Toqsan toghyzynshy jyldyng kýz ailarynyng birinde Almatydaghy Sport jәne turizm agenttigi qasynan sambodan últtyq qúrama komandasynyng bas bapkeri bolghan Kerey Qoyshybekovti kórip qaldym. Qasynda dembelshe kelgen bir jigit bar. Baryp amandastym. Sporttyng osy týrinen elimizding qúrama komandasy oqu-jattyghu jiynyn birigip ótkizu ýshin Reseyge jýrgeli jatyr eken. Kerey aghaydyng qasynda túrghan әligi jigit «Sambodan әlemning ortalyghy Kstova qalasy bolsa, Qazaqstanda Taypaq bolady!» - dedi. Men sózge aralasyp «Múqyr!» - dep qaldym. Ekeui de maghan qarady. Kerey aghaygha búrynyraqta ózimning atyraulyq ekenimdi aitqan bolatynmyn. Sirә, sol esine týsti bilemin, qasynda túrghan jigitke meni núsqap: «Qoshqarbaydyng inisi!» - dedi. Ekeui kýlip jatyr. Ángimelerine orynsyz aralasqanyma ynghaysyzdanyp qaldym da men de eriksiz jymidym. Keyin bildim: Kerey aghaydyng qasynda túrghan jigit sol kezde sambodan respublikalyq federasiyasynyng preziydenti bolghan Mýslim Ondaghanov eken.

Kelesi bir joly «Jas Alash» gazetining tilshisi Baqtiyar Tayjanmen әngimelesip túrghanda Atyrauda Qoshqarbay degen dosym bar degendi estidim. Baqtiyardyng KazPIY-de oqyp jýrgende sambomen ainalysqanyn biletinmin. Sirә, sol Qoshqarbay bolar dep súray jóneldim. Aytqanday-aq, Atyraudaghy dosy sambodan oblystyq qúrama komandasynyng agha bapkeri Qoshqarbay Tabynbaev eken. Bakeng dosyn biraz maqtady. Ishimnen Atyraugha bir barghanda Qoshqarbaydy izdep baryp, әdeyi tanysarmyn dep oiladym. 2000-shy jyly atyraulyq Arsen Hatipov jasóspirimder  arasynda әlem chempiony bolghan kezde Almatyda túratyn biraz jerlesterimiz quanyp qaldy. Olardyng qayda toqtaghanyn bireu bilse Baqtiyar dosym biler dep «Jas alashqa» tartym. Ishte Bәkeng joq eken. Qaly agha Sәrsenbaev Baqtiyardyng býgin bolmaytynyn aitty. Sóitip kele jatqanda «Kók bazardyn» qasynan Boranbay Ghaliyevti kezdestirip qaldym. Kóp sportshylardy tanityn әri jurnalistikadan da habary bar Boranbay agha Arsen men onyng bapkeri Qoshqarbaydyng tanerteng Atyraugha úshyp ketkenin aitty. Sóitip osy joly kezdesuding reti kelmedi.

Kelesi jyly kóktemde Atyraugha keldim. Aragha eki-ýsh kýn salyp oblystyq sport basqarmasyna barghanmyn. Sol kezde basqarma bastyghy bolghan Marat Óteghaliyevke baryp amandastym. Biraz әngimelesip bolghasyn bólimderde tanityn kim bar eken dep әrbir esikti bir ashyp kele jatyrmyn. Bir kezde «Qoshqarbay!» dep shaqyrghan dauysty estip qaldym. Artyma qarap edim, bireuding ishke kirip ketkenin kórdim. Tez búrylyp, aldynda ghana esiginen syghalap ketken bólmege basymdy súqtym. Ishte tórtbaq kelgen bir jigit aghasy túr eken. Ol da maghan qarady. Sol kezde qasyna baryp  «Qoshqarbay degen sizsiz be?» - dep súradym. «IYә» - dep jauap berdi. Búryn tanymasaq ta ekeumiz qúshaqtasyp amandastyq. Ózimdi tanystyryp jatyrmyn, onyng atyn kópten estip jýrgenimdi aitym. Ekeumiz mәre-sәre bolyp qaldyq. Ásirese Múqyrda tughanymdy estigende erekshe quanyp ketti. Biraz sóileskennen keyin búrynnan tanys adamday bir-birimizding qoltyghymyzdan ústap ekeumiz syrtqa shyqtyq. «Qazir bizding ýige baramyz!» - dedi. Men kelesi bir orayy kelgende bararmyz dep keshirim súrap, úsynysynan bas tartym. Sóitip, kópten beri atyna qanyq bolghan Qoshqarbay aghammen osylay tanystym.

