Júma, 27 Jeltoqsan 2024
Janalyqtar 2889 0 pikir 6 Nauryz, 2011 saghat 15:04

Asqar Aqtileu. Qazaq gazetin qaydan tabamyz?..

Qazaq gazetterining dýngirshekterde az, tipti kerek deseniz, óte siyrek kezdesui búrynnan belgili jayt, býgin de eshkimge tansyq emes. Kóp jaghdayda aitylatyn basty syltau - súranystyng tómendigi. Rasynda da, solay ma?!

Tayauda bir jayttyng kuәsi boldyq. Elordadan shyqqan qazaq tilindegi jana basylymdardyng birining ókili elimizding batys ónirin aralay kele, at basyn Aqtóbege de tiredi. Qaladaghy sanauly ghana taratu nýktelerin aralay jýrip, gazetterdi taratu boyynsha kelissózderding Almaty ne Astanada jýrgiziletinin bildik.

Qazaq gazetterining dýngirshekterde az, tipti kerek deseniz, óte siyrek kezdesui búrynnan belgili jayt, býgin de eshkimge tansyq emes. Kóp jaghdayda aitylatyn basty syltau - súranystyng tómendigi. Rasynda da, solay ma?!

Tayauda bir jayttyng kuәsi boldyq. Elordadan shyqqan qazaq tilindegi jana basylymdardyng birining ókili elimizding batys ónirin aralay kele, at basyn Aqtóbege de tiredi. Qaladaghy sanauly ghana taratu nýktelerin aralay jýrip, gazetterdi taratu boyynsha kelissózderding Almaty ne Astanada jýrgiziletinin bildik.

