KSRO-ny aitamyn-au, qansha jerden tabany kókti tiregen alyp imperiya bolsa da, onyng ekonomikasynyng túiyqqa tirelui - kópke shydatpady. Elding býkil kapitalyn qorghanys әleuetin kýsheytuge júmsaghan dii-memleketting - aisbergke soghylghan Titaniktey әp-sәtte-aq kýl-talqany shyqqanyn kóz kórdi. 40 jyldaghy qorghanysqa ketken әskery shyghyny 20 trillion dollar! Masqara ghoy!

Basty kapital - "adam jәne onyng ómiri" ekenin úmytatyn memleketterde damudyng toqtaytyny aksioma. Sabaq týidik pe, bastan ótkergen mysaldan?

Nege Qazaqstan ekonomikalyq daghdarystan kóz ashpay keledi? Neden janyldyq? Nege kóshten qala bastadyq? Ekonomikamyzdyng bәsekege qabilettigi nege tómendep ketti? Ekonomikanyng әrtaraptanbauy, Euraziyalyq ekonomikalyq Odaqqa mýshelikke enuimizden bólek, ekonomikamyzdyng túralauyna әkep soqqan birden-bir faktor - qarjylyq-klandyq toptyng últtyq ekonomikany baqylauy bolyp otyr.

Qazaqstannyng resursyn uysynda ústaghan jәne biylikpen auyz jalasqan klandyq iyerarhiya shynjyrynan ýzilmey el ekonomikasy bas kótermeydi! Anyq kózim jetti! Olardyng júmys isteu prinsiypi - qúrdymgha batqan kompaniyalardy memleketting menshigine ótkizip, al tabysty kәsiporyndardy jekeshelendiruge negizdelgen. Mәselen, "Samúryq-Qazyna" "Shalqiya" ken ornyn 75 mlrd tengege jәne qosymsha qaryzyn 75 mlrd tengege satyp alyp, memleketti 150 mlrdqa otyrghyzyp ketti! Múnday mysaldar kóp!

NPZ -lardyng jasandy týrde tolyq modernizasiyalanyp bitpeui, Reseyding "Gazpromynyn" benziynine qoldan úiymdastyrylghan 30 payyzdyq ishki tәueldilik, qoldan jasalghan janarmay defisiyti, Bozymbaevtyng baghanyng kóteru ýshin bar benzindi halyqqa bermey qoyy - bizdegi qarjylyq toptyng mahinasiyasy! Qazaqtyng mýddesinen Reseydin, jeke qaltanyng mýddesi artyq bolghany ghoy...

Sosyn, Qúlybaevtyng Gazpromgha diyrektorlar kenesine qayta-qayta mýshelikke saylanuynda nendey syr bar? Qazaqstandaghy ekonomblokqa jauapty túlghalar nege ózgermeydi? Nege "Samúryq-Qazynany" otandyq qarjy polisiyasynyng tekseruine zandy týrde tiym salynghan? Paradoks!

Qarjylyq-klandyq toptardyng úyasyn búzu mýmkin emes. Bir-birine iylenip qalghan. Al múnday jaghdayda qoldan jasalghan otandyq ekonomikalyq daghdarys úzaqqa sozylary sózsiz! Jәne býgingi biylikting týbine jetetin de solar bolmaq!

Dina Elgezek

Facebook-tegi paraqshasynan