Mamyr aiynda Atyrauda sambodan Qazaqstan chempionaty ótti. Kóp keshikpey qazaqsha kýresten halyqaralyq turnir boldy. Eki jarysty da Qúnyskerey batyrdy eske alugha arnaghan eken. Men ekeuine de qatystym. Jarys ayaqtalghan song Meken degen tuysqanymmen birge Qoshekenning ýiinde baryp, qonaq boldyq. Sәule jengeyding shәiin ishtik. Aramyzda agha-inidey qarym-qatynas ornady. Keyin de Múhamedrahim Oralbekov degen shәkirti әlem chempiony bolghan kezde quanghan jankýierlerge ilesip Aqqystaugha birge barghanmyn. Qoshqarbay agham maghan erekshe ystyq edi. Ýnemi aqyl-kenesin aityp jýretin. Birde Atyrau uniyversiytetining rektoryna baryp maqtap ketipti meni. Ony Ashat Sәlimúlynyng ózinen estidim. Qayda jýrse de iyghymdaghy eki perishtem siyaqty qorghashtap jýretin edi. Biyl, mine, Qoshqarbay bauyrymnyng qaytqanyna toghyz jyl bolypty. 2008 jyly olimpiada oiyny kezinde qatty auyryp jýrse de óz shәkirtin demeu ýshin Pekinge baryp qaytty. Býkil ómirin sportqa arnaghan bapker shәkirtining olimpiada chempiony bolghanyn kórgisi kelgen shyghar, sirә. Kórgen jerde qúshaqtasa amandasyp, ýnemi ýiine shaqyryp jýrgen Qoshqarbay agham kóp keshikpey aramyzdan ózi ketip qaldy. Tura kelgen ajalgha eshkim arasha týse almaydy eken. Ol qaytys bolghan kezde songhy sapargha shygharyp salugha nebir sport sanylaqtary kelgen bolatyn. Ózining aghasynday bolyp ketken Kerey Qoyshybekov te boldy osy qaraly jiynda.

Ózi bolmasa da orny bar degendey, izin jalghastyryp kele jatyrghan shәkirtteri bar artynda. Soghan shýkirshilik etemiz. Eki ret olimpiada oiyndaryna qatysqan Renat Ibragimov degen shәkirti býgin qalalyq sport bólimining bastyghy bolyp qyzmet atqarady. Úly Qúnyskerey de әkesining jolyn quyp, bapkerlik mamandyghyn tandap alghan. Birazdan beri qazaqsha kýresten jattyqtyrushy bolyp júmys isteydi. Qoshqarbay Tabynbaevty eske alugha arnalghan halyqaralyq jarys ýzbey ótkizilip keledi. Bolashaqta qalamyzdaghy bir sport keshenine Qoshekenning atyn beretin shyghar dep oilaymyn. Jarysqa keter kezde ózining tól shәkirti bolghan býginde bapker Qayrat Dosqaliyev, jas sportshylardy ertip Qoshekenning beyitine baryp, dúgha oqyp ketedi eken. Shәkirtining osy isi dәstýrge ainalghan siyaqty. Ózim de talay ret Dossorgha ketip bara jatqan jolda әdeyi toqtap, Qoshqarbay bauyrymnyng ruhyna dúgha baghyshtaghan bolatynmyn. Ruhy razy bolsyn degenim ghoy. «Óli jebemey tiri bayymaydy» degen naqyl sóz bar emes pe?

Qabiybek Múhitov, QR enbek sinirgen jattyqtyrushy

Abai.kz