshe rólge ie bolatyn jyl bolmaq.

Memleketting bir bólshegi, birtútas qoghamdy qúrugha atsalysatyn, bolashaqtyng altyn kiltin iyelenetin sanaly úrpaq tәrbiyeleuge auqymdy ýles qosyp kele jatqan ústazdar ústahanasy – Qazaq memlekettik qyzdar pedagogikalyq uniyversiyteti de búl manyzdy sharalardyng eshqaysysynan da qalys qalmaydy. Memleketting tynys-tirshiligi, qaynaghan ómirining kishkentay kórinisi bizding kiyeli shanyraghymyzda ótip jatyr. Arman quyp әsem Almatygha ayaq basqan qarakózder Arular ordasyna taban tirep, sapaly bilim alyp, bilikti maman bolyp shyghyp jatqandaryna, mine – 70 jyldan asty. Qazaqtyng ghana emes, qyrghyz, ózbek aghayyndardan bastap, úighyr, tәjik, kýrd, orys, ukraiyn, kәris sekildi kóptegen últtyng tilegi bir qyzdaryna – Qyzdar uniyversiyteti tirekke ainaldy. Qazaqstan Elbasynyng basshylyghymen Qazaq memlekettigining kóp ghasyrlyq dәstýrin jalghastyra otyryp, tarihy ólshem boyynsha qysqa merzimde jahandyq ózgeristing orasan zor jolyn jýrip ótti. San tarapty tranzittik jaghday barysynda halyqaralyq qoghamdastyqqa tanylghan, bel ortasynda zandy týrde Qazaqstan halqy Assambleyasy túrghan beybitshilik pen kelisimning biregey modeli qúryldy. Býginde Qazaqstan Respublikasy quatty naryqtyq ekonomikasy men damyghan azamattyq qoghamy bar, 100-den astam etnos ókilderi birlik pen kelisimde ómir sýrip jatqan, qalyptasqan demokratiyalyq memleketke ainaldy. Osynyng barlyghy jahandyq sayasy әri ekonomikalyq damudyng ózekti tendensiyalary men trendterin qaperde ústaytyn Elbasynyng sarabdal da saliqaly әri kóregen sayasatynyng arqasynda mýmkin boldy. Assambleyany instituttyq nyghaytu boyynsha biylghy jyly atqarylghan júmystardy qorytyndylap, Memleket basshysy «Qazaqstan halqy Assambleyasynyng jyly» dep jariyalaghan 2015 jyly memlekettik etnosayasatty odan әri jetildiru jәne Qazaqstan halqynyng birligin nyghaytu jónindegi negizgi mindetterdi aiqyndap berdi. Búl bizding aiqyn baghdarymyz bolmaq. Árqashanda birlik pen tatulyqty saqtaugha, alauyzdyqqa jol bermeuge shaqyrghan Qazaq Eli «Baqyt qayda barasyn, yntymaqqa baramyn» degen әigili sózin qaldyrghan. Sondyqtan Elbasy aitqanday, «bizding tuymyz – birlik» boluy kerek. Tәuelsiz Qazaqstannyng aspany mәngi beybit bolsyn. Jerimizden qút-bereke qashpay, últ pen úlystyng dostyghy artyp, tatulyghymyz tasy bersin!

Dinar Nóketaeva,

Qazaq memlekettik qyzdar pedagogikalyq uniyversiytetining rektory

Abai.kz