2017 jyldyng 7 qarashasy kýni BQO Ónirlik kommunikasiyalar qyzmeti alanynda ótken kezekti brifingke Janaqala audanynyng әkimi N.Qaraghoyshin qatysyp, ózi basqaratyn ónirding әleumettik-ekonomikalyq tynys-tirshiligi turaly tolyq aqparat berdi.

Onyng aituynsha, 2017 jylynyng 1 qazanyndaghy mәlimet boyynsha Janaqala audanynyng budjetine 3 mlrd. 383 mln 510,1 myng tenge kóleminde salyqtar men týsimder, 2 mlrd. 761 mln. 515,0 myng tenge mólsherinde subvensiyalar men transfertter týsken. Audandyq budjetting 9 aidaghy kirister jospary 105 payyzgha oryndalyp otyr.

Kýni býgin audanda 84 zandy jәne 1096 jeke túlgha júmys isteydi (1626 adam). 2017 jyldyng 1 qazanyna kәsipkerlik subektileri 3 mlrd. 682,4 mln. tengenin, óndiristik sehtar 74 mln. 491,0 myng tengening ónimin óndirdi.
Audan kóleminde shaghyn jәne orta kәsipkerlikti damytu nәtiyjesinde az qamtylghan otbasylar sany azayyp keledi. Nәtiyjeli júmyspen qamtudy jәne jappay kәsipkerlikti damytudyng 2017–2021 jyldargha arnalghan baghdarlamasy ayasynda 106 adam 403,7 mln. tenge nesie alsa, basqa qorlardan 80 adam 692,0 mln. tenge nesie aldy.

Barlyq menshik týrin qosyp eseptegende 2017 jyldyng 1 qazanyna audan boyynsha 52097 bas iri qara, 201675 bas qoy–eshki, 21132 bas jylqy, 912 bas týie esepte túr. Asyl túqymdy mal sharuashylyghymen ainalysatyn 29 sharuashylyq tirkelgen. Atap aitqanda edilbay qoyyn ósirumen 5 sharuashylyq, kóshim jylqysyn ósirumen 3 sharuashylyq, asyl túqymdy iri qara  ósirumen 21 sharuashylyq ainalysady. Sonyng ishinde: qazaqtyng aqbas túqymdy siyryn ósiretin - 15, asyl túqymdy gereford siyryn ósiretin - 3,  asyl túqymdy angus siyryn ósiretin - 2,   sýtti baghyttaghy qyrdyng qyzyl siyryn ósiretin 1 sharuashylyq bar. 14 auyl sharuashylyghy kooperatiyvi qúrylghan (518 mýshesi bar).

Mal sharuashylyghynyng ónimdiligi men sapasyn arttyru maqsatynda aghymdaghy jyldyng eseptik kezenine túqymdyq týrlendiru jәne asyl túqymdy mal satyp alghany ýshin 42017 bas malgha 365,1 mln. tenge subsidiya tólendi. Investisiyalyq salymdardy subsidiyalau baghyty boyynsha 34 sharua qojalyghy 54 mln. 766 myng tenge subsidiya aldy.
Audan ortalyghy - Janaqala auylynda mal soyyp, et tonazytugha arnalghan kombinat qalypty týrde júmys jasauda. Sharua qojalyqtary 57 birlik tehnika satyp aldy  (sonyng ishinde 28 tehnika lizing arqyly).
Auyl sharuashylyghyn damytudaghy ózekti mәselelerding biri búl - ózen-kólder men kóltabandargha su alu mәselesi. Búl baghytta oblys basshylyghynyng qoldauymen qazirgi tanda Kirov-Shejin suarnasyna jóndeu júmystary jýrgizilude. Sol arqyly audannyng aumaghyndaghy Qaraózen men Saryózenge Jayyqtan su jiberilip, ózen-kólder men kóltabandardy sumen qamtu mәselesi sheshimin tabatyn bolady.
Audanda júmyspen qamtu organdaryna jolyqqan 1124 adamnyng barlyghy túraqty júmysqa ornalasty, aqyly qoghamdyq júmysqa 355 adam tartyldy, 402 jana júmys oryndary ashyldy.

Audanda 14 jalpy orta bilim beretin, 7 bastauysh mektepte 3817 oqushy bilim aluda, 7 mektepke deyingi úiymdarda, 12 shaghyn ortalyqtarda, 1 mektep – balabaqshada 1161 bala tәrbiyelenude.

