Qazaqstannyng Túnghysh Preziydent – Elbasy: «...Men Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti retindegi ókilettigimdi toqtatu jóninde sheshim qabyldadym» – dedi. Jәne taghy da: «...Ózderiniz bilesizder, zandarymyzgha sәikes men Túnghysh Preziydent – Elbasy (Últ kóshbasshysy) mәrtebesine ie boldym. Eleuli ókilettigi bar Qauipsizdik Kenesining tóraghasy retinde qyzmet ete beremin. «Núr Otan» partiyasynyng Tóraghasy, Konstitutsiyalyq Kenesting mýshesimin.» – dep ótti.

Túnghysh Preziydent – Elbasy degen kim?

Súraq Túnghysh Preziydent – Elbasy (Últ kóshbasshysy) degen qanday mәrtebe degen súraqqa 2000 jyly 20 shildedegi bekitilgen QR Túnghysh Preziydent – Elbasy turaly Konstitusiyalyq Zany naqty jauap beredi. Atalghan zannyng 1-bap. Qazaqstan Respublikasy Túnghysh Preziydentining — Elbasynyng mәrtebesi jәne ókilettigi – degen bapta bylay dep kórsetilgen:

Qazaqstan memlekettiligin qúrudyng bastauynda túrghan jәne demokratiyalyq, zayyrly, qúqyqtyq jәne әleumettik memleket retinde egemen Qazaqstandy damytugha asa zor ýles qosqan Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti Elbasy bolyp tabylady.

Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydentine — Elbasyna onyng tarihy missiyasyna baylanysty ómir boyy:

1) Qazaqstan halqyna, memlekettik organdar men lauazymdy adamdargha memlekettik qúrylystyn, elding ishki jәne syrtqy sayasaty men qauipsizdigining asa manyzdy mәseleleri boyynsha tiyisti memlekettik organdar men lauazymdy adamdar mindetti týrde qaraugha jatatyn bastamalar jasau;

2) Qazaqstan Respublikasy Parlamenti men onyng palatalarynyng aldyn da, respublika Ýkimetining otyrystarynda el ýshin manyzdy mәselelerdi talqylau kezinde sóz sóileu; Qazaqstan halqy Assambleyasyn basqaru; Qazaqstan Respublikasynyng Qauipsizdik Kenesin basqaru; Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyalyq Kenesining qúramyna kiru qúqyghy tiyesili.

Memleketting ishki jәne syrtqy sayasatynyng negizgi baghyttary boyynsha әzirlenetin bastamalar Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydentimen — Elbasymen kelisiledi.

Qauipsizdik Kenesi Tóraghasynyng qúzireti qanday?

Óz mәlimdemesinde: «...Eleuli ókilettigi bar» – dep astyn syzyp kórsetken Elbasy N.Á.Nazarbaev tóragha retinde qyzmet ete beretin  Qauipsizdik Kenesi qanday úiym? Búl súraqqa jauapty biz Qúrmetti N.Nazarbaev myrzanyng qolymen 2018 jylghy 5 shildedegi   bekitilgen QR Qauipsizdik Kenesi turaly Zanynan tabamyz.  Zanda bylay dep jazylghan: 1 tarau. Jalpy erejelerine qaraytyn bolsaq:

1. Qazaqstan Respublikasynyng Qauipsizdik Kenesi (búdan әri – Qauipsizdik Kenesi) ishki sayasy túraqtylyqty saqtau, konstitusiyalyq qúrylysty, memlekettik tәuelsizdikti, aumaqtyq tútastyqty jәne halyqaralyq arenada Qazaqstannyng últtyq mýddelerin qorghau maqsatynda Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti qúratyn jәne Qazaqstan Respublikasynyng últtyq qauipsizdigi men qorghanys qabiletin qamtamasyz etu salasynda birynghay memlekettik sayasat jýrgizudi ýilestiretin konstitusiyalyq organ bolyp tabylady.

2. Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydentine – Elbasyna onyng tarihy missiyasyna baylanysty Qauipsizdik Kenesin Tóragha retinde basqaru qúqyghy ómir boyy tiyesili.

3. Qauipsizdik Kenesining qúramyn Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Qauipsizdik Kenesining Tóraghasymen kelise otyryp qalyptastyrady.

Konstitusiyalyq Kenes mýshesi qanday qúqyqqa iye?

Qazaqstan Respblikasy Konstitusiyasynyng 6 bólimi tolyghymen Konstitusiyalyq Keneske onyng mýshelerining qúqyghyna arnalghan. Ata zannyng 6 bólimining 1 tarmaghyna sәikes: Respublikanyng eks-Preziydentteri qúqyghy boyynsha ghúmyr boyy Konstitusiyalyq Kenesting mýsheleri bolyp tabylady. Endi, atalghan bólimining 5 tarmaghyn tolyghymen úsynamyz. Onda: Konstitusiyalyq Kenesting Tóraghasy men mýshelerin ózderining ókilettigi merzimi ishinde tútqyngha alugha, kýshtep әkeluge, oghan sot tәrtibimen belgilenetin әkimshilik jazalau sharalaryn qoldanugha, qylmys ýstinde ústalghan nemese auyr qylmystar jasaghan retterdi qospaghanda, Parlamentting kelisiminsiz qylmystyq jauapqa tartugha bolmaydy.

Sonymen, 1991 jyly Tәuelsizdik alghan Qazaqstanymyzdyng memleket retinde órkendeui jolynda erekshe enbek etken túlgha Núrsúltan Ábishúly endi Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti emes. Alayda, Preziydent emes eken dep kónil-kýiimizdi esh týsiruge bolmaydy. Ol Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti – Elbasy. N.Nazarbaevtyng búl qyzmetining qúzireti – kelesi Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti qúzireti men ókilettigin on, tipti jýz orap alady.

Qazaqstan Respublikasy Preziydentining resmy saytynda Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti – Elbasy N.Á.Nazarbaevtyng sheshimderi shygha bastady. Aqparat betine shyqqan eng birinshi aqparat betinde jariyalanghan sheshim «Mahmúd Bazarqúlúly Qasymbekovty Qazaqstan Túnghysh Preziydenti – Elbasy Kensesining Basshysy bolyp taghayyndalsyn – dep astyna  Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti – Elbasy N.Á.Nazarbaevpen bekitilgen. Eng qyzyghy aqpartta, әleuemmettik jelide alghash jariyalansa da búl sheshim № 2 sheshim eken. Al, №3 sheshimde: «A.A. Biysembaevty Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti – Elbasynyng Kómekshisi – Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Is Basqarushysynyng Birinshi orynbasary bolyp taghayyndalsyn» – delingen. Búl sheshim de Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti – Elbasy N.Á.Nazarbaevpen bekitilgen. Súraq. № 1 sheshim qayda? Ol sheshimning Kim ýshin shygharylghanyn biletin shygharsyzdar?

Qarapayym halyq ýshin elding tynysh bolghany auaday qajet! Preziydentter keledi, ketedi. Al, Otanymyz Qazaqstan mәngi qalady. El basqarugha kelgen azamat Qazaqstannyng búdan da myqty boluyna júmys jasay bersin!

Búl jazbamyzda, Ata zang men Zandardy bap-bap, tarmaq-tarmaq etip taramday, taldaudy oqyrmannyng enshisine qaldyrdyq.

Erkinbek Serikbay

Abai.kz