Júma, 29 Nauryz 2024
Kórshining kólenkesi 8507 12 pikir 24 Qazan, 2017 saghat 18:56

SIM ókildigi Qytayda qamalghandardyng tuystaryn qabyldady

Songhy uaqytta Qytaydaghy qazaqtargha qatysty týrli әngimening sheti shyghyp jýr. Jón-josyqsyz qudalau kórip, temir torgha toghytylyp jatqan júrttyng Qazaqstandaghy tughan-tuystary aityp jatyr búl әngimelerdi.

Qazaqstannyng Syrtqy ister ministrligi kýni keshe ghana arnayy mәlimdeme jasap, Qytay ókimeti qudalap jatqan qazaqtar jayly derekti anyqtaytynyn aitqan bolatyn.

Qayrat Ábrahmanov myrza tizginin ústap otyrghan ministrlikting Almatydaghy ókildigi býgin Qytayda tútqyndalghan qazaq azamattarynyng tughan-tuystaryn jinady. Árqaysysynyng aryz-talaptaryn tyndap kórdi.

Búl jiyngha úzyn-yrghasy 30-dan astam adam jiylghan eken. SIM ókildigi jiylghan júrttyng barlyghyn derlik ghimaratqa kirgizgen joq. Tek qana tuysy qamalyp ketken 15 shaqty azamatty eki-ekiden kirgizip, olardan mәselening mәn-jayyn súrap bildi.

Qoghamnyng qyzu talqysyna týsken búl mәselege Qazaqstan Ýkimeti tarapynan qanday qareket bolaryn bilmekke kelgen BAQ ókilderi búl ghimaratqa kire alghan joq. Sóz biletin SIM-ning eshbir ókilimen kedesu bolghan joq.

Desek te, biz kezek kýtip syrtta túrghan júrtty sózge tarttyq.

Qúl-Kerim Elemes, aqyn:

-Osy jarty jyl kóleminde Qytaydaghy qandastar jayly әlemdik basylymdar jazyp jatyr. Qytayda songhy kezde qazaq azamattaryna qatysty týrli qysymdar kóbeyipti. Aldy tipti, kisi ólimine jetken. Olargha qanday aiyp taghyp otyrghanyn sol memleketting ózi biledi, әriyne.

Biz qandas bauyr retinde kórip, bilip otyrghanymyz - bizding azamattarymyzdyn, qazaq degen halyqtyng ókilderin, din jolyndaghy jigitterdi, yqylymnan kele jatqan sal-dәstýrin dәriptegen azamattardy, sonan song manyzdysy - Qazaqstanmen baylanysy bar azamattardy ústau mәselesi, olardyng Qazaqstangha kelip-ketuin qiyndatu әreketi óte kýsheyip ketti.

Biz bir elding ishki sayasatyna aralaspaymyz. Al, biraq, biz de bir Tәuelsiz memeket retinde jәne sol memleketting negizin qalaushy últ, qazaq últynyng ókilderi retinde ol jaqtaghy qazaqtardyng mәselesine aralasugha eldik túrghydan qaqymyz bar dep oilaymyz. Ol jaqta 2 milliongha tayau halyq bar. Sondyqtan onyng ómir sýru jýiesi bizding elimizben sózsiz baylanysty. Eki elding yntymaghy bar. Eki elding arasyndaghy dostyq qatynas bar. Sayasy jaqtan shekaralas memleket. Bireuining әkesi sol jaqta, bireuining sheshesi sol jaqta. Osynyng barlyghyn Memleket eskerui kerek edi. Halyqty búnday auyr qysymgha týsiru dúrys dep eseptemeymin.

