«Ýzdik sporttyq ónir» ýmitkerler qata­ryndaghy (respublikalyq den­gey­degi qala, oblys Dene shynyqtyru jәne sport basqarmalary) Almaty qalasynyng Dene shynyqtyru jәne sport basqar­masyna 2016 jyldyng tamyz aiynan Dón­baev Ábil Beket­úly basshylyq etedi.

Qazaqstan Respublikasynyng Últtyq Olimpiada Komiyteti  «Ha­bar» agenttigi­men birlesip úiymdas­tyrghan bayqau 2017 jyldyng 28 qara­shasyna deyin jalghasa­dy. Dauys beru http://www.olympic.kz resmy say­tynda  kelesi nominasiyalar bo­yyn­­sha ótude: «Jazghy sport týrleri­nen ýzdik sport­shy», «Qysqy sport týrlerinen ýzdik sportshy», «Ýzdik jas sportshy», «Jazghy sport týrle­rinen ýzdik bapker», «Qysqy sport týrlerinen ýzdik bapker», «Oliym­pia­dalyq sport týrlerinen ýzdik sport­tyq federasiya», «Ýzdik sporttyq ónir» (respub­likalyq dengeydegi qala, oblystyq Dene shynyqtyru jәne sport basqarmalary), «Jyl janalyghy», «Ýzdik jyl komandasy».

Almaty әkimdigi sport basqarmasymen birlese otyryp, jyldyng basynan Alma­tyda 2,5 myng sporttyq shara ótkizi­lip, 400 myng adam qamtylghan. Atap ótsek, osy jyldy biz әlemning 57 elinen 2,5 mynnan astam delegattyng qatysuymen 28 Qysqy Uniyversiada oiyndarymen bastadyq. El tarihyndaghy eng auqymdy sporttyq doda bolghan Uniyversiadanyng ótuine jalpy júrtshylyq, sportshylar men halyqaralyq sarapshylar ong baghasyn berdi. Sonymen qatar, «Almaty tury», «Álem Barysy», Shym­búlaqta ótken «Tau jәne sport fes­tivali», «Úly dala oiyndary», futzaldan Europa chempionatyna irikteu jәne UEFA kubogynyng tórttik finaly jәne t.b. ótki­zildi. Ortalyq Aziyada eng auqymdy búqa­ralyq sporttyq sharalardyng biri de biregeyi 20 myng adamnyng qatysuymen ótken «Almaty marafony» bolyp tabylady.

Ótken jyly búqaralyq sportty damy­tu jәne nasihattau maqsatynda «Sporttyq Almaty» jobasy iske qosylghan. Osy jyldyng basynan atalmysh baghdarlama ayasynda búqaralyq jәne sporttyq  myng shara úiymdastyrylyp, jalpy, olargha  jýz otyz bes myng qala túrghyny qatysqan. Jyl­dan-jylgha sportpen shúghyldanu­shy­lar sany ósip keledi. Mәselen, 2014 jyly olardyng sany 26,5 payyzdy qúrasa, 2016 jyly 29 payyzdy, yaghny jarty millionnan kóp adamdy qamtydy. Osy jyly iske qosylghan «Sport mening aulamda» jobasy ayasynda qazirgi tanda 600 auladan 75-i tan­dap alynyp, júmys isteude jәne 6 audan boyynsha 6000 bala  sportpen ainalysady. Tәjiriybeli bapkerler aptasyna 6 kýn, 2 mez­gil, jalpy, kýnine 2 saghat júmys istey­di. Al demalys kýnderi, aula komandalary arasynda sporttyq  sharalar ótedi.

Jalpy, Almatyda 1450 sporttyq nysan halyqqa qyzmet etedi. «Tughan jer» bagh­darlamasynyng ayasynda, Alatau auda­nynda ashyq jenil atletika jattyghu sta­diony ashyldy, sonday-aq, «Mamyr» ten­nis ortalyghy, Ortalyq stadionnyng qosal­qy alanyn jóndeu júmystary jýrgizi­lude. Kelesi jyly Medeu audanynda 5 myng oryn­gha arnalghan jenil atletikalyq manej­ding qúrylysy josparlanghan. Sony­men qatar, Elbasy tapsyrmasymen, Uniy­versiada ayasynda «Halyq Arena»  jәne «Almaty Arena» atletikalyq  auyly siyaqty biregey ghimarattar boy kóterdi. Jyl basynda ótken dýbirli doda – Uniy­versiada ýshin salynghan nysandar da býgin­de júrtshylyq ýshin qyzmet etude. Olar iri mәdeny jәne sporttyq shara­lardyn, sonymen qatar, hokkey, koniky tebu jәne t.b. qysqy sport týrlerining orta­lyghyna ainaluda. Oqushylar men student­terge 50 payyz jenildikter qarastyrylghan. Ótken mausymda Medeu men Shymbúlaqqa 800 myngha juyq demalushy kelgen. Yaghny kýnine 10 myngha juyq adam taugha shyghyp, shanghy tepken. Ótken jyly 290, al osy jyly 470 balalar, shaghyn futbol  alandary qúrylghan.

Tәjiriybege sýienetin bolsaq, últtyq sport týrlerining basym bóligi auyldyq jerlerde qarqyndy damyghan (at sporty týrleri, jekpe-jek jәne t.b.). Ayta ketsek, almatylyq ippodromda últtyq sport týrleri qazaq kýresi, toghyzqúmalaq, asyq atu jәne t.b 121 shara ótkizilgen.  2016 jyly kýndelikti osy sport týrlerimen aina­lysushylar sany 15 payyzgha, 2,6 myng adamgha deyin ósti. Sonymen qatar, dene shynyqtyru jәne sportpen shúghyldanatyn mýmkindigi shekteuli jandargha erekshe kónil bólinedi, olar sany 2,5 mynnan astam adamdy qúraydy. Osy baghytty qarjy­landyru 18 pa­yyzgha  ósti.

Jalpy, Almatyda 117 sport týri damyp keledi. Olardyn: 38-i – jazghy Olimpiada sport týrleri, 12-i – qysqy Olimpiada sport týrleri jәne 67-i – Olimpiadalyq emes sport týrleri.

Osy jyly Almaty komandasy IV Jastar oiyndarynda birinshi oryndy iyelense, sonday-aq, 2016 jyly mektep jәne kolledj oqushylary arasynda ótken Spartakiadada jalpykomandalyq esepte jenis túghyrynan kórindi.

Jyldyng sporttyq jýldesining qory­tyndysy saltanatty týrde qarashanyng 30-y  kýni  ótedi.

Núrlan Sýiin

Abai.kz