Búl  kýnde ne kóp, kitap kóp. Sapasyna emes, sanyna qarap júbanasyn-au. Degenmen de talaydyng taban et, manday teri arqyly ómirge kelgen osy kitaptardyng oqyrman qolyna tiii qalay degenge kelsek, kóbimiz-aq jaltaqtaymyz. Synnan syltau kóp. Eng sonynda kinәni oqyrmannyng ózine artyp qútylamyz: «Júrt kitap oqymaydy!» - dep. Sonymen ne kerek, bәrimiz sudan aq, sýtten taza synaymen ainalamyzgha pandana qaraghan bolamyz. Búl beysharalyghyn jasyrghan miskin jannyng dәrmensiz tәkapparlyghy ekenin qu ishimiz sezse de, týk bilmegensiymiz. Endeshe, shyndyq qalay?

Mynau jarnamaly jahangha, jasqanshaq qoghamgha, jaltaqshyl jastargha shyndyqty aitudyng ózi qiyn. Shyndyqtyng betine tura qaraugha kóbimizding jýzimiz shydamaydy. Óitkeni ol - ashy, tosyn, ersi. Aldy-artyn oilamaytyn odaghay jannyng ojar minezindey tentek! Shoshyna qaraymyz.

Al, mýbada, tyndaugha kelisseniz, bylay: janadan shyqqan kitaptardyng shekesine «memlekettik tapsyryspen 2000 dana taralymmen shyqty» dep jazylghanmen, bәri ótirik. Ne bәri 500 nemese 200 danamen shyghady. Shyndyq osy. Jaghanyz barynyz jaghanyzdy, jaghanyz joghynyz kenirdeginizdi ústanyz. Olay bolsa, aldaghan kim, aldanghan kim?

Búl  kýnde ne kóp, kitap kóp. Sapasyna emes, sanyna qarap júbanasyn-au. Degenmen de talaydyng taban et, manday teri arqyly ómirge kelgen osy kitaptardyng oqyrman qolyna tiii qalay degenge kelsek, kóbimiz-aq jaltaqtaymyz. Synnan syltau kóp. Eng sonynda kinәni oqyrmannyng ózine artyp qútylamyz: «Júrt kitap oqymaydy!» - dep. Sonymen ne kerek, bәrimiz sudan aq, sýtten taza synaymen ainalamyzgha pandana qaraghan bolamyz. Búl beysharalyghyn jasyrghan miskin jannyng dәrmensiz tәkapparlyghy ekenin qu ishimiz sezse de, týk bilmegensiymiz. Endeshe, shyndyq qalay?

Mynau jarnamaly jahangha, jasqanshaq qoghamgha, jaltaqshyl jastargha shyndyqty aitudyng ózi qiyn. Shyndyqtyng betine tura qaraugha kóbimizding jýzimiz shydamaydy. Óitkeni ol - ashy, tosyn, ersi. Aldy-artyn oilamaytyn odaghay jannyng ojar minezindey tentek! Shoshyna qaraymyz.

Al, mýbada, tyndaugha kelisseniz, bylay: janadan shyqqan kitaptardyng shekesine «memlekettik tapsyryspen 2000 dana taralymmen shyqty» dep jazylghanmen, bәri ótirik. Ne bәri 500 nemese 200 danamen shyghady. Shyndyq osy. Jaghanyz barynyz jaghanyzdy, jaghanyz joghynyz kenirdeginizdi ústanyz. Olay bolsa, aldaghan kim, aldanghan kim?

Mәsele - Mәdeniyet ministrinde me? Baylanys jәne aqparat ministrinde me? Joq, ekeuining de kinәsi joq. Olar memlekettik baghdarlamadaghy 2000 danagha tiyisti qarjysyn bóledi. Endeshe... Kitapty qoy desek, qoyshy kóbeygen myna zamanda baspager de, ailaker de, arada jýrgen deldal da az emes. Qoy aram ólse, kinәli shopan ba, molda ma?!

Mysaldy ózgeden emes óz basymnan aitayyn. «Qytaydaghy qazaqtar», «Balqaymaq» atty eki kitabym Mәdeniyet jәne Aqparat ministrligining baghdarlamasymen jaryq kórdi. Ekeuine de janaghy «2000 dana taralym» degen aiday tanba basylghan. Aldynghysynyng 500 danamen shyqqanyna kuә boldym. Songhysyn men de, baspadaghylar da tappay qaldyq. Shamasy 200-300 den aspasa kerek.

Biraz jyl Dýniyejýzi qazaqtary qauymdastyghynyng «Atajúrt» baspa ortalyghynda qyzmet atqardym. Menen búrynghy dәstýr boyynsha, men barghannan keyingi kitap taralymy da 500 danamen jaryq kórip túrdy. Kóne jýieni búzugha dәrmensiz boldyq. Basshy, buhalter, baspahana degendey, bәrining ymy-jymy bir. Qay jaghynan qarasanda 2000 danamen shyqqandyghyn rastaytyn qújattar dayyn. Al shyndyq әlgindegidey. Bizdegi osy jaydy ózgelerding basynan da izdedim. «500» danamen shyqqan bizdiki «músylmandyghymyz» eken. 200 danamen shyghyp jatqan kitaptardy estigende qúlap qala jazdadym.