Júmaghazy Dәleyúly, QR Azamaty, (әieli qamauda):

-Men 1991 jyly Qazaqstangha kelip, 2001 jyly azamattyq alghanmyn. Bala-shaghamnyng barlyghy Qazaqstannyng azamattyghyn alghan. Áyelim - Qyzyrhan Nazarbekqyzy Qytayda zeynetke shyghuyna baylanysty Qazaqstannyng azamattaghan almaghan-dy. Sóitip, Qytaygha osy jyldyng mamyr aiynda barghan. 4 ay boldy, mine, pasporttaryn alyp, Qazaqstangha jibermey qoydy. Keyinnen, mening densaulyghyma baylanysty ortada aryz jazyp jýrip, 2 aigha kelgen. Onda da arnayy rúqsatpen ghana. Osy qazanda rúqsatynyng merzimi bitip, Qytaygha qayta ketken bolatyn. Qytaygha barghan kýnning ertesi kelip jeke telefonyn alyp ketip, tekserip, qayta әkelip beripti. Al tórtinshi kýni keshke milisiya kelip, alyp ketken. Ákesining aitqanyna sensem, ony ýiretu mekemesine aparypty. Ol janaghy jabyq zona. Týrmening ishinde eken. Ol jerden alyp shyghu ýshin, oghan kepil adam kerek eken.

Endi meyli, sol ýirenu ortalyghynan "miy tazalanyp" shyqqan bolsa, ol qaytadan bala-shaghasynyn. kýieuinin, mening janyma kelui kerek qoy. Ol múnda qayta kelmeui ýshin, eshkim oghan kepil bola almaydy. Azamattyq alyp, qazaq bolamyz degenimiz sol, jasymyz alpysqa keldi, qatynnan aiyrylyp jýrmiz, mine. Qúzyretti organ ókilderi, basshylary, aryzymyzdy sizderge aityp, kómek súraymyz!

Qydyrәli Orazúly, jiyndy úiymdastyrushy:

-Qytaydaghy qandastarymyzdyng qiyn jaghdayy jayly birinshi mәrte aityp, jazyp jýrgen joqpyz. Osy mәseleler boyynsha birneshe mәrte baspasóz jiyndary ótken. Soghan baylanysty Qazaqstan Ýkimetining Syrtqy ister ministri biraz mәselelermen ainalysyp jatqanyn aitty.

Mine, Almatyda sol Qytayda týrli sebeptermen qamalghan azamattardyng tughan-tuystarymen kezdesu ótkizdi.. Osy kezdesu nәtiyje beredi dep oilaymyz.

Endi, búl qadam da nәtiyje bermey, Qytaydaghy qazaq azamattaryn qudalau jalghasyp jatatyn bolsa, biz Birikken Últtar Úiymyna deyin, Halyqaralyq adam qúqyqtaryn qorghau úiymyna deyin hat jazyp, osynda jinalghan azamattardyng janayqayyn jetkizetin bolamyz.

Dәl qazirgi uaqytta 47 adamnyng tizimi bar. 13 adamnyng sottalghany turaly aqpardy bir adam jinap berdi. Jәne bir auyldan 150 jigitti ústaghany turaly da aqparatymyz bar.

Týiin.  Jaqyndary júngoda qamalyp ketken júrttyng kóbi "Abai.kz" aqparattyq portalyna kelip, jaghdaylaryn bayandap,  janayqaylaryn aitqan edi. Olardyng birsypyrasyn biz saytymyzda jariyaladyq.

Qytay biyligining qudalauyna úshyraghan qazaqtarjyng jaghdayy jayly Germaniyadaghy qazaq azamaty Ómirhan Altyn Elbasynyng tike ózine jetkizgenin bilemiz. Ol kezde Preziydent búl jayttan esh habarsyz ekenin bildirgen-di.

Biyl Qazaqstan men Qytay arasyndaghy yntymaqtastyq әm seriktistikting ornaghanyna túp-tura 25 jyl. Osy uaqyt ishinde Qazaqstan men Qytay arasyndaghy sauda-sattyq artty. Qytaydan atajúrtqa oralghan azamattardyng sany millionnan asyp jyghyldy. Eki el basshylarynyng kelisimi boyynsha kórshi Qytaymen baylanys kýsheydi. Birlesken jobalar jýzege asyryla bastady.

Memleket basshylarynyng da bir-birine shәy desken kezi bolmasa kerek-ti. Endeshe, Qytaydaghy qazaqtar QHR azamaty desek te, olar birinshi kezek te - qazaq. Al qazaq últy - Qazaqstannyng negizin qúrushy últ. Biz ýshin әlemning әr týkipirindegi qazaqtyng mәselesi  kezek kýttirmey sheshilui kerek. Endeshe,  búl mәseleni sheshu - Preziydentting pәrmenindegi is bolyp tabylmaq.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz

12 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2280
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3604