Ortalyqta qazaqtildi basylymnyng taghdyry qalay sheshilip jatqanyn bilmegen son, ol turaly eshtene aita almaymyz. Al Aqtóbedegi bir taratu mekemesining basshysy dýngirshekterining tarlyghyn aityp, onsyz da ótpey jatqan gazetterining kóptigin algha tartyp, әlgi jana basylym ókilining úsynysyna әreng qúlaq asty.
- Eger gazetterinning jarnamasy keremet bolsa, men ony taratugha alamyn. Jarnamasy jadaghay bolsa, ony eshkim bilmese, basylym taratu nýktelerinde bosqa jatyp qalady. Ári, ótpegen son, bizge de payda joq, - degen sarynda zar iylep qoya berdi.
Sóitsek, qyzyghy alda eken.
- Eger gazetteriniz ótsin desenizder, dýngirshekting manday túsyna, halyqtyng kózi týsetin jerge ilip qoya alamyz. Biraq búl qyzmet - aqyly. Bir dýngirshektegi bir oryn - aiyna 1 myng tenge. Eger, basylymnyng logotiypi beynelengen stiyker ilemiz desenizder, ol da aqyly. Ol da aiyna 1 myng tenge, - dep jalghastyrdy sózin әlgi taratu mekemesining basshysy.
Onyng sózinen úqqanymyz, qazaq tilindegi gazetter ótimsiz eken. Sondyqtan ony qabyldap alyp, bosqa oryn ústap túrudyng beker is ekendigi. Bәlkim, ol kommersiyalyq paydany kózdep te túrghan shyghar. Biznes túrghysynan alghanda, kez kelgen kәsipkerlik nysan  tabys týsirudi kózdeydi emes pe?
Endi osy jerde mynaday oy tuyndaydy. Qazaq gazettterining dýngirshekterde óte az kezdesui qazaq basylymdarynyng tek oqylmaytyndyghymen týsindirile me? Álde tabys týsirudi kózdegen taratushylardyng «bәribir ótpeydi» degendi jeleu etip, olarmen kelisimshartqa otyrudan bas tartuy ma?
Búl rette aita keteyik, múnday jayt tek Aqtóbede ghana emes, elimizding kez kelgen qalasynda kezdesedi. Almaty, Astana, Atyrau, Aqtau qalalary turaly sózim joq, anda-sanda jolymyz týskende bayqaytynymyz, ne respublikalyq, ne jergilikti qazaqtildi gazetterding kezdespeui. Almatyda bir kvartalda bir dýngirshek bar degen kýnde de, qazaq gazetterin tauyp alu ýshin on kvartal ótetinindi aitsanshy. Astanada, shynymdy aitsam, sanauly qazaq gazetin tek temirjol vokzaly men әuejaydan ghana taba alasyn. Onda da, jer-jerde 15-25 tengege satylatyn kýndelikti basylymdardy Astana vokzaly men әuejayynda kemi 80-100 tengeden alasyn.
Birde Astanada Aqparat ministrligi ókilderimen ótken kezdesude Qazaqstan bas redaktorlary klubynyng basshylyghynda qyzmet jasaytyn aghaylarymyzdyng biri - qazaq gazetterining jaghdayy óte keremet ekendigin algha tartty. Jasyratyny joq, ýlkenmen qarsylasayyq demedik, biraq shyndyqty aitudy jón kórdik. Sol jiynda-aq, basqany qozghamadyq, Aqtóbedegi jaytty bayandap berdik. Qay gazetting qalay, shamamen qansha taralymmen  taralyp jatqanyn da sanamalap berdik. Ónirimizdegi key qazaq gazetterining jasandy jolmen taratylmauy, súraghan basylymnyng ornyna basqa gazetti tyqpalauy, tipti jazdyrtyp alghan kýnde, poshta qyzmetkerlerimen kýnara sózge kelip, izdep jýrip oqityn basylymdarymyzdy әreng qolgha týsiretinimizdi, alys auyldaghy aghayynnyn, bir aptada bir ret, qys mezgili kishkene minezin tanytsa, aiyna bir ret qana gazet alatynyn jetkizdik. Aqparattary eskirgen gazetti, әiteuir, oqylatyn bir dýnie tabylar degen oimen auyl qazaghy, әriyne, oqidy.
Jasyratyny joq, «halyqty oqytu kerek» degen oy aitqan media-menedjer Meyirhan Aqdәuletúlynyng da basy bәlege qala jazdady. Ol turaly «Jas qazaq» betinde jazyldy. Oblystyq eki, audandyq on shaqty gazetke jetekshilik etip otyrghan, ol qazaqtildi basylymdardy taratudyng balama jolyn qarastyru qajettiligi jóninde oilaryn da aitty.   
Áriptesimiz Serik Ábdibek qazaq gazetterin shygharyp qana qoymay, ony taratugha memleketting de aralasuy qajettigin aitady.
- Qazaq gazetterin shygharyp otyrghandardyng ónimi satylyp jatsa, bayyp ketpesi anyq. Búl jerde qazaq oqyrmandarynyng aqparat aluda qiyndyq kóretinin aitqan jón, - deydi ol.
Al qazaq gazetin tegin taratu arqyly esh qiyndyqqa kezikpey otyrghanyn algha tartqan «Núrdәulet» gazetining qúryltayshysy әri «Núrdәulet» meshiti» qayyrymdylyq qorynyng tóraghasy Maqsat Bayjarqynov, ózge emes, naq «Qazposhtanyn» «Núrdәulet» gazetin nege tirkeuge almaghanyn týsinbeytinin jetkizdi. 
- Men gazetti satpaymyn. 1000-1500 danamen shygharamyn da, tegin taratamyn. Qayyrymdylyq qory atynan ketedi. Satpaghan son, eshqanday qiyndyq joq.
- Bir kezderi gazetinizdi dýngirshekterden satyp alyp jýrdik qoy...
- Satylghan kezi bolghan shyghar, keyde artyq shygharsaq, satqan shygharmyz, jalpy tegin taratamyn. 
- «Qazposhta» arqyly taratpaysyz ba?
- Joq! (Ángimelesushimizding dausy qatty shyqty - avt.) Biz tipti «Qazposhtagha» tirketpedik. Olardyng bizdi nege tirkemegenin  bilmedim. Al, Ádilet ministrligi tarapynan, әriyne, tirkeldik.  
Qazaq gazetterin onay tabasyz ba?
- Izdeseng tabylady. Kez kelgen gazetti izdeseng tabylady. Ras, dýngirshekterde joqtyng qasy, biraq men izdeymin. «Halyq sózi» degen gazetti  kýni keshe «Núrdәulettin» qasynan satyp aldym. Qazir qolymda «Aqtóbe», «Ayqyn», «Altyn ghasyr», «Altyn orda», «Dat» gazetteri jatyr. Tek izdeu kerek.
Biraq Maqsat aqsaqal gazetterdi qansha uaqyt izdeytinin aitpady.

Aqtóbe oblysy

«Jas qazaq» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

46 - sóz

Poeziya men prozada qatar qalam terbegen jazushy

Ahmetbek Kirshibay 1674
46 - sóz

Tiybet qalay Tәuelsizdiginen aiyryldy?

Beysenghazy Úlyqbek 2052