Múndaydy bylayghy júrt qaydan bilsin. Ásirese, mandayynyng sory bes eli qalamger qauymgha janyng ashidy. Kitabyn shygharyp bergen baspagha myng alghysyn aityp, qalamaqy esebinde qolyna tiygen bes kitabyn kóterip, maqtanyshpen lepirip jýredi. Shamasynsha «juyp ta» jatady. Aragha az uaqyt salyp sol kitabyn súray qalsan: «Ózim de tappay jýrmin» deydi mýseurep. Tipti keybirine baspagerdin: «Sizding kitabynyz óte ótimdi bolyp, tez tausylyp ketti» degenin de qúlaghynyz shalady. Sóitip «Ruhany azattyq aldyq» dep marsiyp jýrgen qalamdastarymyzdyng óz kitabyna ózi jarymay, mәdeniyetti qayyrshygha ainalghanyn kórip ishiniz uday ashidy. Tipti óz basym osy súmdyqtargha kuә bolghasyn, «memlekettik tapsyryspen shyghady» dese zәrezap bolyp,  kitabymdy ózim shygharyp, ózim saudalaytyn boldym.

Óz kitabymdy ózim satu barysynda bayqaghanym - sóz basyndaghy «Júrt kitap oqymaydy!» degenimizding naghyz sandyraq ekenin tipti de rastau boldy. Halyq shóldep otyr. Almatyda jarnamasy jasalyp, toyy toylanyp jatatyn kitaptar auylgha mýldem jetpeydi. Malshy da, eginshi de kitap oqyghysy keledi. Mening «Qaraly kósh» kitabymdy izdep qansha oqyrman qonyrau shaldy. Qanshasy oqyghanyn aityp oy bólisti. Eki ret eki myng danadan basylsa da júrt súranysyn qanaghattandyra almay әuremin. Solardyng birimen syrlasa qalsanyz: «Bayaghyda traktoristting qolynda da kitap jýretin edi. Qazir tappaymyz. Kitaphanada әbden sary tap bolghan jaryqtyq Áuezov, Múqanov, Mýsirepov, Qadyr... eski dýniyeler» dep múng shaghady.

Tughan úl-qyzyna «Ishten shyqqan shúbar jylan ghoy» dep ystyq meyirmen qaraytyn halyq bolghanymyz sebepti kitabymyzdy da perzentimizden kem kórmeymiz. Tipti janaghy «500 shyqqan» degen sózimizdi ghaybatqa balasaq ta, 2000 dananyng ózi respublika kýiinshe alghanda óte tómen taralym esepteledi. Qazaqstan boyynsha auyldy jerlerdi qosyp eseptegende 5000 gha jaqyn kitaphana bar eken. Eger ýkimet qalamger qauymgha jomarttyq tanytyp, baspagerding bәri perishtege ainalyp, kitaptar bes myng danamen shyqsa da, júrtqa jetui ekitalay. Olay bolsa, janalyqqa jatyrqay qaraytyn auyldastarymyzdyng ýmitsheng úrpaghy oqityn kitabyn qaydan tabady? Kimdi, neni oqidy? Auyldaghy shejireshi shaldyng atalaryn taratqan rulyq shejiresin be, әlde qaltasy toq, aqshasymen «aqyn» bolghan arzan jazghyshtardy ma? Últ órkeniyetining bolashyq iyesi bolghan úl-qyzymyzdyng ruhany shólin qandyra alyp otyrmyz ba? Olar erteng kim bolghysy keledi? Otanyn, últyn, elin, jerin jan-tәnimen sýietin aty-zatyna say tәrbiyelenetin jas qazaqtar qalay ósip keledi? El ertenin, últ bolashaghyn, memleket tizginin  olardyng qolyna qalay tapsyramyz!?

Osy joldardy oqy bastaghan redaktor myrza, qalay, shyndyq ashy ma eken? Maqalany qysqartsam, júmsartsam dep qolynyz qyshy bastaghan joq pa? Oqyrmannyng aiyzy qanyp otyrghanyna shýbәm joq. Al men aitarymdy aitsam da amalym tausylyp otyr. Qayteyin, aldaghan da qazaq, aldanghan da qazaq. Osyny aityp zarlanghan da qazaq.

Kitaptyng kilti aspanda, biz jerdemiz. Alla Taghala sol altyn kiltimizdi alaqanymyzgha salghan kýni kýnimiz kýlip, aiymyz jarqyryp úrpaq aldynda alansyz úiqygha ketetin bolamyz. Qazirshe, ishkening irin, jegening jelim, úiqyng ýrey... «Kitap, kitap» dep úiqysyraymyz. Sóz osy!

«Abay-aqparat»