Býgin Almatydaghy «Qazjol» qonaq ýiinde Qytaydan Qazaqstangha kóship kelgen bir top zeynetker jiylyp dóngelek ýstel ótkizdi. Jiyn «Atajúrt jastary» eriktiler birlestigining úiytqy boluymen úiymdastyryldy.

Atalghan basqosugha biz de baryp keldik. Býginde Qazaqstan azamattyghyn alghan, sóitip, Qytay ýkimeti zandy zeynetaqylaryn esh sebepsiz toqtatyp tastaghan zeynetkerlerding mәselesin óz qúlaghymyzben tyndap qayttyq.

Áueli «Qazjol» qonaq ýiinde dóngelek ýstel ótti. Oghan zeynetaqysyn ala almay otyrghan Qazaqstan azamatttary kelip qatysty. Olardyng úzyn sany 30-dan asyp jyghylady. Keybireuleri 11 jyldan beri, endi bireuleri 4-5 aidan beri ne zeynetaqy, ne әleumettik kómek ala almay otyrghandyqtaryn aityp, narazylyqtaryn bildirdi. Talap-tilekterin tizip, újymdasqan týrde hat jazyp, Almatydaghy Qytaydyng Bas konsuldyghyna tapsyru ýshin konsuldyqqa bardy.

Saghat 12:30-da konsuldyq aldyna jiylghan qariyalardyng ýshbu hatyn tapsyru ýshin kezekshi arqyly ishke qonyrau shalghan edi, ol jaqtan jóndi jauap bolmady.

«Qazir elshilik qyzmetkerleri týski asqa shyghyp ketti. Týski astan saghat 15:00-de keledi...» degen qyzdyng dausy ghana estildi.

Qariyalardyng jasy 80-nen asqan, arty 60-qa tayaghan zeynetkerler Almaty oblysynyng әr ónirinen jiylghan eken. Konsuldyq aldynda, shyjyghan kýnning astynda tapjylmay otyryp, 3,5 saghat kýttik.

Saghat 15:00 bolghanda, әlgi kezekshi arqyly ishke qayta qonyrau shalyp edik, «konsuldyqtyng kelesi esigine qaray baryp kýtinizder...» degen jauap qana estildi.

Sodan, kelesi esikke qaray baryp, temir qaqpanyng aldynda taghy 20 minuttay kýttik. Biz ishten bireu-mireu shyghyp qalar dep túrghanda, konsuldyqtyng bir qyzmetkeri (er bala, nәmi qazaq) shyghyp, habarlandyru taqtasyna bir japyraq qaghaz qystyryp ketti.

«QHR Almatydaghy Bas konsuldyghynyng Konsuldyq bólimi qauipsizdik sebepterinen qújattardy qabyldau jәne beru qyzmetterin toqtatady» dep jazylghan eken. Dәl osy mazmúndaghy habarlandyru qazaq, orys jәne qytay tilderinde jazylypty.

Osydan son, kezekshining domofony arqyly ishke qayta qonyrau shaldyq. Konsuldyqtyng búl әreketi ashyqtan-ashyq arandatushylyq ekeni aityldy.

«Eshkim sizderdi qabyldaydy degen joq. Biz týski as saghat 15:00-ge deyin ekenin aittyq. Al sizderdi býgin eshkim qabyldamaydy...» dep jauap berdi domafonnyng arghy jaghyndaghy qazaq qyzynyng dauysy.

Áblәz Satyshúly, zeynetker:

- Biz otbasymyzben Almaty oblysynyng Enbekshiqazaq audany, Teskensu auylynda túramyz. Ózim 75 jastamyn. 2018 jyldyng mamyr aiynda Qazaqstan azamattyghyn aldym. Tolyqqandy Qazaqstan azamatymyn. Men osy aqpan aiyna deyin Qytaydaghy zandy zeynetaqymdy alyp kelgenmin. Osy 2018 jyldyng aqpanynan beri zeynetaqym toqtap qaldy. Ne sebepti toqtatyp tastaghanyn bilmeymiz. Ne ýshin toqtatqanyn bileyik desek, ol jaqqa telefon soghugha bolmaydy.  Ózimiz bara almaymyz.

Qazir endi Qazaqstan azamatymyn ghoy. Búl jaqtyng ýkimetining jәrdem retinde beretin aqshasy bar. 13 myng tenge. Biz búl jaqqa enbek sinirmegenimiz ýshin bizge beriletini 13 myng tenge ghana eken. Basqa kómek alyp jatqanymyz joq. Ýide 7 adambyz. Ýlken balam ghana júmys isteydi. Kishi balalar oquda. Kempir bar. Ol da - zeynetker. Ol 7 bala tughany ýshin 30 myng tengedey alady. Balalardyng da túraqty júmysy bolmaghan son, keyde tapqany as-túzgha jetedi. Keyde jetpey qalady.