Audan boyynsha densaulyq saqtau salasynda 1 auruhana, 5 dәrigerlik ambulatoriya, 3 felidsherlik – akusherlik punkt, 13 medisinalyq punktte 28 dәriger men 151 orta buyn medisinalyq qyzmetker halyqqa qyzmet kórsetedi.
Audan halqynyng 26,6 payyzyn (6483) jastar qúraydy. Aghymdaghy jyly jas mamandardy audangha tartu maqsatynda 30 jas mamangha 4 mln. 764,9 myng tenge kóterme aqy tólense, 23 mamangha túrghyn ýy alu ýshin 74 mln. 723,5 myng tenge nesie berildi. Jalpy, jas mamandardy audangha tartu maqsatynda 2009 - 2017 jyldary aralyghynda  274 jas mamangha 33 mln. 063,6 myng tenge kóterme aqy tólense, 149 mamangha túrghyn ýy alu ýshin 374 mln. 675,5 myng tenge nesie berildi.

Audan boyynsha ortalyqtandyrylghan auyz sumen túrghyndardyng 42,5 payyzy qamtylghan, búl 10 332 adam. Ýstimizdegi jyly Janaqala toptyq su qúbyrynyng qúrlysyna 2 mlrd. 533 mln. tenge bólinip, qazir qúrylys júmystary jýrgizilude. Toptyq su qúbyry iske qosylghanda audan túrghyndarynyng 79,1 payyzy (19 210 adam) taza sumen qamtylatyn bolady. Biyl «Aqbúlaq» baghdarlamasy boyynsha Pyatimar, Birlik, Mәsteksay, Múqyr auyldaryna su qúbyry tartyluda (bólingen qarjy 1119,8 mln. tenge, jalpy jobanyng qúny 1245,0 mln tenge).

Sonymen qatar, Jualyoy, Múqyr, Sarykól, Jangeldi auyldaryn tabighy gazben qamtu ýshin jobalyq qúny 184,0 mln. tenge túratyn gaz qúbyryn tartu júmystary jýrgizilude. Kýni býgin audanda 20 162 adam tabighy gazben qamtylyp, ol 87,1 payyzdy qúrasa, jogharyda atalghan 4 auyl tabighy gazgha qosylghanda 22 820 adam tabighy gazben qamtylyp, kórsetkish 93,9 payyzdy qúraytyn bolady.

Sonday-aq Janaqazan, Janajol, Sarykól, Qyrqopa auyldaryn auyz sumen, Janaqala auylyndaghy túrghyn ýy uchaskelerin injenerlik infraqúrylym jelilerimen jabdyqtaugha, Mәsteksay jәne Janajol auyldarynyng mәdeniyet ýileri qúrylysyna, Janaqala auylynan 3 qabatty 21 pәterlik jaldamaly túrghyn ýy qúrylysyna, 3 qabatty 24 pәterlik jaldamaly túrghyn-ýy men injenerlik jelilerding qúrylysyna, Janaqala auylynda 160 oryndyq deneshynyqtyru - sauyqtyru kesheni qúrylysyna, Jualyoy, Múqyr, Sarykól, Jangeldi eldi mekenderining әleumettik nysandaryn gazben jabdyqtau jәne auyl ishindegi jelining qúrylysyna, Saltanat, Saraljyn, Plantasiya, Boryq  auyldaryn tabighy gazben jabdyqtaugha, Janaqala audany ortalyghynyng kóshelerine 3,5 shaqyrym jayau jýrginshi jolyn salugha, Janaqala auyly S.Babajanov, Astana, Tәuelsizdikting 20 jyldyghy, Gh.Salyqov, Jeltoqsan, 1-mamyr, Qúrmanghazy, Mendihanov  jәne Jenisting 30 jyldyghy kóshelerine kýrdeli jóndeu júmystaryna jobalyq-smetalyq qújattar jasaqtaldy. Chapaev-Janaqala-Sayhyn avtokólik jolynyng 52 shaqyrymyn jóndeuge 2 mlrd. tenge qarjy bólinip, tiyisti jóndeu júmystary jýrgizildi. Búnyng syrtynda Janaqala auyly kóshe joldarynyng 5,7 shaqyrymyn ortasha jóndeuge 174342,0 myng tenge qarajat bólinip, júmystar jýrgizilude.

«Ónirlerdi damytu» baghdarlamasy shenberinde 2017 jyly barlyq auyldyq okrugterde qatty túrmystyq qaldyqtar poligonyn jaylastyru ýshin 22121,0 myng tenge qarjy qaralyp, tiyisti júmystar atqaryluda.

Erghaly Berikúly

Batys Qazaqstan oblysynan

Abai.kz