Nәdiya Mahat, zeynetker:

- Men 60 jastamyn. Qazaqstan azamattyghyn 2017 jyldyng qazan aiynda aldym. Almaty qalasy, Áuezov audanynda túramyn. 2017 jyldyng qarasha aiynan beri Qytay ýkimeti zeynetaqymdy toqtatyp tastady. 8 ay boldy, minekey. Qazaqstannan eshqanday kómek, tiyn-teben almaymyn. Eshkim eshtene bergen joq. Mening eki balam, kýieuim bar. Barlyghymyz Qazaqstan azamatymyz. Balalarym bireui biyl oqu biteredi. Ýlkenim byltyr oqu ayaqtaghan. Qazir júmys istep jýr. Ýiimizde túraqty kiris kózi joq. Shalymyz ekeuimiz ýide otyrmyz. Balam ansha-múnsha tirshilik etip tiyn-teben tabady.

Mening súraytynym, ne qazaq ie bolsa bizge, ne arghy jaqtaghy zeynetaqymyzdy rettep berse eken. Qartayghanda balalargha da salmaq salmay, neshe jylghy beynetimizding zeynetin alyp otyrsaq deymiz.

Tәlimbek Aysabekúly, zeynetker:

- Qansha uaqyttan beri pensiyamyzdy ala almay jýrmiz. Búryn balamnan alyp jýr edim, ol balama da tiymek siyaqty. Qatynasymyz ýzilip qaldy. Telefonmen sóilese almay qaldyq. Qolymyzgha aqsha tiymegeli 1 jyldan asyp barady.

Men Almaty oblysynyng Sarqan audanynyng Kókózek auylynda túramyn. Jasym 76-da. Qazaqstan azamattyghyna qújattarymdy tapsyryp qoydym.

Ybyray Ámetqanúly, zeynetker:

- Búl joly kelgen zeynetkerlerding aldy 80-ge, arty 56 jastaghy qariya kisiler. Búl jerge biz beybit kelip, beybit ketudi maqsat etip kelgen edik. Qazir bizdi qabyldaghanynyz bylay túrsyn, mynaday qaghaz ilip ketti. Jana qabyldaymyz degen edi. Endi kelip qabyldamaymyz dep otyr. Qazir ózderiniz bilesizder, Ramazan aiy. Múndaghy zeynetker kisilerding kóbi oraza ústaghan. Neshe saghattan beri kýnning astynda otyryp, osylardyng qabyldauyn kýtti. Jauapkershilik degen bolsa, bizge shyqpay ma?! Bizding bir japyraq hatymyzdy qabyldap almay ma?! Eger tipti qabyldamaytyn bolsa, nege jana, týske deyin aitpaydy? Nege myna qariya kisilerdi kýttirip qoydy? Biz osymen tórtinshi ret kelip otyrmyz. Ýnsiz qarsylyq kórsetip otyr. Bizge saghat 15:00-de kelinizder dedi. Biz kýttik qoy, osynda, tikemizden tik túryp. Anau habarlandyrularyna «qauipsizdik ýshin» dep jazypty. Osyndaghy qariya kisiler konsuldyqqa qanday qauip tóndirmek? Qytay konsuldyghy arandatushylyq jasap otyr.

Týiin. QR Syrtqy ister ministrlining nazaryna!

Qúrmetti Qayrat Qúdaybergenúly!

Elimizdegi Qytay Elshiligining 30 shaqty qariyany dәl osylay qorlauy - memlekettiligimizge syn.

Qariyalardyng bir japyraq qaghazyn qabyldap aludy qiyndatyp, kýnning astyna qaqtaghan Konsuldyq jauap berui tiyis!

Eger de osy aqsaqaldardyng biri qapelimde ajal qúshsa, oghan bir japyraq qaghazdy qabyldap alugha eringen (yaki, qoryqqan) Elshilik kinәli bolmay ma?

Qazaqstan men Qytay arasyndaghy mәseleni sheshe almay otyrghan SIM-ning de aiyby joq emes.

Zeynetaqy mәselesi - halyqaralyq zang normalarmen rettelui tiyis. Ony retteuge әli kýnge Qytay tarapy da, Qazaqstan jaghy da qúlyqty emes siyaqty. Endeshe, myna sabylghan júrtqa ne istemek kerek? Sizder aitynyzdar!

Qytay konsuldyghynyng beybit kelgen bir top zeynetkerdi shyjyghan kýnning ystyghynda úzyn-yrghasy tórt saghat kýttirip qoyyp, aqyrynda olardan (zeynetker qariyalardan) tónetin «qauipke» bola, eshqanday qújat qabyldamaytynyn aituy – júrtty ashyqtan-ashyq arandatu emes pe?

Jogharydaghy jaytty eskere kele, Qazaqstannyng Syrtqy ister ministrligi Almatydaghy Qytaydyng Bas konsuldyghynyng búl әreketine qatysty memleketaralyq sharttar negizinde tiyisti shara qoldanady dep senemiz.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz